In 1972 publiceerde Dirk Hannema, de grondlegger van Museum de Fundatie, de brochure Over Johannes Vermeer van Delft, twee onbekende jeugdwerken en een andere visie op zijn oeuvre, waarin hij zes werken uit zijn privé collectie met grote zekerheid aan Vermeer toeschreef. Toeschrijvingen die toen al niet door iedereen serieus genomen werden en nu door niemand meer geloofd worden. Toch was Hannema zeer overtuigd van zijn eigen connaisseurschap. Bijna zijn hele volwassen leven zocht hij naar Vermeers. Deze tentoonstelling laat die zoektocht zien.
(tekst loopt door onder afbeelding)
Om de obsessie van Hannema voor Vermeer te begrijpen moeten we teruggaan naar het interbellum. In 1921 werd Hannema op 26-jarige leeftijd benoemd tot directeur van Museum Boymans (nu Boijmans Van Beuningen) in Rotterdam. Na de nieuwbouw in 1935 groeide het museum onder leiding van Hannema uit tot een museum van internationaal formaat. Om de opening van het nieuwe Boymans te vieren, opende Hannema met een grote Vermeer-tentoonstelling; een groot succes en een van de eerste blockbusters van Nederland. Zoeken naar Vermeer laat een aantal werken van Vermeers volgelingen zien, die in 1935 ook in het Boymans te zien waren.
Met zijn Vermeer-tentoonstelling zat Hannema vol op de tijdsgeest; in de jaren ’30 van de vorige eeuw was de belangstelling voor Vermeer – net als nu – ongekend. In de kunstwereld heerste het vermoeden dat er meer werk moest zijn van de 17de-eeuwse meester, met name uit zijn veronderstelde vroege, Italiaanse periode. En ineens doken er ook heel wat Vermeers op die allemaal enigszins aan de Italiaanse schilder Caravaggio (1571–1610) deden denken – en zo het bestaande vermoeden bevestigden. Een van de nieuwe top ‘Vermeers’ was De Emmaüsgangers, dat door Dirk Hannema verworven werd voor Boymans. Hiermee was hij het Rijksmuseum en het Mauritshuis, die het werk ook wilde hebben, voor.
(tekst loopt door onder afbeelding)
Na de Tweede Wereldoorlog bleek echter dat De Emmaüsgangers helemaal niet van Vermeer was, maar dat het geschilderd was door kunstenaar en vervalser Han van Meegeren (1889–1947). Het sleutelwerk in deze ontdekking was Christus en de overspelige vrouw, dat te zien is in deze tentoonstelling. Dit schilderij, dat ook was toegeschreven aan Vermeer, werd kort na de oorlog door een Amerikaanse kapitein in de kunstcollectie van Hermann Göring, Hitlers tweede man, gevonden. Het spoor van Christus en de overspelige vrouw leidde terug naar Han van Meegeren, die in de daaropvolgende rechtszaak bekende dat hij het werk had geschilderd. Van Meegeren wist het zo te draaien dat hij geen collaborateur was, maar een held die Göring een loer had gedraaid. Zelfs nadat Van Meegeren een bewijsstuk live had geschilderd in de rechtszaal, bleef Hannema nog lange tijd overtuigd dat De Emmaüsgangers toch echt door Vermeer was geschilderd.
De vervalsingen bleven Hannema achtervolgen en overschaduwde het eerdere succes van zijn Vermeer-tentoonstelling in 1935. In latere jaren schreef Hannema meer dan 7 werken uit zijn privé collectie toe aan Vermeer. Dit waren geen vervalsingen, maar ook geen Vermeers. Ook deze werken zijn in Zoeken naar Vermeer te zien.
(tekst loopt door onder afbeelding)
Museum de Fundatie nodigt u van harte uit voor de opening van Zoeken naar Vermeer!
Wanneer
Zaterdag 18 maart vanaf 14:00 uur
Waar
Kasteel het Nijenhuis
’t Nijenhuis 10
Heino / Wijhe
Programma
14:00 uur: inloop
14:30 uur: openingswoord door Beatrice von Bormann, directeur-bestuurder Museum de Fundatie.
Introductie op de tentoonstelling, door auteur en kunsthistoricus Gerdien Verschoor.
15:00 uur: gezamenlijk het glas heffen op Zoeken naar Vermeer
15:30 – 16:30 uur: mogelijkheid tot bezoeken van de tentoonstelling, het kasteel en de beeldentuin
Aanmelden voor de opening kan via onderstaande link. Hierbij kunt u ook aangeven met hoeveel personen u wenst te komen.
Aanmelden klik hier
