In november komt de tuin wel een beetje op zijn eind. Walnoten worden nog geraapt en gedroogd. De mispels hangen nog aan de boom voor na de eerste vorst. En dan treedt de winterrust in.
In het verleden was iedereen druk met de tuin zogenaamd winterklaar maken. Voor wie winterklaar was altijd mijn vraag.
Vanuit ons netheidssyndroom dat wij opgelopen hebben, werd de tuin “netjes aan kant” gemaakt. Oude stengels werden verwijderd en daarmee werden de zaden en de schuilplaatsen voor dieren ook verwijderd. Blad werd netjes verzameld en daarmee ook de voeding en bescherming voor de bodem.
We keken vanuit ons menselijk en gecultiveerd perspectief en niet vanuit het perspectief van het natuurlijke leven.
Want een tuin echt winterklaar maken, is juist zorgen dat er voldoende voedsel voor de dieren is. Dus laat je juist de zaden hangen. Je zorgt dat dieren beschutting hebben in het bladerdek en in holle stengels. Je bedekt de bodem zodat weer en wind er geen vat op hebben en de bodem gevoed wordt.
Met die gedachte heb ik de stengels van de tomaten en paprikaplanten in de kas aan de bodem toevertrouwd. Met de mest van de kippen en het strooisel maar ook met het maaisel van de paden uit onze tuin hebben we de bodem toegedekt. De bodemdieren kunnen hun werk doen bij de omzetting van al het dode materiaal zodat we in het voorjaar weer een voedselrijke en luchtige bodem hebben.
(tekst loopt door onder afbeelding)
Ditzelfde doen we ook in de moestuin. Daar komt ook nog de mest van ganzen bij en de bokashi waarmee we alle groenafval uit de keuken verzamelen en laten fermenteren. Als er weer een emmer vol is, wordt deze naast de moestuin ook bij de fruitbomen geleegd. Daarmee wordt de winter het seizoen om juist de bodem te voeden.
(tekst loopt door onder afbeelding)
Zou dat ook niet de bedoeling zijn van de winter? Tot rust komen en weer krachten verzamelen voor het nieuwe groeiseizoen.
De seizoenen leren kennen en er van leren is bijzonder interessant. Het zegt iets over de natuur maar ook iets over onze natuurlijke aard.
Wel zo fijn om hierop afgestemd te zijn.
Kijk hier voor bokashi
Website ’t Natuurlijk Huus
