Leegstand van de kerken omdat ‘we’ op zondag niet meer naar de kerk gaan, was de directe aanleiding kerken te sluiten. “Zonder vooraf met ons te overleggen,” zeggen de lokale kerkbesturen, “en overigens zijn deze maatregelen ook alleen maar genomen in Bisdom Utrecht, onder bisschop Wim Eijk. In andere bisdommen wordt helemaal niet gesproken over kerksluitingen, daar zoeken ze naar andere oplossingen.”
Aan de evaluatie gingen brieven van de coördinatoren van de geloofsgemeenschappen in Broekland, Haarle, Heeten, Luttenberg Mariënheem en Nieuw Heeten naar kerkbestuur, het bisdom en zelfs aan de paus vooraf. Dat die brieven en de noodkreet daarin niet eens beantwoord werden, dat zei de parochiebesturen genoeg. Ze voelden zich al niet gehoord, nu voelden ze zich geschoffeerd. De noodkreet: door sluiting gaan er nog minder mensen naar de kerk. En de Actie Kerkbalans liep ineens ook voor geen meter meer. Vroeger werden de kosten voor de kerk daar van betaald. Je had toch niet gedacht dat katholieken in de kerkdorpen die ene basiliek in Raalte mee gingen betalen? Hadden ze niet beter een andere kerk in de parochie aan kunnen wijzen open te blijven? Een stuk goedkoper!
Het evaluatierapport, uitgevoerd door mensen van de Radboud-universiteit in Nijmegen (zie het hele rapport onder deze link), is zo klaar als een klontje: het vorige kerkbestuur heeft er niks van gebakken, heeft waardeloos gecommuniceerd, nam besluiten waar niemand achter stond. Het nieuwe kerkbestuur, daar is nog wel vertrouwen in. Maar dat nieuwe bestuur onder aanvoering van Ton Strien, voorheen burgemeester van Olst-Wijhe, was tijdens de presentatie in het Trefpunt in Heeten nog niet zo ver de aanbevelingen over te nemen. Daar wilden de bestuurders toch eerst nog wel even over vergaderen.
Bisdom wil hoofdprijs bij verkoop kerken
De kerken in Holten, Broekland, Haarle, Nieuw-Heeten en de Pauluskerk in Raalte zijn inmiddels dicht. In Heeten, Mariënheem en Luttenberg zijn de gesprekken over sluiting en herbestemming gaande. Parochianen hebben sterk de indruk dat het bisdom daarbij naar de hoogste bieder kijkt. In Broekland zijn er plannen voor een multifunctionele accommodatie, waar wat miljoenen aan gemeenschapsgeld voor nodig zijn, onder meer omdat eerst asbest verwijderd moet worden.
Intussen lopen de kerken verder leeg en de vrijwilligers weg. Koren zijn gestopt omdat onduidelijk was ‘waar ze het nog voor deden,’ ouders laten hun kinderen niet meer deelnemen aan de voorbereiding van de Eerste Heilige Communie of het Vormsel omdat dat niet meer in het eigen dorp kan plaatsvinden. “Wat wel zuur is, is dat er hier in het dorp al generaties lang geld wordt gegeven voor deze kerk. […] Al het spaargeld is op de grote hoop gegooid. Als wij als dorpsgemeenschap de kerk zouden willen kopen, moeten we opnieuw betalen aan de parochie, en vervolgens ook nog geld zoeken om het te ontwikkelen. Zo word je als gemeenschap eigenlijk driedubbel geraakt.”
Roalter wind
Waarom niet naar de basiliek in Raalte gegaan? In de evaluatie worden daar heldere dingen over gezegd door Sallandse katholieken: Je geloofsleven geef je niet zomaar op een andere plek vorm! De katholieke identiteit is voor veel parochianen verweven met de dorpsidentiteit. Dacht je dat iemand uit Heeten naar de kerk in Raalte gaat? Cultuurhistorisch gezien kwam voor de mensen in de Sallandse dorpen ‘het gevaar altijd uit de stad die hen iets oplegde of juist afnam.’ En wat te denken van de zogenaamde ‘Roalter wind,’ de vermeende arrogantie van Raaltenaren ten opzichte van de omliggende dorpen!
