Salland deze Week: geen welles-nietes over bomenkap op de Heuvelrug, maar de feiten op een rij

De Sallandse Heuvelrug is een Natura2000 gebied vanwege de heide. Onderhoud er van gaat om die reden ten koste van bomen. Het doel is dus niet ‘de natuur behouden’, maar ‘heide behouden’. Wel belangrijk dat eerst te weten voordat je er een mening over vormt.

Interessant? Deel het artikel

heide sallandse heuvelrug eigen foto

Hoe zit dat nou echt met die bomenkap op de Sallandse Heuvelrug (en op het Boetelerveld). Journalisten houden het graag bij welles-nietes-spelletjes, want ze moeten hun product nu eenmaal aan de man brengen. Wij zijn op zoek gegaan naar de feiten. Met die kennis kun je dan altijd nog een mening voor of tegen vormen. Maar eerst de kennis, dan de mening.

We hebben bioloog en Haarlenaar Paul ten Den gevraagd de feiten op een rij te zetten. Hij is niet rechtstreeks bij de kap van de bomen in bijvoorbeeld het Varkensbosje betrokken, “maar ik kan er wel wat van zeggen”.

Hieronder door Paul ten Den

Grote delen van de Sallandse Heuvelrug zijn aangewezen als Natura 2000 gebied. Die aanwijzing heeft vooral betrekking op het unieke heidelandschap en de daarin voorkomende bijzondere, en deels bedreigde soorten en vegetaties. De belangrijkste met Brussel afgesproken Natura 2000 doelstellingen zijn: verbeteren van het heideareaal in kwaliteit en kwantiteit, behoud/toename jeneverbesstruwelen en van heide-gebonden soorten als Nachtzwaluw, Roodborsttapuit en vooral Korhoen (en in het kielzog daarvan soorten als Zandhagedis, Veld- en Boomleeuwerik etc.). Bos is op de heuvelrug niet aangewezen als N2000 doeltype.

Om de doelen te verwezenlijken is boskap noodzakelijk. Niet alleen om de heide te vergroten en overgroeide jeneverbesstruwelen vrij te stellen, maar ook om de verdroging tegen te gaan (naaldbomen verdampen relatief veel) en de predatiedruk op de bedreigde heidesoorten te verminderen (veel roofdieren als vos, havik, marters opereren vanuit het bos). Verder is boskap nodig om de heide te verbinden met omliggend cultuurgrond dat extensief wordt gebruikt, zodat ook daar extra leefgebied wordt gecreëerd voor de heidesoorten en met name die soorten die van oudsher gebruik maakten van de combi heide/cultuurgrond zoals bijv. korhoenders, veldleeuweriken en wulpen.

Boskap en met name boskap aan de randen van het gebied is daarom opgenomen in het eerste Nature2000 beheerplan dat liep van 2016 t/m 2022. Het is toen dus goedgekeurd door het bevoegd gezag: de provincie. In totaal ca. 200 ha, waarvan tot dusver echter maar de helft is gerealiseerd  (ter vergelijking: de gehele heuvelrug is ongeveer 5000 ha waarvan ruim75% bos is en minder dan 25% heide; een eeuw geleden was dat precies andersom)

De boskaplocaties

De grootste/meest opvallende boskaplocaties liggen aan:

  • de noordwestzijde van Haarle, bij het ecoduct (omgeving Paltheweg). Met deze, al wel  gerealiseerde kap  is een verbinding gemaakt met geïsoleerde heide en extensieve graslanden bij Twilhaar en met graanakkers op de Haarler Enk. De heide ontwikkelt zich hier goed en landschappelijk is het zeer fraai geworden en veel mensen waarderen het resultaat.
  • de oostzijde bij Noetsele/Hexel/Zuna. Hier is een open verbinding gecreëerd met natuurakkers bij Hexel en natte graslanden in het natuurontwikkelingsgebied Zunasche Heide.
  • de zuidwestzijde bij Helhuizen. Dit is de kap die thans, verlaat, wordt uitgevoerd en moet zorgen voor een verbinding met natuurlijke akkers en graslanden bij Helhuizen en het vrijstellen van jeneverbesstruwelen op de overgang. Het zou al voor 2020 plaatsvinden, was al goedgekeurd door de provincie, maar is mede door protesten uitgesteld, maar mag nu na een MER procedure en veel overleg met omwonenden alsnog plaatsvinden, echter in afgeslankte vorm (ca. 60 ha ipv ruim 100 ha).

