We zitten midden in de opkomst van de zelfrijdende auto, maar in Europa lijkt bijna niemand door te hebben wat er gebeurt. In landen waar het wél mag—zoals de VS en China—wordt deze technologie snel omarmd en actief gebruikt.
Ontwikkelingen
Elke nieuwe technologie doorloopt dezelfde fasen: van uitvinding tot algemeen gebruik.
(Lees verder onder afbeelding)
Ik heb die cyclus vaker meegemaakt, bijvoorbeeld bij de opkomst van het internet. Eerst vond men het overbodig, daarna volgde de dot-com-bubbel (met een flinke economische klap), en inmiddels is het volkomen ingeburgerd.
Ook de zelfrijdende auto kende zo’n bubbel, rond 2016, toen autofabrikanten beloofden dat volledig autonoom rijden binnen vijf jaar haalbaar zou zijn. Daarna kwam de desillusie: het zou nooit lukken. Maar die fase zijn we voorbij. De eerste écht autonoom rijdende auto’s zijn er nu.
In de VS rijden inmiddels autonome taxi’s zonder chauffeur rond—met veel succes. Daarnaast zijn er in de VS zo’n 250.000 personenauto’s die grotendeels zelfstandig rijden. De bestuurder houdt toezicht, maar hoeft zelden in te grijpen. Ook in landen als Canada (sinds een jaar), China (8 maand), en Australië (1 maand) rijden autonome auto’s onder toezicht van de mens.
Autonome taxi’s
Hoe werkt dat, zo’n zelfrijdende taxi? Dit zijn de stappen:
- Installeer de app via de Android Play Store of Apple App Store
- Koppel je bankrekening of creditcard en geef toestemming voor automatische betaling
- Open de app en geef het adres op waar je heen wilt
- De app controleert of het adres binnen het toegestane gebied ligt
- Je ziet beschikbare taxi’s op de kaart; één wordt toegewezen (gemarkeerd met kleur)
- Je ziet de route naar jouw locatie (een lijn op de kaart) en een geschatte aankomsttijd
- De ritprijs verschijnt; je kunt nog annuleren, maar accepteren betekent betalen
- Je ziet waar de taxi je oppikt en volgt live hoe die nadert
- Je ziet ook alternatieve opstapplekken op de kaart; aanklikken, en de taxi rijdt daarheen
- Bij aankomst ontgrendelen de deuren en de bagageruimte automatisch
- Je stapt in, sluit de deur, doet je gordel om; de auto vertrekt en gaat op slot
- Onderweg uitstappen? Druk op de knop: de auto parkeert dan netjes en opent de deur
- Bij aankomst ontgrendelt de auto ook; je stapt uit, sluit de deur en de taxi rijdt door
- De rit is aanzienlijk goedkoper dan met een gewone taxi of Uber (geen chauffeur)
- ’s Nachts laden de taxi’s op, worden ze schoongemaakt en gecontroleerd
- Een deel rijdt ook ’s nachts—populair bij vrouwen na het stappen: geen manlijke chauffeur
Waymo (van Google) heeft 95% van de taximarkt. Nieuwkomers als Tesla, Lyft (Hyundai), Zoox (Amazon) en MobilEye (Intel) rijden nog met een veiligheidschauffeur. Ford, VW en General Motors zijn ermee gestopt—GM gedwongen, na te veel ongelukken.
Voorlopig zijn autonome taxi’s nog gewone personenauto’s, maar de volgende generatie heeft geen stuur, pedalen, spiegels of zelfs achterruit meer nodig. Tesla heeft al een prototype getoond dat in 2026 in productie moet gaan.
(Lees verder onder afbeelding)
Omdat ze goedkoper zijn en geen personeel nodig hebben, zullen autonome taxi’s waarschijnlijk gewone taxi’s én Uber uit de markt gaan concurreren. Maar de verwachtingen reiken verder: ze kunnen onrendabele buslijnen vervangen, vooral buiten de spits, en op termijn zelfs het privébezit van auto’s overbodig maken—zeker in steden.
