Politieke partij BurgerBelangen Raalte heeft een voorstel ingediend om het gebruik van een referendum mogelijk te maken in de plaatselijke gemeentepolitiek. In de gemeente die vorig jaar verkozen is tot best bestuurde overheidsorganisatie door vakblad Binnenlands Bestuur. Is dat een zinvolle suggestie?
Door Kees Huls
Doel referendum
Eerlijk gezegd ben ik wel verbaasd over dit voorstel, waarbij het Gemeentebestuur voor bepaalde plannen een niet verbindend referendum zou kunnen uitschrijven of de plaatselijke bevolking dit kan aanvragen bij plannen die de Gemeente naar buiten brengt.
Praktijk
Juist in de gemeente Raalte zijn de laatste 3 raadstermijnen enorme stappen gezet in de communicatie met de burgers. Bij alle gemeenteplannen worden tegenwoordig voorlichtingsbijeenkomsten gehouden (nu even wat minder door corona) waarbij de inwoners hun inbreng kunnen hebben en bij plannen die de inwoners willen inbrengen zijn er al legio mogelijkheden zoals de Rond- De- Tafelgesprekken en Met- De- Raad- Op- Pad waar iedereen kan inspreken en plannen presenteren. Verder is ook de communicatie met de gemeente erg gemakkelijk geworden, het bestuur en de ambtenaren zitten absoluut niet meer in een ivoren toren. Ik denk dan ook niet dat de mogelijkheid tot referenda iets toevoegt aan de relatie tussen gemeentebestuur en inwoners.
Referenda algemeen
In kringen van reageerders op internet is het referendum tamelijk populair omdat zij menen dat dat erg democratisch is. Dit, terwijl op dit medium minder genuanceerde meningen erg populair zijn. Het is wenselijk dat deelname aan dergelijke discussies alleen mogelijk wordt voor mensen die een inburgeringsexamen met goed gevolg hebben afgelegd. Ik heb dus grote twijfels over referenda, omdat deze juist kunnen leiden tot onverstandige beslissingen.
De kern van de democratie is dat mensen die samen leven dingen onder elkaar willen regelen en daarom mensen in een bestuur kiezen met kennis van zaken. Hierbij ga je er dan vanuit deze door jou verkozenen jouw belangen het beste zullen waarborgen. Hoe complexer een samenleving wordt, hoe belangrijker de deskundigheid van de bestuurders wordt. Bij een referendum is de kans op “onderbuik” beslissingen erg groot. Als ik een referendum zou opstarten om de loonbelasting volledig af te schaffen ben ik er zeker van dat ik een meerderheid krijg. Veel mensen denken nog steeds dat er in Den Haag een soort Dagobert Duck geldpakhuis staat waar de minister van Financiën op zijn bulldozer het benodigde geld naar buiten schuift. Helaas is de praktijk anders en hebben we daarom helaas belastingen nodig. Een triest voorbeeld van waar een referendum toe kan leiden is de Brexit. Hier is met gebruik van big data hoofdzakelijk via het internet een complete bevolking beïnvloed om hiervoor te stemmen terwijl er een meerderheid van deskundigen tegen was. De ramp die dit over het Verenigd Koninkrijk zal brengen is niet te overzien zowel financieel als sociaal, omdat het in tegenstelling tot wat gesuggereerd werd geen wereldmacht meer is met koloniën die leeggetrokken konden worden. Het is nu een normaal, zelfs wat achterlopend land dat het moet hebben van optimale handelsbetrekkingen met gelijkgestemde landen, waarmee sinds de 60er jaren een enorme vervlechting is ontstaan. Door deze beslissing is de kans op problemen met Noord Ierland en Schotland weer heel groot geworden. Brexit is absoluut onverantwoord. En een Nexit helemaal omdat wij nog veel meer afhankelijk zijn van export dan het VK. En veel kleiner!
Onze democratie heeft bij de huidige stand van zaken geen enkel belang bij referenda.
