Van wie zijn de RK kerken in Salland

Er is veel te doen over de sluiting van kerken omdat het bezoek terugloopt. Over het algemeen hebben kerken ook een maatschappelijke functie en is het helemaal niet vreemd om deze monumentale gebouwen aan de gemeenschappen te laten toevallen.

Door Kees Huls

Financiering
Katholieke kerken zijn altijd gefinancierd door de eigen parochie. Vaak werd een bouwpastoor ingeschakeld, een man die buiten met de wijwaterkwast ook goed met de stroopkwast overweg kon en die voor een beperkte tijd een parochie bestuurde om nieuwbouw mogelijk te maken.

Ik herinner mij dat wij er ook een in de familie hadden. Die kwam in de vastentijd bij mijn niet onbemiddelde grootouders met succes “schooien.” Toen dat geregeld was vroeg mijn oma of hij iets wilde drinken en nam aan dat hij in de vastentijd niet zijn gebruikelijke borrel zou willen. Hij antwoordde dat hij zoveel goede werken voor de Heer deed dat deze hem een borrel niet zou kwalijk nemen. Met tegenzin schonk mijn oma het jenevertje in. Vervolgens pakte hij het glas en maakte een proostgebaar en zei “Zalige vasten!” Vervolgens schopte mijn oma hem letterlijk de deur uit. Dat maakte toen veel indruk op mij als jochie van een jaar of 6.

Maar goed. Deze kerken werden dus volledig gefinancierd door de parochieleden en zijn dus eigendom van hen. Onderhoud werd en wordt gefinancierd door acties als Kerkbalans, legaten van overleden parochianen en wanneer sprake was van monumentale gebouwen werden er ook overheidssubsidies ontvangen. Financiering door bisdommen of hogere kerkelijke autoriteiten was dus normalerwijze niet aan de orde.

Gevolgen ontkerkelijking
Door de ontkerkelijking en daardoor minder betalende parochianen en minder beschikbare priesters moesten maatregelen doorgevoerd worden om dit op te vangen en werd voor samenwerking gekozen door parochies in steeds grotere gebieden, zodat priesters gedeeld konden worden en andere efficiency- slagen gemaakt konden worden.

Ondergrens bereikt
Doordat naar de mening van met name het bisdom een ondergrens overschreden is moeten nu kerken in een gedeelte van Salland in een groot gebied gesloten worden en verkocht. Met de opbrengst kan dan de overblijvende kerk gefinancierd blijven. Dit terwijl men niet van de parochianen van de gesloten kerken kan verwachten dat zij komen kerken in Raalte en waarschijnlijk hun geloof op een andere manier gaan beleven.

Eigendom
Eigenlijk wordt bij verkoop dus iets uit de dorpsgemeenschap versjacherd door een organisatie die geen of weinig binding heeft met de dorpsgemeenschap. Deze superparochie zal veel meer geïnteresseerd zijn in een hoge verkoopprijs dan in een bestemming die interessant voor de gemeenschap is. Dit terwijl de kerk eigenlijk volledig eigendom is van de RK leden in de dorpsgemeenschap en het formele eigendomsrecht bij deze superparochie is gekomen omdat het gebouw zonder hun toestemming overgedragen is aan dit nieuwe samenwerkingsverband van parochies. Dit was echter alleen bedoeld om hun kerken efficiënter samen te laten werken. Niet om hun kerk kwijt te raken.

Gratis overdracht aan de dorpsgemeenschap
Wanneer een dorp (of de overkoepelende gemeente) daar prijs op stelt, zou het kerkgebouw gratis overgedragen moeten worden. De bouw en het onderhoud is immers ook altijd door de lokale bevolking gefinancierd en niet door de samenwerkingsverbanden. Het zal dan gemakkelijker zijn om deze gebouwen (gedeeltelijk) sociale functies te geven die verantwoord te exploiteren zijn.