In Salland hebben we veel eikenbomen. Er zijn drie soorten: de wintereik, de zomereik en de Amerikaanse eik met zijn grote bladeren. Wij zijn tegenwoordig wat huiverig voor die eiken geworden in het voorjaar, want ze zijn dan vaak het onderkomen van eiken processie rupsen…
Maar eiken spreken eigenlijk heel erg tot de verbeelding en al eeuwen lang hebben ze voor mensen een speciale betekenis.
In de prehistorie werd de eik door de Germanen als een heilige boom beschouwd. De eik was een plaats van samenkomst; er werden offers gebracht aan de goden en er vonden allerlei rituelen plaats. Rondom een eik werden overledenen begraven. Zo’n heilige eik werd ook wel koortsboom genoemd omdat men dacht dat deze boom je kon genezen van ziektes wanneer je er naar toe kroop en aanraakte.…
Bij boerderijen werd vaak een eik geplant die het huis moest beschermen tegen de bliksem, een soort van natuurlijke bliksemafleider.
Van de eikels maakte men vroeger meel wat vandaag de dag alleen nog in Japan gedaan wordt om noedels van te maken. Voor dieren zoals varkens, wilde zwijnen, herten en eekhoorns is het een lekker voedzaam maaltje. Voor ons mensen zijn ze niet echt te eten door het looizuur. Je zou er wel eikeltjeskoffie van kunnen maken:
Benodigdheden: 250 gram bruine eikels, pan met deksel, een vijzel en een tang. Was de eikels, verwijder het kroontje, takje. Kook de eikels met wat water op middelhoog vuur en roer regelmatig tot vocht is verdwenen. Verwijder de schillen en laat afkoelen. Maal daarna de eikels fijn in een vijzel en je hebt gemalen eikeltjeskoffie.
Gaaien, muizen en eekhoorns zorgen door hun hamstergedrag in de herfst voor verspreiding van eikels en dus voor nieuwe bomen want ze vinden lang niet al hun opgeslagen eikels terug.
In de schors zit looizuur dat werd gebruikt werd voor het looien van leer. Daarvoor plantte men singels aan met eiken die elke tien jaar werden gekapt voor de schors en de rest werd als brandhout gebruikt.
Het hout van de eik is sterk, hard, duurzaam en goed te bewerken. We gebruiken het voor meubels, in de bouw en als brandhout. Bij mij in de tuin staat een eiken vat als regenton. Houtbewerkers maken er hele kunstwerken van. Zo staat er op landgoed De Haere een bewerkte boom waarin de tweede wereldoorlog wordt uitgebeeld. Geliefden krassen vaak een hart met een pijl erdoor met hun namen in de stam.
Dus hierbij: ode aan de eik!