Wat feiten betreffende de boskap bij Helhuizen:

  • Het gaat vooral om productiebos op voormalige heide (vooral dennenbos en sparrenbos, en om met dennen en berken dichtgegroeide heide, met een geringe natuurwaarde.
  • de meeste loofbomen (eiken) worden gespaard, inclusief de laanbomen (Am. Eik)
  • ook oude dennen die er al stonden in de tijd dat het nog heide was, worden gespaard
  • het geheel wordt geen kale heide, maar een gevarieerd heidelandschap met veel bomen, boomgroepen en jeneverbesstruweel.
  • Heidesoorten zullen ervan profiteren, maar bossoorten niet. Deze soorten zijn echter ook veel minder bedreigd. Met veel van die soorten gaat het juist goed (spechten, marters), en het is voor een deel van deze soorten ook de bedoeling dat ze wat minder voorkomen (havik, vos, marters).
  • Belangrijke soorten als Zandhagedis en Hazelworm zullen er (in tegenstelling tot wat er geroepen wordt door sommigen)  op termijn juist van profiteren. Er komt vooral voor de Zandhagedis veel extra leefgebied. Met name de jeneverbesrijke stuifduinen die nu worden vrijgezet zijn perfect voor zandhagedissen. Naaldbos is dat zeker niet. Zelfs de Hazelworm, die wel in bossen leeft,  zal er naar alle waarschijnlijkheid beter van worden.
  • De boskap wordt zeer zorgvuldig uitgevoerd, volgend de gedragscode van de Natuurwet. Dat betekent dat voorafgaande aan de kap zorgvuldig wordt geïnventariseerd  op aanwezigheid van o.a. mierennesten, dassenburchten, bomen met holtes (vleermuis, marters, spechten) of met nesten (roofvogels) etc. Al deze elementen worden beschermd/gespaard.
  • De boskap wordt elders gecompenseerd door bosaanplant. Dit is vooral loofbos dat op den duur natuurlijker is dan het huidige armetierige dennenbos, minder verdampt en klimaatbestendiger is. Waarschijnlijk zal het ook meer CO2 vastleggen, maar dat moet nog worden bezien.
  • De boskap levert in eerste instantie geld op (boomstammen voor hout, takhout voor biomassaverbranding en strooisel voor structuurverbetering landbouwgronden), maar met name in de eerste 5-10 jaren na de kap zullen ook kosten worden gemaakt (opslagverwijdering, begrazing met schapen etc.). Hoe zich dat allemaal precies verhoudt weet ik niet, maar dat het de belastingbetaler veel geld kost of dat Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten er veel aan verdienen (beide wordt beweerd), is natuurlijk onzin.

 

Word supporter van HierinSalland

HierinSalland is voor, maar ook van Salland. Word supporters en ondersteun ons. Door mee te doen of met een kleine bijdrage.

Interessant? Deel het artikel

Meer over

Blijf op de hoogte

Abonneer je op een of meerdere van onze nieuwsbrieven en ontvang elke week een update van de artikelen op Hier in Salland. Om de twee weken verloten we onder de abonnees om en om een pakket uit de biologische boerderijwinkel Overesch en de biologische Supermarkt in het Bos van Kleinlangevelsloo, beiden in Raalte. Bekijk de spelregels.

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Blijf op de hoogte

Abonneer je op onze nieuwsbrief en ontvang elke week een update van de artikelen op Hier in Salland. Iedere maand verloten we onder de abonnees een pakket uit de biologische boerderijwinkel Overesch in Raalte. Bekijk de spelregels.