Dat witte/gele schuim: geen paddenstoel, wél fascinerend
Wie wel eens ’s ochtends een witte of gele klodder in het gras ziet, denkt al snel aan schimmel. Maar dit is meestal een slijmzwam (vaak het opvallende Fuligo septica), in de volksmond bekend als heksenboter of—minder charmant—“hondenkots”. Het is geen paddenstoel, geen plant en geen dier, maar een heel eigen clubje organismen.
- In de bodem leven ze als microscopische eencelligen die bacteriën en schimmelsporen eten.
- Bij vochtig, zacht weer (nazomer, herfst, voorjaar) smelten die cellen samen tot één groot plasmodium: een kruipend, slijmerig netwerk—feitelijk één reusachtige cel met veel kernen.
- Zo’n plasmodium schuift naar een zichtbare plek (gras, mos, bladeren) en vormt een schuimige massa: dat is de sporenvormende fase.
- Binnen enkele uren kan zo’n klodder ontstaan. Daarna droogt hij op tot een korst en valt uiteen in miljoenen sporen. Na 1–3 dagen is het spektakel meestal weer weg.
Goed om te weten: onschadelijk voor mens, dier en plant—en vooral een mooi voorbeeld van natuurlijke metamorfose waar je met het blote oog getuige van kunt zijn.
Olifantvlinder = Groot avondrood
In de appgroep passeerden ook foto’s van een nachtvlinder die soms als Olifantvlinder wordt aangeduid. De officiële Nederlandse naam is Groot avondrood (Deilephila elpenor), in het Engels Elephant hawk-moth—dáár komt dat “olifant” dus vandaan.
Nog zo’n naamdingetje: in de volksmond gebruiken we vaak de rupsnaam voor de hele soort (denk aan “eikenprocessierups”). Strikt genomen heet de volwassen fase van diezelfde soort de eikenprocessievlinder. Namen kunnen verwarrend zijn; gelukkig herkennen rupsen én vlinders elkaar prima zonder bordje erbij.
Waarom we dit delen
Omdat het leuk is om te weten wat je ziet. Omdat een klodder schuim opeens een levenscyclus wordt. En omdat een “olifant” in de tuin zomaar verandert in avondrood zodra je inzoomt.
Misschien is dat wel het mooiste aan buiten kijken: telkens weer verbazen over hoeveel pracht kan ontstaan uit iets piepkleins. Dat ergens, onzichtbaar voor ons, cellen samenklitten tot precies wat de eindfase “bedoelt”—en dat wij net op tijd langslopen om het te zien.
Heb jij ook iets bijzonders gezien in tuin of buitengebied? Deel je foto en korte toelichting via info@hierinsalland.nl. Misschien staat jouw vondst straks hier.
