Columnist Marcus Belle stelt zich vragen bij de eisen van veel landgenoten:
De vrijheid om meer te verdienen dan een minister president.
Om een vliegtuig te pakken voor een middagje shoppen in Madrid.
Om water uit plastic flesjes te blijven drinken.
Om kinderen te verwaarlozen en ze dan bij de hulpverlening over de schutting te gooien.
Om huizen op te kopen en die met woekerwinsten te verhuren.
Om iemands geloofsovertuiging onnodig te beledigen.
Om door de gemeenschap te worden onderhouden, zonder daar een tegenprestatie voor te hoeven leveren.
Welvaartsstaat
We wonen in een welvaartsstaat waar de plichten steeds meer naar overheden zijn geschoven. En de bevolking steeds meer rechten opeist.
De reactie van die overheid is, dat ze alle belangen wil dienen en geen nee durft te verkopen. Vooruitzien is verworden tot pappen en nathouden. En er ontstaan alleen korte termijn- en schijnoplossingen. Waardoor grote problemen die om lange termijn visie vragen blijven liggen. Vervolgens is de paradox dat de bevolking reageert door die de overheid niet meer te vertrouwen. Niet alleen vanwege kinderopvang- en aardgasschandalen. Maar doordat mensen ervaren dat ze weliswaar overlevingspakketten krijgen toegeworpen, maar tegelijk geen perspectief op de toekomst krijgen.
Vervolgens wordt de ontstane ‘polarisatie’ ernstig betreurd. Zonder dat politieke partijen, pers en de vele schreeuwers in sociale media de verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen rol daarin.
Het probleem is natuurlijk dat een lange termijn beleid vaak ook offers vraagt. In de 21e eeuw betekent dat matiging, omdat we te lang pot hebben verteerd.
In dit tijdsgewricht zijn autonomie en zelfbeschikkingsrecht echter tot koningen verheven. Wee degene die aan onze individuele territoria durft te knagen. Verwende influencers roepen dat er in Nederland een ‘dictatuur op de loer ligt’, gelinkt aan uiterst rechts en fascisme.
Relativering
Toch weet elk gezond verstand dat een samenleving alleen succesvol kan zijn als saamhorigheid en solidariteit de voornaamste waarden zijn. En dat afwisselend progressief en conservatief beleid zorgt voor balans. “De inherente verdorvenheid van het kapitalisme ligt in het oneerlijk verdelen van zegeningen. De inherente deugdzaamheid van het socialisme is het eerlijk verdelen van rampspoed* ”.
Niet ‘de overheid’ en ‘het volk’ zijn vijanden geworden. Ongemerkt zijn wij dat zelf in onze onderlinge relaties geworden, doordat we tevèèl individu zijn geworden.
We moeten gaan inzien dat de wereld ontzettend ingewikkeld is geworden. Omdat er door de tijden heen systemen en verhoudingen zijn ontstaan, die verreweg onze arbeid, relaties en gedrag beïnvloeden en zelfs bepalen. Die ontwikkelingen zijn met een factor X vermenigvuldigd in de 20e eeuw. En hebben naast grote verworvenheden ook grote kosten met zich meegebracht. De zegeningen van het mobieltje worden overschaduwd door het graven naar mineralen in kwetsbare zeebodems. En de gefragmenteerde aandacht van veel volwassenen zorgt vaak voor grote eenzaamheid van opgroeiende jeugd.
“Om jezelf te verbeteren moet je veranderen. Dus om perfect te zijn moet je vaak veranderd zijn*”.
Politieke vorm
Pleit dit voor dictatorschap? Tot beperking van democratie?
Nee. Alleen dat er duidelijke beleidskeuzes dienen te worden gemaakt. Inclusief sommige maatregelen die desnoods dwingend worden opgelegd. Of dat er ‘nee’ wordt gezegd op te individuele wensen. En dat we die maatregelen dienen te respecteren en te accepteren. Ook als ze ons pijnlijk kunnen raken.
Dienen geldt dus zowel voor bestuurders als onderdanen.
Overheden kunnen onmogelijk alles overzien, zullen afwegingen en oplossingen moeten kiezen die per definitie (ook onvoorziene) bijwerkingen zullen veroorzaken; zie de Corona crisis. Wat nodig is, dat we die overheid, rechts of links, weer krediet geven. En dat we onszelf bewust worden van onze eigen dubbele moraal.
Immers: “het beste argument tegen de democratie is een vijf minuten durend gesprek met de gemiddelde kiezer*”.
*Alle citaten zijn van Winston Churchill.
Website psychologiepraktijk Athare
Website Hebhethart
Pfff wat een dedain met uw ‘gemiddelde kiezer’. Die gemiddelde kiezer heeft het doorgaans goed voor met zijn medemens, z’n omgeving en de natuur en is best zorgzaam daarvoor.
Maar u legt al uw vertrouwen liever in politici.
Ik pleit er voor dat de ‘gemiddelde kiezer’ bewust wordt van de vaak eigen dubbele moraal. Nl. dat we ons soms heel verantwoordelijk gedragen en soms ook helemaal niet. Heel menselijk trouwens. Het kind in ons dat direct zijn zin wil hebben is voortdurend in strijd met de volwassene in ons die allerlei ballen in de lucht moet houden. We moeten alleen niet van de overheid verwachten dat die vrij van fouten of misrekeningen is en alle pijntjes direct maar moet opvangen. En omgekeerd hoop ik dat die overheid zich niet laat leiden door de snel vervluchtigende ‘modeverschijnselen’ uit die veelkleurige samenleving, maar een koers kiest die de meeste (dus niet alle) belangen dienen van de meeste (dus niet alle) mensen, in de meeste (dus niet altijd) levenstijd. En dat wij als individuele burger, bv. in onze eigen buurt, zelf de zaken oppakken die de overheid noodgedwongen moet laten liggen. Veegt u wel eens zelf de stoep voor uw huis, als de gemeente dat niet doet?