Die megastal in Heeten komt er niet. Want gemeenteraad Raalte moet zich ook aan de wet houden

Hoe was het ook al weer?

In Heeten moet een megastal van 23.000 varkens komen. De gemeenteraad heeft daar wel oren naar. Logisch, want rechts en populistisch hebben een meerderheid. Maar ook al wil Raalte de stal heel graag vergunnen, met nieuwe acties richting rechter van ondermeer MOB gaat er per definitie een streep door die vergunning komen. Omdat MOB de rechter fijntjes op wetgeving van de overheid wijst.

Milieuorganisaties gaan wekelijks nieuwe rechtszaken aanspannen tegen bedrijven zonder geldige vergunning. Dat doen ze niet zo maar. Onder aanvoering van de BBB negeren onze politici hun eigen wetgeving immers. Zo is er een groep boeren (PAS-melders) die van de provincie een vergunning kregen, wat helemaal niet gemogen had. Nu er na vijf jaar nog geen oplossing voor de te veel stikstof producerende boeren is gevonden, gaan milieuorganisaties dat ten langen leste dan maar afdwingen.

Een nieuwe megastal mag niet van de wet. Punt.

De wet is geen meninkje

In Nederland mag je alleen stikstof uitstoten als je een geldige natuurvergunning hebt. En of je nou boer bent, wethouder, of je afgesplitst hebt van GemeenteBelangen en verder gaat als de lokale BBB: de wet geldt voor iedereen. Die wet is ook niet voor interpretatie vatbaar. Zelfs bestaande bedrijven met een ooit legitieme vergunning raken die nu kwijt via de rechter, omdat de wet dwingt tot stikstofreductie in overbelaste Natura 2000-gebieden. De tijd van uitstel is voorbij.

Milieuorganisaties als MOB en Vereniging Leefmilieu hebben inmiddels aangekondigd wekelijks nieuwe rechtszaken aan te spannen tegen bedrijven zonder geldige vergunning, of met een vergunning die de stikstofdruk onvoldoende verlaagt. De rechter heeft zich herhaaldelijk duidelijk uitgesproken: economische belangen wegen niet op tegen de verplichting om natuur te beschermen. En met het verlopen van de laatste coulance-deadlines is de juridische speelruimte nu zo goed als nul.

En daarbij kijkt de rechter ook niet meer naar technische oplossingen waar de BBB steeds mee komt. Daar verdient de agro-industrie lekker aan, wat de eigenlijke reden van het bestaan van de BBB is. Maar lichtwassers en alternatieve stalvloeren werken helemaal niet, weet inmiddels ook de rechter.

Waarom deze megastal kansloos is

De megastal in Heeten mag dan ‘innovatief’ heten, met zonnepanelen en luchtwassers — maar het blijft een uitbreiding. En uitbreiding betekent méér stikstof, méér geur, méér ruimtebeslag. De gemeente Raalte mag dan ‘ja tegen het proces’ zeggen, vroeg of laat komt ook dit dossier op het bureau van een rechter, en die zal zich baseren op wat in de wet staat. Niet op wat BBB, CDA of BurgerBelangen graag willen.

En als MOB of Leefmilieu het niet aankaarten, dan doet een omwonende dat wel. Want ook zij hebben recht op een gezonde leefomgeving, en dat recht is beter verankerd dan de hoop op economische schaalvergroting. Dat sommige politici dat liever negeren, betekent niet dat ze ermee wegkomen.

De rechtsstaat stopt niet bij de grens van Salland

Het is goed dat boeren willen verduurzamen, maar vergroten onder het mom van verduurzaming is geen vrijbrief voor ecologische schade. Het probleem zit hem niet in deze ene ondernemer, maar in een systeem waarin we jarenlang hebben gedaan alsof alles tegelijk kon: groeien én reduceren, uitstoten én beschermen, bouwen én behouden.

Dat is voorbij. De natuur staat er slecht voor, en het geduld van de rechter is op. De rechtsstaat bepaalt het speelveld, en die houdt zich niet aan coalitieakkoorden of verkiezingsuitslagen.

Het is wrang, maar Tijs uit Heeten is straks – als hij een vergunning krijgt en die dan weer kwijt raakt – niet het slachtoffer van milieufanaten of regeldrift uit Den Haag. Hij is het slachtoffer van een politiek die hem jarenlang zand in de ogen strooide. Die hem liet geloven dat met goede bedoelingen alles mogelijk blijft.

Dat is niet zo. En het is tijd dat ook de gemeenteraad van Raalte dat inziet.