‘Moet ik toch zelf weten?’ en ‘de overheid moet zich niet overal mee bemoeien’ zijn gevleugelde kreten in een opmerking over gezond gedrag. Een afweermechanisme dat geen stand houdt, want juist als je je ongezond gedraag bemoeit de overheid zich maximaal met jou. Ze regelt dat je goedkoop terecht kunt bij de dokter en in het ziekenhuis (waar ze trouwens kroketten verkopen en een snoepautomaat hebben staan, voor de klandizie?).
‘Ik heb toch recht op een stukje vlees?’ Zeker. Maar neem je dan ook een Roemeen in huis die in de slachterij werkt? Tachtig procent van de werknemers in een slachterij is arbeidsmigrant. In de glastuinbouw ook.
In de distributiecentra van Jumbo en AH werken ook meer arbeidsmigranten dan native Nederlands speakers. Dat is om ons eten zo goedkoop mogelijk te houden. De inkooporganisaties van supermarkten knijpen eerst de boer af bij de aankoop van zijn producten. Dan knijpen ze hun personeel af in de distributiecentra, vervolgens automatiseren ze het winkelpersoneel weg. Alles om ons zo goedkoop mogelijk hun bagger in ons winkelwagentje te laten stoppen. Bijna alles in de supermarkt staat níet in de schijf van vijf.
Als ze geen drank meer mogen verkopen beginnen ze een interne slijterij. Als ze geen rookwaar meer mogen verkopen beginnen ze een interne tabakzaak.
We eten ons vol als een plofkip (goed boek van Teun van de Keuken). We spoelen het weg met alcohol dat ons lichaam verder vergiftigt. En een op de vijf rookt daarna tevreden een sigaretje.
Die zelfdestructie leidt tot een ziektekostenpremie van tegen de 2000 euro per jaar. Dat is een collectief georganiseerd bedrag. We leggen allemaal even veel in, wie meer nodig heeft heeft geluk. Wie minder nodig heeft moet dat er maar voor over hebben, en trouwens: straks val je van je elektrische fiets en dan heb jij het ook nodig.
Als de overheid zich nu eens écht minder gaat bemoeien met ons, dan valt dat collectiviteitsbeginsel natuurlijk per direct om. Dan krijg je gesprekken over dat iemand die rookt, drinkt en ongezond eet, dat die dan dubbel moet inleggen.
Andersom zou dat betekenen dat als je stopt met roken, dat je dan de winst van geen dure rookwaar in de zak kunt stoppen, minder ziektekostenpremie hoeft te betalen en ook nog eens minder ziek bent.
Stoppen dus maar?