Eerst corona en nu de oorlog in de Oekraïne, twee keer in korte tijd laat de wereld zien dat mensen die natuur en duurzaamheid centraal stellen het bij het echte eind hebben. Gezond leven en in je eigen voedselvoorraad voorzien, waarom doen we dat niet? Waarom luisteren we niet naar hen die gelijk hebben?
We hebben allemaal kunnen zien dat de wereld de verkeerde kant op gaat, dat ook onze leiders ons de verkeerde kant op sturen, dat wij de verkeerde leiders kiezen. Corona is besmettelijk, maar het werd niet verspreid via uitlaatgassen van auto’s, het ozongat, of de wapenhandel en de oorlogen die maandelijks overal op de wereld plaatsvinden, het kwam niet vanwege kernproeven. Als je ziet hoe we níet op die ander zaken reageren, maar wél op corona: na de epidemie krabden we ons achter de oren, keken om ons heen, en pakten de oude draad weer op.
Maar gelukkig bleek er ook een groep mensen dat het roer omgooide. Sommige mensen begonnen na te denken over voedsel en primaire consumptiegoederen. Ik herinner me de Turkse president die zei: “Kweek, ook al is het op je balkons.” En ik weet dat veel Turkse, en andere niet autochtone Nederlanders dat ook echt doen. Op HierinSalland lees ik ook geregeld over voedselbossen, je eigen groentetuin, ik ken de activiteiten van het Aardehuis in Olst, en ’t Natuurlijk Huus in Raalte. Die kant moeten we op.
Maar dat doen onze regeringsleiders niet. Die maakten ons bang lock downs en winkelsluitingen. We gingen hamsteren, voorraden aanleggen van meel en toiletpapier. De prijzen stegen. En de regering zei dat we ons geen zorgen moesten maken. Op dat niveau krijg je pas wijsheid als het mes de keel heeft bereikt.
Direct na corona kwam de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Die was een stuk dichterbij dan die in mijn Syrië en ineens bleek Moskou ook veel dichter bij te liggen dan we altijd gedacht hadden. Het kwam angstig dichtbij toen we door begonnen te krijgen dat we ons graan en ons gas uit die contreien halen.
En ineens kregen we door de aarde eigenlijk maar uit een paar landen bestaat die er toe doen. Je hebt er de vingers van één land niet voor nodig om die aan te wijzen: China, de VS en Rusland. Stel dat Europa (net als de VS) ook een land zou zijn, zou die dan meetellen in dit rijtje? Mijn Nederland en mijn Syrië spelen in elk geval geen rol.
De oorlog. Opnieuw ging het alarm af, dit keer plunderden we plantaardige olie. Tarwe gaat het probleem worden. En brandstof.
Nederland is een van de rijkste landen en staat bekend als een intelligent land. Hoe kan dat dan hier gebeuren? Er was maar één opmerking over kernwapens nodig van een Rus me een glas wodka in de hand, en de schappen met olie in de winkels waren leeg…
Weer zegeviert de mening van voorstanders van de natuur en van duurzaam leven. Waarom is de economische cyclus niet opgebouwd vanuit kleine boerderijtjes waar het eten voor de regio geproduceerd wordt? Waarom kan Nederland wel het beste van de wereld microchips maken en naar ze zelf zegt voedsel produceren voor de hele wereld, maar bij een oorlog tussen twee landen in de buurt ineens voedselschaarste hebben?
Waarom kunnen we wel de grootste infrastructurele werken bouwen, maar geen tuintjes voor ons eigen voedsel? Ach, je kunt misschien alles ook niet voorzien. Maar vind het dan ook niet gek dat mensen uit angst naar een winkel rennen.
Arabisch gezegde: De lucht wordt niet gezegend door mensen die eten wat ze niet zelf kweken en dragen wat ze niet zelf maken.
Die wijsheid koppel ik graag aan oikos en logos uit het Grieks. Oikos is het huis, maar niet alleen een huis van stenen, het is ook het huis om in te wonen. Oikos en logos samen zijn daarom niet onze economie, maar het gaat om de laag daarboven: de ecologie! De economie lijdt verlies op verlies en levert alleen verliezers op. Ecologie kent alleen maar winnaars. Als we nu weer gaan eten wat we zelf kweken en dragen wat we zelf maken… zou dat niet een veel mooier wereldwijd experiment zijn dan oorlog te voeren?
