Er was een brievenbus opgeblazen in Raalte. In Raalte Zuid. De Vloedkampen, maar die naam kent niemand meer, die titel heeft de traditie niet gehaald, net als dat bij Het Raan mis gegaan is, dat is Raalte Noord. Olstergaard ging wel goed: nu al traditie.
Een buurtbewoner, die niet met naam genoemd wil worden, hoorde een enorme knal. ,,De ramen trilden ervan. Ik woon er vlak achter, aan De Schouw. Toen ik er op zondag langs kwam, zag ik dat de hele brievenbus eruit lag.’’ Lees ik in de Stentor. Ik hou van die journalistiek. Buurtonderzoek. Met een lange regenjas aan, gleufhoed op, schrijfblokje in de aanslag, potloodpunten net zo scherp als de vragen. “Dus u woont aan de Schouw. Hoe is het daar dan nog wonen?” “U zegt dat de ramen trilden. Hebt u dubbel glas?”
“Wat vindt u er nu van dat ze hier bij u in de straat een brievenbus opblazen?”
“Ach meneertje, mu’j höaren, het kump steeds dichterbie hè? Met die verkiezingen ok, mu’j ziene hoe gevoarlijk groot PvdA/GroenLinks ‘ewönn is. Woar mut det hen met dit land.”
“Gebruikt u de brievenbus vaak?”
“Nee meneertje. Wat hebbe wie doar noe nog in te gooien hè? Sinds de wichter mie whatsapp hebt uut’elegd is det toch hillemoal nie mear neudig?
“Dus dat die brievenbus kapot is, is niet zo erg.”
“Ja, noe ie het zo zegt… ’t Is ok wel een mooie traditie. Disse brievenbus giet d’r eigenlijk ieder joar wel een kear an. Wel fijn det de PTT die altied direct wear vernieuwd. Det giet onder de PvdA ollemoal anders wönn.”
Tja, je kunt er eigenlijk niet omheen. Een brievenbus opblazen is traditie. Een lantaarnpaal uittrappen ook. Net als een paasvuur, Zwarte Piet, de pastoor aan wie je je piemeltje laat zien voor een kwartje, de heide op de Sallandse Heuvelrug, zondagmorgen met de kinderen bij opa en oma een pilsje doen of kleine familieboerderijen.
Soms lossen tradities zichzelf op. Met de euro is het kwartje afgeschaft. De techniek in lantaarnpalen is veranderd. Opa en oma zijn dood. Het regent zo hard met de intocht dat zwarte schmink niet blijft zitten. Met leugens wordt de traditie van die kleine gezellige paasvuurtjes in de vergetelheid geluld en doen we net of die massale volksfeestvuurstapels de traditie waren. ReMarkAble haalt alles uit de kast om ons te doen geloven dat grote mega-industrie-boeren-stallen traditionele landbouw is. Daarom heeft de traditionele korhoen op de Heuvelrug zichzelf opgelost.
Wat me bij de kern brengt van het vraagstuk dat ik meenam tijdens mijn traditionele zaterdagmorgen rondje hardlopen: is een traditie nu iets waar we melancholisch op terugkijken, of is een traditie een vals wapen van conservatieve bangeriken.
Ik heb er een cultureel antropologe naar gevraagd, dat is zo iemand die culturen, ook die hier van ons platteland, bestudeert. “Nou,” zegt ze: “er is niks zo veranderlijk als een traditie.”
Dan kunnen we net zo goed ophouden met brievenbussen opblazen. Toch?
