We maken een voorjaar mee met overdag hoge temperaturen (20 °C of meer), koude nachten (rond of onder het vriespunt aan de grond) én droogte. Dat heeft alles te maken de verandering van het klimaat. Het is hier gemiddeld als meer dan twee graden warmer omdat de zonnewarmte de atmosfeer niet meer uit kan (broeikas) en warmere lucht kan per graad zeven procent meer vocht vast houden. Dus langer droog…
Dat heeft ingrijpende, soms tegenstrijdige effecten op de natuur. Hieronder vind je de belangrijkste gevolgen voor planten, insecten, vogels en zoogdieren:
Salland Zoemt heeft een appgroep waarin natuurliefhebbers delen wat er nu weer in de natuur is.
🌱 Voor planten
+ Vroege bloei
-
Warme dagen stimuleren veel planten tot vroege bloei (zoals pinksterbloem, fluitenkruid, sleedoorn, fruitbomen).
– Kans op vorstschade
-
Planten die al bloeien of knoppen zetten lopen risico bij nachtvorst. Vooral bloesems van fruitbomen (appel, peer, pruim) kunnen bevriezen → minder vruchtzetting.
– Droogtestress
-
Droge bodem vertraagt kieming van zaden en uitgroei van jonge planten.
-
Planten in schrale graslanden of jonge aanplant lopen achterstand op of sterven af.
-
Vooral soorten op zandgronden of hoger gelegen essen hebben het zwaar.
🐝 Voor insecten
+ Actieve soorten in warme dagen
-
Bijen, hommels, vlinders en kevers worden al vroeg actief door de warmte.
-
Soorten als de oranjetipvlinder profiteren van pinksterbloemrijke plekken.
– Nachtvorst kan populaties raken
-
Nachtvorst kan eitjes, rupsen of zelfs volwassen insecten doden als ze niet beschut zitten.
– Bloemloosheid door droogte
-
Door droogte kunnen bloemen eerder verwelken, wat leidt tot minder nectar → risico op voedseltekort voor insecten.
🐦 Voor vogels
+ Vroege trek en broed
-
Soorten als merel, roodborst en koolmees beginnen vroeg met nestbouw en broeden.
-
Zomergasten (zoals zwartkop, fitis, boerenzwaluw) keren vroeg terug.
– Voedseltekort bij jongen
-
Als het te vroeg warm wordt maar insecten nog niet pieken (door vorst/droogte), is er te weinig voedsel voor kuikens.
🦔 Voor zoogdieren
+ Vroege activiteit
-
Egels, vleermuizen en muizen worden eerder actief uit winterslaap of ruststand.
– Weinig bodemvocht = weinig wormen
-
Mollige prooien (wormen, slakken) zitten dieper of sterven af → minder voedsel.
💥 Ecologisch samengevat: versnelling + verstoring
-
Warme, droge lentes versnellen de natuur, maar als die ontwikkeling te snel gaat of onderbroken wordt door koude nachten, ontstaan mismatches:
-
Bloei zonder bestuivers
-
Nestjongen zonder voedsel
-
Jonge planten zonder water
-
Op de foto’s hieronder zie je een bloem die op uitkomen staat, een boom prachtig vol in de bloesem, een hop en een hazelworm.
De hop is heel bijzonder in Nederland.
De hazelworm is niet eens een slang! ’t Is een hagedis. Als je hem bijd e staart pakt, werpt ie die gewoon af en gaat er zonder staart vandoor. Zijn leefgebied wordt bedreigd door verdroging, versnippering en intensief landgebruik. Hij valt onder de Wet natuurbescherming, dus je mag hem niet vangen of verstoren.
