🌍 De Rijn als spiegel
De setting kan bijna niet symbolischer. Het museum ligt praktisch aan de Rijn: een rivier waar je fietsend langs de oevers in een paar kilometer tijd schakelt van schitterende natuur, naar zandafgravingen voor woningbouw en nieuwe wegen, langs cementindustrie en andere bouwgerelateerde bedrijven, naar woongebieden en vervolgens weer terug naar natuur. Precies dat contrast laat zien waarom verandering onvermijdelijk is. De manier waarop we bouwen, wonen en slopen kan niet los worden gezien van de ecologische context.
🏠 Wat hebben we eigenlijk nodig?
De tentoonstelling roept confronterende vragen op:
- Hebben we echt altijd het maximale aantal kuubs nodig die het bestemmingsplan toestaat? Of kan het ook wel iets kleiner?
- Worden we gelukkiger van steeds grotere huizen?
- Waarom bouwen we ziekmakende huizen?
Je kunt ook gezond bouwen hè! Bouwen waarin biodiversiteit een plek heeft en waar materialen weer uit elkaar gehaald en hergebruikt kunnen worden.
WeTransform laat zien dat er volop alternatieven zijn: bioplastic van gras, algen als grondstof, isolatie uit koffiedik, paddenstoelen als vervanger van verf op hout. Kunstenaars en technologen werken samen om nieuwe bouwmaterialen te ontwikkelen, gebouwen te ontwerpen die uit elkaar te halen zijn, en zo de weg te banen naar echt circulair bouwen.
📜 Genoeg gepraat
Een sterke rode draad in de tentoonstelling: we praten al decennia, maar nu moeten we handelen.
Van de Club van Rome (1968), via Kyoto (1997), het Akkoord van Parijs (2015) tot de Green Deal: de afspraken stapelen zich op, maar de uitvoering blijft achter. WeTransform houdt ons een spiegel voor: stop met vergaderen, ga doen.
🏗️ De misdaad van sloop
Bijzonder indringend is de boodschap over sloop. Nieuwe gebouwen ogen vaak “energiezuinig”, maar wie sloopt verbruikt dubbel CO₂: je vernietigt de opgeslagen uitstoot in bestaande gebouwen én je veroorzaakt nieuwe uitstoot door herbouw. Het idee dat we met sloop en nieuwbouw duurzamer bezig zijn, is een misleidend argument.
Die gedachte zou de gemeenteraad van Raalte zich ter harte moeten nemen in de discussie over nieuwbouw van het gemeentehuis dat veel energiezuiniger moet worden. Het klinkt mooi, maar de vraag is: hoeveel energie en CO₂ kost het om het huidige pand te slopen en een nieuw pand neer te zetten? Deze dubbele CO2-uitstoot had Raalte eerder onder ogen moeten zien. Als het oude is gesloopt. Al het nieuwe is foeilelijk. Dat heeft twee bakken met CO2-uitstoot gekost in ruil voor een niks en niets-dorpscentrum waar weer bakken geld tegenaan gegooid moet worden voor een beetje leefbaarheid.
🐦 Conclusie: nu echt veranderen
De tentoonstelling ademt urgentie. Economie, zo stelt de expo, is geen wetenschap maar een ideologie. Misschien moeten we die manier van denken wel afschaffen en vervangen door sociale en ecologische waarden. Het publiek moet veranderingen afdwingen, want wachten tot “de markt” of de politiek het oplost, is geen optie meer.
WeTransform laat zien dat bouwen mét biodiversiteit, met nieuwe materialen en met respect voor wat er al staat, geen toekomstmuziek is. De technieken zijn er. De vraag is alleen: durven we nu eindelijk te stoppen met praten en te beginnen met doen?
Praktische informatie
Expositie: WeTransform – Bauwende in Europa
Locatie: Bundeskunsthalle, Friedrich-Ebert-Allee 4, Bonn, Duitsland
Duur: tot en met 25 januari 2026
Website: www.bundeskunsthalle.de