Wat daarbij volgens de evaluatie ook speelt “is dat het DNA van de Kruisverheffing nu niet het meest welkome gen heeft. Het is een hele grote, welvarende, dorpskerk geweest. Er was altijd geld genoeg. In Heeten verbouwden mensen zelf de kerk als er iets moest gebeuren. Hier [in Raalte] werd een aannemer in de hand genomen. En waar in bijna alle kerken met vrijwilligers wordt gewerkt was er hier [in Raalte] een betaalde schoonmaker, een betaalde koster en werden de bloemen bij de bloemist gehaald. En ook de traditie van koffiedrinken na de mis was hier niet aan de orde, je gaat na de mis op zondag meteen naar huis.”
De belangrijkste aanbeveling:
Maak een pas op de plaats bij het sluiten en herbestemmen van kerkgebouwen en gebruik de tijd om in gesprek te gaan met de lokale geloofsgemeenschappen over hun behoeften, zorgen en mogelijkheden. Laat deze gesprekken leidend zijn in de verdere besluitvorming over sluitingen en herbestemmingen. Zet in op het ontwikkelen van maatwerkoplossingen die recht doen aan de context en dynamiek van elke gemeenschap, met oog voor draagvlak, vertrouwen en de toekomstbestendigheid van de parochie.
Het huidige kerkbestuur wil daar onder leiding van Ton Strien nog eens goed over nadenken, voordat ze de aanbeveling overneemt.
Wel wrang dat een evaluatie, die geïnitieerd is door het parochiebestuur, zo’n beeld oplevert. Maar zelfs al zouden de kerkdorpen hun kerk voor€ 0 weer in eigen bezit krijgen, dan nog zal het een vrijwel onmogelijke opgaaf worden om een rendabel idee te bedenken voor een alternatieve exploitatie. Kernpunt blijft dat het kerkbezoek , en de kerk bijdrage fors is achteruitgegaan, en dat komt niet weer, denk ik
Het rapport slaat de spijker op zijn kop.
Maak een pas op de plaats bij het sluiten en herbestemmen van kerkgebouwen en gebruik de tijd om in gesprek te gaan met de lokale geloofsgemeenschappen over hun behoeften, zorgen en mogelijkheden. Laat deze gesprekken leidend zijn in de verdere besluitvorming over sluitingen en herbestemmingen.
Deze conclusie is precies wat de bewoners nodig hebben.
De top van de parochie en het bisdom hebben top down besloten de kerken te sluiten. Door de arrogante houding van bisschop Wim Eijck en vicaris Ronald Cornelissen die dit vanuit hun ivoren torens beslist hebben zijn ze te ver weg komen te staan van de parochianen op de werkvloer. Het zijn uiteindelijk de mensen in de parochie zelf die de geloofsgemeenschap vormen. En met dit gegeven zijn zij ook eigenaar van de kerkgebouwen en niet Utrecht of het H.Kruis in Raalte.
