Ik kan me niet voorstellen hoe het is te leven in een dictatoriale staat. Maar na het lezen van ‘Lied van de profeet’ meen ik iets meer voorstellingsvermogen te hebben. Paul Lynch beschrijft daar hoe Ierland langzaam, maar vooral zeker zo’n dictatuur wordt.
Lynch gebruikt de hoofdpersoon Eilish Stack, een gewone burgervrouw, als perspectief. Vanuit haar gewone wetenschappelijke wereldje zie en voel je de dictatuur zich verspreiden als een olievlek. Het begint bij twee mannen die ’s avonds laat bij haar thuis aanbellen en naar haar man vragen. Niet thuis? Of die dan snel contact wil opnemen met de – soort van – politie. Nee, niks dringends.
Manlief werkt voor de vakbond. In een democratie een mooie functie. Maar zo gauw er types als Geert Wilders en Johan Derksen opstaan moet je uitkijken. Dan kan de vakbond in een verdomhoekje terecht komen omdat ze vanwege een staking in de file stonden. Extincion Rebellion is ze te slim (wat al gauw het geval is), daar zijn ze bang voor. Voor Wilders en Derksen doet de waarheid er niet toe. Ze kunnen feitenvrij raaskallen. Dat oorlogsvluchtelingen ons immigratieprobleem veroorzaken. Dat dat met dat klimaat allemaal wel meevalt.
Eilish Stack ervaart het feitenvrije optreden van haar overheid aan den lijve. Eerst verbaast, dan boos, maar vervolgens machteloos ondergaat ze de omwenteling in haar land. Om ten slotte ten einde raad… nee, dan moet je het boek gaan lezen.
‘Lied van de profeet’ moet je ook maar eens lezen om in te zien hoe we er in Nederland voorstaan. Dat bij ons de dictatuur ook voor de deur staat. Nee, zo’n vaart zal het wel niet lopen? Zei Eilish Stack ook.
Pieter Omtzigt en Eddy Van Hijum worden zelf beter van heulen met de tot racisme veroordeelde Wilders. Onze streekgenoot Van Hijum kan nu lekker op LinkedIn posten dat hij door Europa reist en daar allemaal goede bla-bla-bla-dingetjes doet. Maar hij doet het in een kabinet dat de basis legt voor een dictatuur, met BBB en PVV waar gelogen en gediscrimineerd wordt, waar feiten er niet toe doen.
John de Mol en Wilfred Genee worden zelf beter van onderdrukker en pester pur sang Derksen, dus dan ga je mee en schuif je op. We weten allemaal dat een dictatuur begint met de media in je macht hebben. En dát begint met het in diskrediet brengen van goede onderzoeksjournalistiek. Derksen is eigenlijk de verkeerde oom op een feestje in de jaren vijftig maar omdat De Mol er reclamezendtijd rond omheen kan verkopen is De Snor ineens salonfähig geworden. Genee ontkurkte de fles en toen kon de geest ontsnappen.
Veranderingen gaan volgens het ARIA-model, engelse afkorting voor verbazing, weerstand, na- en meedoen en dan accepteren. Onze provinciegenoten Pieter en Eddy zijn van het meedoen. Ze accepteren dit politiek ongure kabinet. Deventerse Caroline is het product van agro-industriële belangen die helemaal niet opkomt voor die gezellig kleine familiebedrijven op het platteland. Daar komen de bazen van de agro-industriële toeleveringsbedrijven niet mee in de Quote top 500. Caroline wist de media te bespelen en kreeg het voor elkaar dat de boeren vanuit hun verbazing en weerstand kozen voor haar, ook al heeft ze helemaal geen oplossing.
Acht, dat komt allemaal wel weer goed, zeggen mensen op me heen. Maar ik heb nu net een boek gelezen over dat het níet goedkomt. Ik vraag me heel vaak af welk lied de profeet moet zingen om ons de ogen te openen. Misschien moesten we allemaal ‘Lied van de profeet’ van Paul Lynch maar eens lezen. Lynch won er de Booker Prize 2023 mee.