“Mijn vriend de Koolmees kan niet wachten tot hij de eerste rupsjes weer in processie over de stam van de eikenboom zie kruipen. Voor hem een lekker hapje! Maar jullie hebben wat minder met die rups toch? Zijn haartjes branden nog al?”
Merel weet dat Koolmees die vroege voorjaarshap wel ziet zitten. Zij zelf heeft hem niet op het menu staan. Maar inderdaad, wij mensen hebben het niet zo op de eikenprocessierups. De overlast van dat beestje wordt zo vaak besproken, dat we er zelfs al een afko van hebben gemaakt: de epr!
Merel vliegt boven de gemeente Dalfsen van hot naar her op zoek naar biodiverse verhalen.
Wat voor beestje is dat eigenlijk die epr? Eigenlijk is het gewoon een rups die voortkomt uit eitjes van een vlinder. Eitjes, pop, rups, vlinder en dan weer eitje. Best een mooi natuurlijk proces, helemaal bijzonder omdat de vlinder het eindstadium is. Wij houden wel van die fragiele vladderaars.
Maar de eikenprocessievlinder heeft niet zo’n hoge aaibaarheidsfactor. ’t Is een nachtvlinder met een perfecte bruingele schutkleur en dan is ie ook nog eens niet groter dan anderhalve centimeter. En dan is ie als rups ook nog eens de eikenprocessierups met brandhaartjes die ons naar de dokter brengen. Probeer dan maar eens populair te zijn.
De rups is blind en kan slecht ruiken. Dat is niet handig, daarom kruipen ze kont aan kop over de stam van de eikenboom, in processie op zoek naar voedsel. Je hoort wel eens dat ze zich dan als één organisme gedragen: dat wat de eerste eet, dat de laatste daar ook van groeit.
Als je ze in een soort van zelfgemaakte zak aan een boom ziet hangen, kun je hun haartjes goed zien. Maar dat zijn niet de brandharen. Die schiet de epr pas af als ie zich wil verdedigen. Als Koolmees hem op wil vreten? Die haartjes zijn maar 0,1 millimeter groot en ze zweven met een beetje wind vrolijk 100 meter door de lucht.
“Heej, maar waarom hebben jullie er de laatste tien jaar ineens zoveel meer last van,” vraagt Merel terecht. Nou, dat komt door het warmere weer, dat doet de rups goed. Hij lijkt er ook ieder jaar ietsie vroeger te zijn, wat de eik minder leuk vindt omdat zijn blaadjes dan nog lekker vers-groen voedsel zijn. Maar door de jaren heen is de epr ook zijn natuurlijke vijanden een beetje kwijtgeraakt. Niet in het bos, maar wel langs jouw fietspad. De ondergroei is daar verdwenen en daarmee ook de dieren die zich daar veilig ophielden én er afwisselend eten vonden. “Klopt, dat zei Koolmees, die heeft daar nu alleen nog processierups te eten” zegt Merel. “Vroeger speelden we veel in die bermen. Maar woont ie in het bos!”
Nou, en daar haakt de gemeente Dalfsen dus op in! Als het maar even kan krijgen kruiden en struiken ook weer kans in de berm langs fietspaden, zodat de koolmees er een lekker divers maaltje kan halen, waaronder de eikenprocessierups! De gemeente doet dat al een paar jaar en de overlast van de epr wordt allengs minder!
Was getekend
