Ik keerde terug uit Syrië, op een moment waarop de lente haar kleuren begon te weven over het lichaam van Nederland… De bomen ontwaakten uit hun lange winterslaap, tooiden zich met hun eerste bladeren, en de takken begonnen te bezwijken onder het gewicht van de bloemenverhalen – de natuur ademde opnieuw.
De Nederlandse lente… dat betoverende tafereel dat plotseling oprukt, waardoor bossen in slechts enkele dagen veranderen van vale, grijze draden in een dichtgroen kleed.
Mijn reis duurde niet langer dan twee weken, maar toen ik terugkwam, zag ik dat het land veranderd was: het paradijs was teruggekeerd, alsof het leven slechts op mijn korte afwezigheid had gewacht om te bloeien.
Maar… daar in Syrië was het beeld anders.
De lente vindt daar haar weg niet, de takken durven niet te bloeien, alsof de oorlog de lente bij de wortel had uitgerukt.
Langs de internationale snelweg tussen Damascus en Aleppo, die langs mijn kleine dorp loopt, stonden ooit cipressen fier aan beide zijden – als kinderen die onder mijn ogen waren opgegroeid.
Ik kende ze, boom voor boom, zoals een vader zijn kinderen kent: die welke koppig groeide, die welke met de wind mee boog, en die welke mij altijd verblijdde met haar groene pracht.
Tijdens mijn laatste bezoek reed ik langs die weg en vond ik de bomen omgezaagd, verpletterd, afgeslacht.
(De tekst gaat door onder de afbeelding)
Het voelde alsof iemand mijn aderen had doorgesneden, alsof de long van het land met kanker besmet was.
Wat voor schoonheid proberen we te bouwen in een land waar schoonheid dagelijks wordt afgeslacht?
Toen ik terugkwam, leidden mijn voeten mij direct naar de rivier de IJssel – dezelfde plek waar ik voor het eerst zat toen ik voet zette in Olst.
Toen was ik een vreemdeling… vreemder dan een vergeten graf in een woestijn.
Vandaag sta ik aan diezelfde rivier, maar ik draag een ander verhaal… een vreemder verhaal.
Er is een angst die sinds mijn terugkeer in mijn borst woont – een angst zonder naam, zonder gezicht, zonder kenmerken, maar die zich als een zware gast in mijn hart heeft genesteld.
Ik probeer het te begrijpen, het te ontcijferen…
Was het de confrontatie met de plaats die deze angst veroorzaakte?
Misschien… want ik liep langs plekken waar de herinneringen hun masker hadden verwisseld.
Hier werd mijn neef gedood.
En daar viel de granaat bovenop mijn vriend.
En daar… ontsnapte ik ternauwernood aan de dood, met een verschil van een minuut of minder.
Misschien zijn er plekken waar ik gered ben zonder het te weten – en die ik nooit zal kennen.
Ik probeer mij opnieuw vast te klampen aan de Nederlandse lente.
’s Avonds ga ik naar buiten, naar het bos – waar ik graag de natuur zie – op zoek naar een eekhoorn, of een bloem die net geboren is, of een gedachte om mijn papieren weer op orde te brengen.
De reis daarheen was noodzakelijk – een confrontatie die onvermijdelijk was.
Soms val je, midden in de lente, plotseling in een innerlijke herfst zonder seizoen.
Ik keer terug en zoek naar de gezichten die ik hier ken.
Sommige gezichten lijken vreemd te zijn geworden, zonder dat ik weet waarom.
Ik liep het Holsthuis binnen – de plek waar ik altijd ben – en toch voelde ik een huivering, een angst in mijn hart.
Ik wist niet waarom.
Was de plek veranderd?
Of haalde het onderbewuste de eerste keer dat ik daar binnenkwam naar boven?
Trok die reis de film van mijn herinneringen plotseling terug naar het verleden?
Het vreemdste was… dat ik daar, in Syrië, terwijl ik naar mensen keek en met hen sprak, het gevoel had dat ik slechts twee of drie maanden weg was – geen elf jaar.
Ik handelde zelfs met hen alsof de tijd geen deur tussen ons had gesloten.
Maar hier, strekt de film van mijn jaren zich weer uit – breder… dieper…
Soms voelt het alsof ik tientallen jaren heb geleefd, niet slechts één decennium.
En opnieuw, vliegt er een vogel langs mij en zingt een zachte melodie.
Ik voel dat het leven, ondanks alles, het waard is om geleefd te worden.
En ik herinner mij de woorden van de dichter:
“Ook wij houden van het leven, als we er een weg naartoe kunnen vinden…”
En ik merk dat ik naar het papier reik… en begin te schrijven.
Steek jij van hier over… om de straten bij dageraad te wekken
Terwijl de zalige slaap nog steeds op haar ogen rust…
En de vogels van het woud zich nog baden in de roes van de nacht…
Hier vertelt de IJssel verhalen van grootmoeders aan hun kleinkinderen
En hij zal ook jouw verhaal vertellen
En dat van jouw verre dorp
Deze rivier bewaart de kleuren van alle ogen
Het leven gaat verder,
altijd maar verder…
En wij,
wij worden meegesleurd over paden
die haast onbegaanbaar lijken.
Ons meevoerend naar plekken waar we ooit gelukkig waren maar die we niet meer herkennen
omdat zij enkel nog bestaan in onze herinneringen…
Koester die herinneringen Hasan maar kijk vooruit en zoek een begaanbare weg waarop je nieuwe herinneringen kunt maken…