Natuurlijk hebben de parochianen en uit de dorpen gelijk. De arrogantie van Eijk en z’n meeloper Vicaris Cornelissen hebben al sinds de verplichte fusie in 2008 al zeer vele trouwe katholieken de kerk verlaten. Eijk heeft totaal niets met ons platteland. In het voorjaar van 2023 heeft na veel verzoeken Eijk een gesprek toegestaan met de werkgroep Samen Kerk Samen Ster. Devertegenwoordigers hebben gesteund door ruim 6500 handtekeningen geprobeerd aan de hand van vele voorbeelden Eijk te overtuigen om meer met de gelovigen over de problemen te praten. Zeker over de Eucharistische centra in de parochies, dat werd een sterfhuis constructie want alles moest daar plaatsvinden. Gezamenlijke Doop, 1e H.Communie, Vormsel enz. Niets meer in onze kleine geloofsgemeenschappen. Maar de dictatoriale bisschop veegde alle voorstellen van tafel met d woorden ik bepaal en wijzig mijn beleid niet. Eijk en z’n staf gingen lunchen en wij bleven achter met een schaal broodjes,melk en karnemelk en konden gaan. Het zelfde geldt voor de grote door paus Franciscus georganiseerde synode, die is door Eijk volkomen genegeerd, wij als katholieken moeten alles uit de media vernemen. Zelfs de Nederlandse vertaling moet door de Belgen worden uitgevoerd, je moest je toch schamen als bisschop. Maar nee hoor als uiterst conservatief bisschop wil je je eigen mensen dom houden zodat je geen moeilijke vragen krijgt. Triest heel triest.
De spijker op zijn kop! Voor Haarle is het te laat. De kerk is verkocht zonder samenwerking met de aktieve vrijwilligers. Top down! Wees gewaarschuwd!
We moeten nu op zoek naar een alternatieve plek om samen te komen en te vieren. Afhankelijk van de bezetting van het Laarmanshuis en/of de Veldkamp wisselt de plek van samenkomen. Vrijwilligers haken (terecht) af.
De tijd zal het leren of geestverwanten in Haarle nog weer iets opbouwen zoals het ook ooit vanuit Hellendoorn begonnen is. Het is mensenwerk en dat is een kracht in Haarle. Hoe anders is dat in Raalte….
Misvatting.
Ten onrechte wordt verwezen naar het voormalig bestuur van de parochie H.Kruis .
Men doet voorkomen dat er nu een geheel nieuw bestuur is. Het huidige bestuur heeft nog steeds dezelfde voorzitter en de” projectgroep beleid 2025” is ongewijzigd en handelt nog steeds onder verantwoording van dezelfde voorzitter.
De bestuursleden werden verdrongen door de “projectgroep beleid 2025”.
Zij bepaalden, voerden het beleid uit en zijn daar op een afschuwelijke manier in gebreke gebleven.
Ze verschuilen zich nu achter het voormalig bestuur.
Ook de nieuwe vice voorzitter, lid van de projectgroep heeft niet willen luisteren naar de door Haarle aangevoerde misstanden in de Locatie Haarle.
Hij zette enkele mensen op een nare manier weg. De mond werd gesnoerd toen er een opmerking gemaakt werd over rol verwarring dat, pastoraleteamleden ook in het bestuur zaten en het beleid maakten.
Antwoord: dit moet van het Bisdom. Jullie hebben daar niets mee te maken.
Ook heeft onlangs de projectgroep achter de rug van Haarle om besloten tegen alle beloften in de Geloofsgemeenschap in Haarle geen eigen religieuze ontmoetingsruimte te geven.
Al het vermogen van Haarle is ten onrechte en geheel tegen de gemaakte afspraken door het projectteam naar de parochie overgeheveld .
Je verschuilen achter het voormalig bestuur is smakeloos en onterecht.
Enige zelfreflectie kan hierbij geen kwaad.
Dat geld hoort in Haarle!
Jan Schoot Uiterkamp
Er is sprake van verwarring. Het kerkbezoek neemt als maar meer af. Ook is vanuit de diverse generaties geen behoefte aan een katholieke kerk. Het gaat dus om het gebouw. Om dat staande te houden is een bestendige financiële geldstroom nodig. Dus om het gebouw in stand te houden moet het nieuwe functies krijgen die geld op brengen. Dat kan alleen met ideeënrijke ondernemers die durven te investeren. Wanneer er dan nog een godsdienstbehoefte is, kan daar mogelijk rekening mee gehouden worden. Maar die behoefte sterft uit….