De vraag: Samen beheren van een accu. En zonnepanelen in een woongroep van pioniers is niet eenvoudig. Hoe houdt je de besluitvorming transparant?
Aart Beijst
Door Ferdi Hummelink:
Mijn antwoord zou zijn;
In een accu investeren is vaak een flinke investering. Helemaal als het om een grote gezamenlijke accu gaat. In de regel leggen deelnemers / huishoudens gezamenlijk geld daarvoor in en is het slim om heisa te voorkomen om daar (juridisch) bindende afspraken over te maken. Bijvoorbeeld door het oprichten van een beheersvereniging waarbij het verplicht is om jaarlijks een financieel overzicht te geven en verantwoording af te leggen. En met transparante verslaglegging zodat achteraf ook helder is/ blijft wat er is besloten.
Bij de Aardehuizen in Olst werken we daarmee.
Er zijn binnen een groep altijd mensen die niet willen deelnemen en vooral beren op de weg zien. Dat is geen probleem, want zij hoeven niet per se deel te nemen, worden geen lid van de vereniging, investeren en stemmen dan ook niet mee. Zij kunnen echter wel ‘last’ hebben van de accu, omdat deze bijvoorbeeld ruimte inneemt in een groepsruimte of dat er kabels moeten worden gegraven/ aangelegd over hun terrein. Daarvoor kan de vereniging een of andere compensatie af spreken met de benadeelden.
Het vormen van een (beheers)vereniging betekent bovendien regelmatig bij elkaar komen om over zaken te stemmen. In het geval van een accu kan dat zijn over de hoogte van de aanschaf, de hoogte van de inleg (die bijv. ook naar draagkracht zou kunnen), de verdeling van eventuele revenuen (waaronder ook evt. vermeden elektrakosten).
Trekkers
In de regel zijn er altijd leden die het voortouw wel willen nemen en dus de trekker zijn van het idee van een accu, Vaak hebben die ook veel affiniteit met techniek. Die energie moet je vooral willen gebruiken. Zij kunnen onder de vereniging een werkgroep vormen die het mandaat krijgen om zaken uit te voeren (waaronder aanvragen van offertes), voor te bereiden, enz.
Sociocratie
Je kunt in de vereniging democratisch besluiten, dwz besluiten op basis van een meerderheid. Dat heeft echter als risico dat er bij de tegenstemmers wrok blijft hangen hetgeen niet zo goed is voor een duurzame verstandhouding in een groep. Een oplossing daarvan kan zijn besluitvorming op basis van sociocratie, zoals bij de Aardehuizen ook gebeurt.
Sociocratie is een vorm van actieve democratie waarbij je, als je absoluut tegen een besluit bent, je zelf met een beter voorstel moet komen (en dus niet alleen maar tegen kan zijn). Uiteindelijk geeft iedereen consent op een voorstel, wat betekent dat ook al ben je het er niet helemaal mee eens, je uitspreekt dat je het besluit toch wil nemen om het proces niet verder te vertragen.
De meerwaarde van sociocratie is ook dat iedereen individueel zijn consent ook echt uitspreekt en motiveert. Hierdoor wordt er ook echt een gedragen besluit genomen, gebruik gemaakt van de wijsheid van de groep als geheel, en niet alleen achter verbaal sterken wordt aangelopen, zoals bij democratie vaak het geval is.