Naar aanleiding van het artikel van Leonieke Kruit en de vele reacties daarop over het dodelijke ongeval bij Jumbo Raalte buigt Kees Huls zich ook over verkeersgevaar. Zijn analyse: Sterkere en zwakkere verkeersdeelnemers is een groot probleem dat alleen rigoureus op te lossen is door strikte scheiding van het verkeer.
Helpen technische veiligheidsvoorzieningen wel?
In principe zijn dergelijke beveiligingen natuurlijk prachtig: Denk bijvoorbeeld aan de elektrische grasmaaier die je alleen maar kunt bedienen met én een knop indrukken én een hendel optrekken. Van potten met gevaarlijker spullen moet je eerst de deksel indrukken voordat je hem kunt openen. Dat kan een kind daarom niet. Maar het maakt je misschien wel wat roekeloos, omdat veiligheid al door de fabrikant geregeld is.
In de zestiger/ zeventiger jaren reed misschien wel de helft van Nederland in Volkswagens, Renaults, Fiats enz. met de motor en de aandrijving achter. Wanneer je op een natte of gladde weg teveel gas gaf stond je daarmee direct achterstevoren. En de winters waren toen veel strenger en winterbanden bestonden nog niet. Toch gebeurden er toen volgens mij veel minder ongelukken, hoewel deze dan wel weer slechter afliepen. Maar je nam minder risico omdat je het gevaar inzag. In de tachtiger jaren reed ik jaarlijks zo’n 80.000 km per jaar door heel Europa. Ik vond het toen een veilig idee een Audi Quattro te kopen, die vierwielaandrijving had. Reed ongelofelijk bij sneeuw en ijs, alleen remde hij op gladheid als een normale auto, niet dus. Toen door sneeuwval in Zuid Duitsland al het verkeer stilviel moest ik ook gewoon achteraan aansluiten dus de voordelen waren minder groot dan ik verwachtte.
Moderne vracht- en personenauto’s worden meer en meer volgestopt met allerlei veiligheidsvoorzieningen. Sommige, zoals gordels, kreukelzones en airbags staan buiten kijf. Moderne voorzieningen als camera’s, parkeerhulp, dodehoeksignalering, radar- cruisecontrol en rijspoorstabilisatie, hoe handig ook, maken je toch minder alert en geven een vals gevoel van controle. Als je bijvoorbeeld dodehoeksignalering hebt zul je minder geneigd zijn om in je spiegel te kijken bij het inhalen omdat je op het systeem vertrouwt.
Een nieuwe trend is dat je alle functies van je wagen moet bedienen via een aanraakscherm. Waar je vroeger, na korte tijd, alle schakelaars blindelings kon bedienen moet je nu op een schermpje zitten friemelen. Is dit vooruitgang? Nog even los van het feit dat je meestal je mobiel aan het systeem kunt koppelen en kunt appen, je mail controleren en zelfs filmpjes kijken!
Verkeer scheiden
Lelystad werd in de 70er jaren zo opgezet dat de verschillende verkeersstromen strikt gescheiden waren. In deze stad werkte dat uitstekend. Alleen was men vergeten deze stad te ontsluiten. Naar Amsterdam over een gevaarlijke dijk, naar Zwolle/ Harderwijk via landwegen met voor toenmalige begrippen enorme landbouwvoertuigen. Niemand wilde daar wonen waardoor het totaal verloederde. Pas na aanleg van het spoor en snelweg A6 verbeterde dat. Ik weet eigenlijk niet of ze deze strikte verkeersscheiding in de nieuwere wijken vastgehouden hebben. Bij het winkelcentrum in Almere Stad is alle goederenaanvoer ondergronds en met rolcontainers via goederenliften naar de winkels. Pracht oplossing maar niet realistisch in al bestaande stadscentra.
Bodecentra
Het gekke is dat de aanvoer van goederen vroeger veel beter geregeld was: iedere plaats van enige omvang had een Bodecentrum, een ruim opgezette plaats waar grote vrachtwagens hun vracht afleverden, die dan door plaatselijke transporteurs met kleine wagens verder gedistribueerd werden. Deze zijn echter verdwenen vanwege tijds- en kostenbesparing. Toch zie ik hier weer toekomst in, zeker wanneer de fijnmazige distributie met kleine elektrische wagens zal plaatsvinden.
Jumbo Raalte centrum
Bij Jumbo Domineeskamp is een relatief eenvoudige oplossing mogelijk. Direct voor deze winkel loopt een weg, die is afgescheiden van de rest van de parkeerplaats, waar een vrachtwagen zonder te hoeven manoeuvreren gewoon vooruit in kan rijden en lossen en vervolgens ook weer vooruit weg kan rijden. Probleem is echter dat de winkel een laadperron op de hoogte van een een vrachtwagenvloer heeft en er niet normaal via de straat met rolcontainers binnengereden kan worden. Een laadlift zou een oplossing kunnen zijn maar dat betekent wel dat er meer tijd in laden en lossen gaat zitten. Eerst de rolcontainers via de wagenlaadklep op de weg zetten en dan weer via die lift het magazijn in.
Andere verontrustende ontwikkelingen
Doordat we steeds meer online gaan bestellen heeft zich een nieuw gevaarlijk fenomeen aangediend: Thuislevering door koeriers met bestelwagens en (brom)fietsen. Door onder druk van slechte arbeidsvoorwaarden staande bestuurders ziet men de vreemdste capriolen uithalen in zowel het centrum als inwoonwijken. Vaak rijden en parkeren zij als idioten. Ik verbaas mij er altijd over dat ik op mijn woonerf met 20 woningen op een dag vaak alle koeriersbedrijven voorbij zie komen.
Egoïsme
Bij het tragische voorval in Raalte zal dit geen rol gespeeld hebben, maar het allergrootste probleem is het toenemend egoïsme (en dat niet alleen in het verkeer). Vrachtwagenchauffeurs worden vaak tureluurs door het onverantwoordelijke en onvoorspelbare gedrag van normale auto’s, (brom)fietsers en fietsers. Ook zie je toenemende conflicten tussen tussen langzaam verkeer onderling en voetgangers en fietsers met verschillende snelheden. Men kan allerlei voorzieningen uitdenken maar wij hebben met zijn allen het inzicht en de verantwoordelijkheid nodig om fatsoenlijk met elkaar om te gaan. Dit geldt niet alleen voor het verkeer.
