Salland deze Week: Wegen te smal voor de tijd – hoe dorpen en buitengebied vastlopen op oude infrastructuur

Toen alles nog paste

De infrastructuur van veel Nederlandse dorpen en buitenwegen dateert uit een tijd waarin paard en wagen het belangrijkste vervoermiddel waren. In veel gevallen zijn deze routes al in de 18e of 19e eeuw ontstaan, en verder verhard in de eerste helft van de 20e eeuw. Bijvoorbeeld: de dorpsstraat in Heeten of Lettele is historisch gegroeid langs een lint van boerderijen en winkels. De buitenwegen zijn vaak oude zandwegen, in de jaren 1950-1970 geasfalteerd voor landbouwverkeer.

Vergelijking auto’s vroeger en nu

De Opel Kadett A uit 1962:
– Lengte: 3,73 meter
– Breedte: 1,49 meter
– Gewicht: 750 kilo

De Opel Astra Sports Tourer van nu:
– Lengte: 4,64 meter
– Breedte: 1,86 meter (zonder spiegels)
– Gewicht: 1.300 kilo of meer

Dat is bijna een meter langer en 40 cm breder.

En dan de trekkers…

De eerste trekker op het erf was een Porsche Junior uit 1952 – smal, wendbaar, slechts 1,40 meter breed. Nu zie je John Deere’s of Fendt’s met banden van 1,80 meter hoog, een breedte tot 2,75 meter. Inclusief werktuigen vaak breder dan de weg zelf.

Sallandse voorbeelden

Neem de Langstraat in Wijhe. Een smalle winkelstraat met monumentale gevels, maar waar auto’s nog altijd doorheen mogen. Een plek waar je op de stoep moet duiken voor een passerende SUV.
In het buitengebied komen veel wegen voort uit oude veenstructuren. Wegen als de ‘Broeklanderdijk’ vertellen in hun naam al dat ze oorspronkelijk dijkjes waren in het veen. Smal, verhoogd en zonder ruimte voor tegenliggers – en zeker niet voor 2,75 meter brede trekkers.

Maar nu past het dus niet meer

In dorpskernen en buitenwegen lopen we vast. Auto’s worden al maar groter. Die kunnen elkaar bijna niet meer passeren. Niet omdat de bomen dichter bij de weg staan. En achter die auto trekken we dan een caravan mee naar de camping. Achter die trekker een platte wagen voor in plastic ingepakte hooibalen. Fietsers en wandelaars worden weggedrukt.

Tijd voor keuzes

De paard-en-wagen zijn al lang verdwenen, maar hun wegen zijn gebleven. De voertuigen van nu passen er niet meer op. Tijd om te kiezen: voor veiligheid, leefbaarheid en rechtvaardig ruimtegebruik. De wegen van vroeger vragen om het beleid van morgen.

Oplossing 1: dorpskernen autovrij

Maak dorpskernen autovrij of autoluw. Bewoners parkeren aan de rand met ontheffing. Bezoekers lopen via een groene entree het dorp in. Er komt ruimte vrij voor ontmoeting, horeca, groen, spelende kinderen. Denk aan Deventer (Bergkwartier), of Culemborg en Driebergen als voorbeeld.

Oplossing 2: buitenwegen herverdelen

Voor buitenwegen kunnen we denken aan:
1. Maximale breedte-afspraken voor landbouwvoertuigen
2. Asfalt versmallen, berm verbreden
3. Voorrang voor zachte weggebruikers (fietsers, wandelaars)
4. Rondwegen voor zwaar verkeer
5. Slimme technologie zoals sensoren en dynamische borden

Oplossing 3: wat zou jij doen?

We zijn natuurlijk ook nieuwsgierig naar jouw oplossing!

Stuur hem naar info@hierinsalland of zet ‘m hieronder.