Autonome personenauto’s (onder toezicht)
Bij taxi’s staat Tesla op plek twee (na Waymo), maar bij particuliere autonome auto’s loopt Tesla ver voor. Hun FSD-supervised (Full Self Drive, onder toezicht van de bestuurder) is al bijzonder goed en verbetert nog steeds, met elke software-update.
(Lees verder onder afbeelding)
Een onafhankelijke groep Tesla-rijders houdt hun ervaringen bij met FSD. In de stad rijdt de auto nu gemiddeld 360 km zonder ingreep; op de snelweg zelfs 710 km. De momenten waarop ingrijpen nodig is, zijn bijna altijd voorspelbaar: wegwerkzaamheden, foutieve belijning, obstakels, etc.
Omdat je over zulke afstanden alleen hoeft op te letten, dreigt verslapping van de aandacht. Daarom heeft de auto een binnen-camera die controleert of je ogen op de weg gericht blijven en je handen in de buurt van het stuur zijn. Mede daardoor verlaagt het risico op ongelukken met wel een factor tien. Even op je telefoon kijken? Dan volgt een luid alarm, een knipperend rood scherm en de waarschuwing dat je bij herhaling voor een week wordt uitgesloten van FSD.
De verwachting is dat de auto uiterlijk eind 2026 beter rijdt dan een mens. Toch blijft de bestuurder voorlopig verantwoordelijk—juridisch gezien. Als het misgaat, ligt de aansprakelijkheid bij de mens, niet bij het bedrijf.
Vooral senioren zijn blij met FSD-supervised. Minder stress, minder handelingen, en een systeem dat alert blijft als zij daar even moeite mee hebben. Op YouTube verschijnen steeds meer video’s waarin oudere bestuurders laten zien hoeveel het voor hen betekent: weer zelfstandig boodschappen doen, familie bezoeken, zelf de regie houden. De emotie is voelbaar—het betekent vrijheid.
Toekomst
Volledig zelfstandig rijdende auto’s zullen grote gevolgen hebben—veel ingrijpender dan we nu kunnen overzien. Een paar voorbeelden van wat er nú al gebeurt:
Summon (oproepen): In de VS kun je een auto vanaf de parkeerplaats naar je toe laten komen. Handig bij de enorme parkeerterreinen daar. De auto rijdt langzaam, zonder bestuurder, naar de plek waar jij met je boodschappen staat te wachten. Ideaal bij slecht weer of voor mensen die minder mobiel zijn. Er was zelfs iemand die niet meer wist waar hij zijn auto had geparkeerd—die liet hem gewoon voorrijden in plaats van te gaan zoeken.
Op het fabrieksterrein: Bij Tesla in Berlijn rijden nieuwe auto’s sinds kort zelfstandig van de productielijn naar de laadplaats, waar ze in vrachtwagens worden geladen. Die rit duurt zo’n tien minuten. Met een productie van 500.000 auto’s per jaar rolt er elke 50 seconden een auto uit de fabriek. Voorheen waren daar 25 mensen voor nodig—ook voor terugrijden, wachttijd en verlof. Nu niet meer: de auto rijdt zelf.
Impact op beroepen en ruimtegebruik: Beroepen als taxichauffeur zullen verdwijnen als straks taxi’s autonoom rijden, dat is duidelijk. Maar ook bus- en vrachtautochauffeurs zijn steeds minder nodig. Dat gaat niet ten koste van openbaar vervoer in rustige uren—integendeel: autonome taxi’s kunnen dan juist de buurtbus en regiotaxi vervangen. Zelfrijdende auto’s die elders kunnen parkeren, zorgen bovendien voor meer ruimte in de straat—voor bewoners en groenvoorziening.
Wat nu nog bijzonder lijkt, zal straks gewoon zijn. De weg ernaartoe is al begonnen en onomkeerbaar.
Eerdere delen uit deze serie:
Introductie en video van een zelfrijdende auto (1) De revolutie van de zelfrijdende auto
Hoe werkt het zelfrijden van de auto (2) Zelfrijdende auto’s: waarom het zo lastig is
De strijd om de hegemonie bij zelfrijden (3) Strijd der giganten
