Een grap uit het inburgeringsdagboek:
In mijn eerste week in Nederland werd ik gestuurd naar de beruchte “inburgeringscursus”. Vol enthousiasme zat ik in een lokaal vol vluchtelingen van allerlei nationaliteiten en religies, klaar om uit de bron van de Nederlandse cultuur te drinken. De Nederlandse docent kwam binnen met een brede glimlach en begon de les met: “Nederlanders houden er niet van als je op het fietspad staat of afval op straat gooit.” Vervolgens opende hij een klein boekje met een afbeelding van een tandenborstel erop, en legde ons uit hoe we onze tanden moeten poetsen! Ik lachte – uiteraard ingetogen – en fluisterde tegen mijn Iraakse buurman: “Man, we zijn gevlucht voor de oorlog, niet voor gaatjes.”
Maar het werd nog absurder toen een van de medecursisten na de les serieus vroeg: “Moeten we die tandenborstel zelf kopen bij de gemeente? Of krijgen we er eentje in het AZC?” Toen begreep ik: de inburgeringstocht gaat veel langer duren dan ik had verwacht…
“De IND was mild, ja, maar wat ontbrak was wijsheid naast die mildheid”
Sinds ik in 2015 in Nederland aankwam, had ik al jaren geen vaste grond onder mijn voeten gehad. Ik was gevlucht uit de hel van de Syrische oorlog, op de vlucht voor geweren, voor de angst die in elke donkere hoek van mijn land lag. En ik was onderweg naar… nergens. Nergens dus. Geen eindbestemming. Geen thuis. Als Nederland toen haar deuren voor mij had gesloten, was ik vandaag waarschijnlijk een zwerver ergens tussen de grenzen, op zoek naar een schuilplaats waar niemand me dood wil hebben, waar mijn naam niet verdwijnt in de archieven van Saydnaya-gevangenis.
Maar dat deed Nederland niet. Het redde mijn leven. En daarvoor was ik dankbaar. Eerlijk dankbaar. Maar met de jaren begon ik – vanuit mijn rustige dorpje Olst – te observeren hoe het asielbeleid zich vormde, of beter gezegd: struikelde. En toen begon mijn overtuiging te groeien: wat ons naar dit slechte punt heeft gebracht, waren niet alleen de vluchtelingenstromen. Het waren ook de vorige Nederlandse regeringen – met hun aarzeling, hun verwarring, hun soms overmatige toegeeflijkheid.
In een land dat wereldwijd bekendstaat om zijn precisie, zijn obsessie met details, had ik verwacht dat het asielbeleid een van de meest professionele modellen zou zijn. Maar wat ik zag, leek meer op chaos.
Het deed me denken aan een oude, grappige Syrische uitdrukking die ik eerder in een column beschreef: “Gooi alles in de zak van het paard” – een gezegde dat staat voor laksheid en het overlaten van alles aan het lot. Geen verantwoordelijkheid nemen, geen richting hebben. Zo voelde het beleid hier soms.
Bij de IND zag ik met eigen ogen hoe de gesprekken met asielzoekers verliepen, en ik hoorde – nee, ik luisterde vol verbazing – naar verzonnen verhalen, leugens die bijna komisch waren. Een jongen zei dat hij uit het leger was gevlucht, terwijl hij het enige kind van zijn ouders was. Een ander zei dat hij vervolgd werd, terwijl hij ooit bij een pro-regime militie hoorde. Het ergste was dat ik zeker wist dat sommige Syrische inlichtingenagenten opzettelijk onder de vluchtelingen waren geplaatst – om te spioneren, te saboteren, misschien zelfs om terreur aan bepaalde groepen toe te schrijven.
En toch volstond de IND vaak met een simpele zin: “U bent geaccepteerd.”
Daarna kwamen de AZC’s, waar het menselijk leed zich opstapelt en beleid wordt vergeten. Geen duidelijke integratieplannen, geen echte visies – alleen oppervlakkige instructies: loop niet op het fietspad, poets je tanden van rechts naar links. Triviale lessen tegenover een bijna totale afwezigheid van begrip van de échte Nederlandse cultuur: waarden zoals duurzaamheid, vrijheid, individuele verantwoordelijkheid. Voor veel vluchtelingen blijft duurzaamheid een vreemd, soms zelfs lachwekkend concept.
Ondertussen legden de media en bepaalde politieke stemmen de schuld van elk landelijk probleem – van huisvesting tot het weer – bij de vluchtelingen. Een bizarre paradox: je vraagt iemand te integreren, maar portretteert hem tegelijkertijd als een existentiële bedreiging.
Wat betreft de regering, alles wat ik in al die jaren heb gehoord was lawaai en drukte. Geen duidelijke besluiten, geen oplossingen – alleen een echo die telkens terugkaatste.
Sinds mijn aankomst heb ik geen enkel concreet plan van de overheid gehoord over het vluchtelingenvraagstuk.
En zo zag ik – en ik zeg dit eerlijk – dat deze uitgangspunten zouden leiden tot een confrontatie. Tot een moment zoals dit.
De overwinning van meneer Wilders bij de laatste verkiezingen was voor mij geen verrassing. Het was voorspelbaar, zelfs onvermijdelijk. Waar beleid ontbreekt, ontstaat chaos. En Wilders stond altijd klaar met één antwoord op elk probleem: de vluchtelingen. De islam. Het aanvallen van deze groepen werd zijn kernmissie.
Het interesseert me niet wat Wilders persoonlijk denkt. Wat me wél interesseert, is wat de gevolgen zijn.
Vandaag leven we in een angstaanjagend verdeeld moment: vluchtelingen zijn bang, sommigen willen terug, anderen weigeren dat. Nederlanders zijn ook verdeeld – sommigen steunen deportatie, anderen verwerpen het. Het resultaat? Een land op de rand van intern conflict, met enorme morele schade.
Het imago van de vluchteling wordt besmeurd. Het imago van Nederland als een vrij, open land – wordt ook aangetast. En in dit tijdperk van sociale media, heeft elk woord een echo. Elk statement verspreidt zich razendsnel.
Dit had allemaal voorkomen kunnen worden.
Als er gewoon beleid was geweest – beleid met de Nederlandse precisie die lijkt op het tikken van een klok.
Ik weet nog steeds niet waarom die klok stilviel bij het vluchtelingendossier.
En wie is verantwoordelijk?
Waarom?
Ik begrijp uw verhaal en voel schaamte voor ons land en cultuur van wegkijken!
“Het deed me denken aan een oude, grappige Syrische uitdrukking die ik eerder in een column beschreef: “Gooi alles in de zak van het paard” – een gezegde dat staat voor laksheid en het overlaten van alles aan het lot. Geen verantwoordelijkheid nemen, geen richting hebben. Zo voelde het beleid hier soms”.