“Jaren lang was er een koppel van zes tot tien patrijzen bij ons in de wijngaard,” reageert iemand in de Salland Zoemt app met natuurliefhebbers die elkaar op de hoogte houden van wat er nu weer in de natuur is. “Deze winter heb ik nog een koppeltje van drie gespot dat rondtrekt. Ze zijn meer te horen dan te zien. Van nestjes komt het de laatste jaren niet meer. Zeker al tien jaar niet meer.”
Die reactie volgt in de app op een filmpje waarop je patrijzen ziet lopen. Het filmpje zelf is van een te lage kwaliteit om er opslagdata aan te besteden, maar de kenners in de app waren het gelijk met elkaar eens: de patrijs!
Salland had ooit een actiegroep om de patrijs weer terug te krijgen. Borden daarvan vind je nog sporadisch op het platteland. Gek genoeg ook bij boeren die landbouwgif gebruiken onder het motto ‘zo weinig mogelijk’ en ‘zo lang het niet anders kan’. Voor die boeren heeft Salland Zoemt een verrassing: het kan al lang anders. Het heeft altijd anders gekund. Gif is pas ingezet om maximale opbrengsten uit de grond te peuren, waarmee de grond uitgeput wordt en de natuur doodgaat. Ontkenners daarvan moeten te rade gaan bij de gifverkopers. Want als je gif koopt om insecten en planten te doden, dan zou het gek zijn als dat gif dat niet doet. Toch?
Salland Zoemt is een stichting die het weer wil laten zoemen van de insecten. Want als het weer zoemt, gaat het goed met de insecten. En als het met de insecten goed gaat, gaat het weer goed met de natuur. Dan komen ook de weidevogels vanzelf weer terug, simpelweg omdat ze dan genoeg te eten hebben. Vos en marter zullen dan gerust nog roven, maar de natuur stelt zich daar heel makkelijk op in.
Net als insecten zijn patrijzen een graadmeter voor de kwaliteit van de natuur. Ze zijn een soort kanarie in de koolmijn. Die werd door mijnwerkers meegenomen. Als de kanarie het loodje legde, moesten zij ook maken dat ze wegkwamen, want dan was er teveel koolmonoxide. Teveel voor de kanarie, maar nog niet voor de mens.
Waarom had de patrijs het vroeger goed in Salland en waarom nu niet meer? Nou, bijvoorbeeld door de landbouw. Boeren moesten van de overheid groter groeien. Er kwamen landelijke projecten om kavels met elkaar te ruilen zodat de boer zoveel mogelijk grond aan huis en zoveel aan elkaar had liggen. Dan kon ie mooi meters maken met ploegen, zaaien, gif spuiten en oogsten.
De patrijs
En wat heeft de patrijs nodig? Een gebalanceerd en gevarieerd landschap. Open velden, waar ze voedsel vinden in de vorm van zaden, granen en insecten. Naast open ruimtes hebben patrijzen ook beschutting nodig om zich te verstoppen voor roofdieren en om veilige nestplaatsen te vinden. Dit betekent dat er voldoende struiken, heggen, bosranden of andere natuurlijke elementen aanwezig moeten zijn. Water is ook fijn, voor drinken en het aantrekken van voedselrijke omgevingen. Een minder verstoorde omgeving met beperkte menselijke activiteit en intensieve landbouw helpt de patrijs om ongestoord te kunnen leven en zich voort te planten.
Waar vind je dat vandaag de dag nog… Op landgoederen! We mogen de adel op onze blote knieën danken dat ze helemaal geen zin hadden in die ruilverkaveling. Het ging de boeren met blauw bloed om de natuur.
Luister deze podcast over kansloze weidevogels in het huidige boerenlandschap. (En kijk onder de podcast nog een paar mooie foto’s)
En dat die natuur ook vandaag de dag nog mooi, blijkt wel uit de foto’s die we bij elkaar scharrelden in de Salland Zoemt-app.
