Dat was even schrikken toen ik in het Rijksmuseum Twenthe de kunsttentoonstelling ‘Van wie is het platteland’ binnenwandelde. Bij de balie hadden ze me een audiotour geadviseerd. Al bij de eerste kunst-uitingen bleek de meerwaarde. Ik kreeg haarfijn uitgelegd dat het op christelijke leest geschoeid is, hoe we nu met dieren omgaan. Onderdrukken die hap, naar je hand zetten, er de baas over spelen, zei de kerk vroeger. Het CDA van nu draagt dat nog steeds zo uit. Net als de SGP onderdrukken ze zelfs de helft van de mensheid: een vrouw is niet waardig voorganger te zijn.
Van wie is het platteland is nog te bezoeken tot 28 januari 2024.
De kerkleiders van toen vonden ook dat als je bij ontdekkingstochten op andere werelddelen mensen tegenkwam die de aarde niet cultiveerden, dat je er dan ook over mocht heersen. En aangezien die inheemsen nog nooit van eigendomsrecht gehoord hadden, was dat makkelijk zat: wegjagen die lui, of misschien eerst uitbuiten en dan wegjagen. Wat deden ze op jouw grond!
Onze journalistiek is haar rol van meedenken in de samenleving helemaal kwijt geraakt. We krijgen misstanden voorgeschoteld, liefst makkelijke misstanden die je zonder kauwen kunt doorslikken. De best bekeken talkshow van ons land is een feitenvrije aaneenschakeling van meninkjes omdat John de Mol daar het snelst nog rijker van wordt. Ik ben al door twee partijen in Twente gevraagd mee te denken over betere journalistiek omdat Tubantia en RTV Oost er niks van bakken. Het is allemaal weinig constructief. Tegenstellingen verkopen beter. Ook als het aankomt op de boerentransitie. Beetje meehuilen met dat de aardappelen er op 1 oktober uitmoeten. Veel minder aandacht voor de schrikbarend slechte kwaliteit van het grondwater die de overheid daar mee te lijf wil.
Hoe mooi is het daarom, dat Rijksmuseum Twenthe kunstenaars gevraagd heeft zich eens over de vraag te buigen van wie het platteland nu eigenlijk is. Met naast de wie-wat-waar-waarom-wanneer vragen vooral de meest essentiële vraag: wat nu? Dat is nog eens constructief! De expositie biedt handelingsperspectief.
De expositie wrikt eerst je slot los van ‘het is goed zoals we het doen’. En sleutelt dan langzaam maar zeker aan een veranderingsproces in je hoofd. Je ervaart tot op het bot de eindeloos machinale manier waarop de rucola-sla keurig gerangschikt in een plastic bakje terecht komt. En krijgt daarna in een videoboodschap van Rick en Arjuna Huis in ’t Veld uit Lettele te horen hoe het ook kan.
(tekst gaat. verder onder de foto)
Dat is maar één voorbeeld. Ik heb er drie uur over gedaan om de hele expositie te zien en tot me door te laten dringen. Twee dingen gaan heel lang blijven hangen:
– christenen zijn in de basis helemaal niet de rentmeester hier op aarde, ze wanen zich op gezag van hun leiders de baas over de rest van de natuur.
– als we de afslag nemen naar respect voor de natuur doen we het beter, maar is het ook veel fijner voor ons zelf.
Zonnepanelen glooiend in het rustieke veld, wat vind jij er van?
Of een foto van een tapijt. Nee, wacht even: bollenvelden, waar om de dag gif op moet.
Leestip: het boek ‘Veerkracht’ van Serv Wiemers, ondertitel: ‘Indianen van nu over de wereld van morgen’.
(‘Ze leken verdwenen, uitgeroeid: indianen, de oorspronkelijke bewoners van Amerika. En met hen hun culturen, talen en verhalen. Maar ze vertonen veerkracht en laten weer van zich horen. Ze eisen hun rechten op en hebben een boodschap die wereldwijd weerklank vindt, zeker nu in tijden van klimaatverandering: mensen zijn gelijkwaardig aan al het andere dat leeft en moeten daarom in balans leven met natuur en milieu. ‘)
Uitdaging: maak er een recensie van!