Mannen komen van Mars, vrouwen van Venus: de discussie over terugkeer naar Syrië na de overwinning

Sinds de komst van Syriërs naar Nederland als vluchtelingen, houdt het gesprek over terugkeer naar het thuisland velen bezig. Vluchtelingenstatus is totaal anders dan migratie; terwijl een migrant zijn beslissing zorgvuldig plant, bevindt een vluchteling zich plotseling in een nieuwe omgeving zonder enige voorbereiding, omgeven door een diepe cultuurshock.

De mannen en vrouwen die naar Nederland kwamen, hetzij via gezinshereniging of afzonderlijk, hebben complexe omstandigheden doorstaan. En na jaren van relatieve stabiliteit in Nederland, waar de kinderen naar school gaan en de Nederlandse taal hebben geleerd, kwam er een nieuwe factor die de situatie veranderde: de val van het Syrische regime en de start van een nieuw tijdperk in het land.

Het nadenken over terugkeer

De overwinning van de revolutie en de val van het regime openden de deur naar een andere fase in Syrië, met grote hoop op wederopbouw en betere economische vooruitzichten. Deze droom heeft veel Syrische mannen serieus doen nadenken over terugkeer, vooral omdat sommigen van hen bedrijven of industriële faciliteiten bezitten die gerenoveerd en opnieuw in gebruik genomen kunnen worden.

Een van de Syrische mannen die over terugkeer nadenkt, vertelde me dat zijn familie in Syrië industriële faciliteiten bezit die nu na de val van het regime iemand nodig hebben om ze te beheren. “Ze genereerden natuurlijk genoeg inkomen,” zei hij, “en daarom denk ik serieus aan terugkeer. Ik ben moe van de belastingen hier, en als Syriërs zijn we niet gewend aan deze belastingdruk.” Hij voegde eraan toe dat hij ernaar streeft om hun industriële bedrijven daar te versterken, zodat ze kunnen concurreren op de Syrische en zelfs de wereldmarkt.

Vrouwen: vasthouden aan stabiliteit

Aan de andere kant staan vrouwen voor een totaal andere realiteit. De kinderen die de Nederlandse taal hebben geleerd en deel zijn geworden van het onderwijssysteem, zien elke verandering als een bedreiging voor hun studietoekomst. Een Syrische vrouw die in Deventer woont, vertelde me met lachend: “Laat hem maar dromen en nadenken, maar ik zal het uiteindelijk niet toestaan.” Ze voegde eraan toe: “De toekomst van onze kinderen staat boven alles.” (Vrouwen vertrouwen vaak op een alliantie met de kinderen om het plan van de man om terug te keren te dwarsbomen).

Daarna zei ze: “We hebben een huis vanaf nul opgebouwd, we hebben hard gewerkt en veel geld uitgegeven om hier te komen. Nu onze levens opnieuw zijn begonnen, willen we niet weer helemaal opnieuw beginnen. We hebben niet de moed van de mannen, en eerlijk gezegd willen we die moed nu niet.”

Daarnaast waarderen vrouwen de vrijheden en rechten die ze in Nederland hebben gevonden. De wetten die vrouwen ondersteunen, financiële onafhankelijkheid en persoonlijke vrijheid zijn zaken die moeilijk op te geven zijn. Ook blijft de voor oorlogen en conflicten in Syrië een constante zorg voor vrouwen, zelfs met de geruststellingen dat de zaken niet terugkeren naar hoe ze waren onder het vorige regime.

Gezins- en sociale invloeden

In sommige gevallen leiden deze meningsverschillen tot ernstige spanningen binnen het gezin, en soms tot echtscheiding. In een verhaal dat ik hoorde, eindigde het met de scheiding van twee Syrische artsen. De man, die zijn niet in Nederland kon laten erkennen, besloot terug te keren naar Syrië om daar in zijn vakgebied te werken. De vrouw bleef echter liever in Nederland met de kinderen, wat resulteerde in een gebroken gezin.

Sociale media spelen ook een grote rol in het voeden van de discussies tussen de verschillende partijen. Berichten van familieleden en vrienden in Syrië hebben een aanzienlijke invloed; sommige families vragen hun kinderen om terug te keren om de familiebedrijven over te nemen, terwijl andere families afhankelijk zijn van de financiële steun van hun geëmigreerde kinderen om te overleven.

Ondanks alle discussies en debatten blijven de aantallen van vrijwillige terugkeer naar Syrië vanuit Nederland erg laag. Volgens Nederlandse statistieken zijn slechts ongeveer 30 Syriërs tot nu toe vrijwillig naar hun thuisland teruggekeerd.

Conclusie

De strijd over terugkeer of blijven is een centraal thema in het leven van Syrische migranten, en er lijkt geen eenvoudige oplossing te zijn die iedereen tevreden stelt. De grootste uitdaging blijft het vinden van een balans tussen nostalgie voor het vaderland en de realiteit van stabiliteit en leven.

Alleen met de tijd en de stabilisatie van de situatie in Syrië kunnen we zien hoe dit vraagstuk zich zal ontwikkelen en hoe het de toekomst van Syrische families binnen en buiten het land zal beïnvloeden.