Ik ben blij dat ik vanwege vakantie de stikstofgekte even kan ontvluchten. Een verharding van de discussie en extremere pogingen van boze boeren om aandacht te trekken. Dieptepunt is wat mij betreft de ondoordachte actie van een boer om oude knotwilgen op z’n eigen land om te zagen. Als je goodwill van burgers wil houden, dan kan je dat beter achterwege laten.
In de emotie wordt de feitelijkheid al snel uit het oog verloren. Want de boosheid richt zich op de overheid, waar het logischer zou zijn zich te richten op de eigen lobbyclubs, die jarenlang elke verandering succesvol hebben tegengehouden. En nu handjeklap niet meer werkt, omdat de rechter paal en perk stelt, zitten boeren met de gebakken peren.
In die zin lijkt het me redelijk dat de Rabobank nu eens echt haar verantwoordelijkheid neemt en een paar miljard euro uit eigen middelen gaat vrijmaken om mee te betalen aan de landbouwtransitie. Is dat ook niet een onderdeel van de coöperatieve gedachte? Het zou in ieder geval helpen de angel uit de discussie over het platteland te trekken. Het platteland: geclaimd door een beroepsgroep van 40.000 mensen, terwijl er ook nog zo’n 3 miljoen andere Nederlanders wonen.
Land van Ons
Bij biodiversiteit denkt vrijwel iedereen direct aan de natuur. Wij richten ons bewust op de landbouwgebieden. Het grootste deel van de Nederlandse grond is landbouwgrond en daar is het verlies van biodiversiteit ten opzichte van 60 jaar geleden het grootst. Bovendien zijn er al andere mooie organisaties die zich met natuurgebieden bezighouden. Sinds midden vorige eeuw is het mis gegaan met ons boerenland, door schaalvergroting, het gebruik van grote machines en landbouwgif. Terwijl de kleinschalige landbouw, met een mix van akkerbouw en veeteelt, juist zorgde voor een grote rijkdom aan divers leven.
Onze ambitie
Land van Ons moet de basis worden voor een nieuwe ‘ecologische hoofdstructuur’, maar dan voor landbouwgrond. Een grote buffer verantwoord gebruikte grond die het fundament vormt onder een duurzame biodiversiteit. Het produceren van voedsel en het stimuleren van leven op het platteland zit elkaar daarbij echt niet in de weg. Het platteland hoort meer te zijn dan een plek voor windmolens, distributiecentra en zonneweides. Wij willen een zo natuurlijk mogelijk, kleinschalig landschap in plaats van productieweides en -akkers. Samen met de boer maken we duurzame keuzes in de vorm van gewas, de manier van beplanten, inrichten en beheren van de akkers. Op deze manier ontstaan weer meer plekken waar een rijk bodemleven is en beschutting voor allerlei soorten planten, dieren en insecten. Door de akkers te voorzien van bomen, hagen en struwelen wordt ons landschap diverser en kun je je weer verwonderen over wat je ziet. De natuurgebieden gaan hier vanzelf van meeprofiteren. Onze ambitie voor deze nieuwe ecologische hoofdstructuur: een omvang van 300.000 ha, dat is 15% van alle landbouwgrond in Nederland. Een grote opgave, maar niet onmogelijk als iedereen helpt om (vierkante) meters te maken!
Waarom moeten wij zelf eigenaar worden?
Politiek draait om de korte termijn. Al tientallen jaren worden beleidsrapporten gemaakt om de landbouw natuurvriendelijker te maken, maar het komt nauwelijks van de grond. Waarom langs de zijlijn staan wachten, als we met elkaar het potentieel hebben een verandering in te zetten. Laten we zelf het heft in handen nemen! Als iets je eigendom is, krijg je een andere verantwoordelijkheid. Je bent meer betrokken. Je gaat beter begrijpen wat er aan de hand is. Wij geloven dat dit tot gedragsverandering bij burgers zal leiden. Dat dit idee aanslaat, blijkt wel uit de groei van het aantal deelnemers. We zijn half november 2019 begonnen. Eind december 2019 hadden we 700 deelnemers en inmiddels staat de teller op ruim 18.000!
Impact maken: van plan naar exploitatie
We kopen grond en zoeken een boer. We stoppen met zaken als mestinjecties en pesticiden. Samen met deelnemers analyseren we de bodem: hoe kunnen we hier de biodiversiteit vergroten en duurzame landbouw aansporen? Vervolgens maken we een plan voor de herinrichting van het stuk land. Omdat duurzaamheid om een langetermijnvisie vraagt, zetten wij meerjarige onderzoeken op, samen met universiteiten, onderzoeksinstituten en deelnemers die daarvoor kennis en belangstelling hebben. Het beheerplan dat uit zo’n onderzoek komt, is bepalend voor de exploitatie van een perceel. Land van Ons bedenkt het plaatje en betaalt de herinrichting. We organiseren plantdagen waarop we de nieuwe gewassen zaaien en planten. De boer die het perceel namens Land van Ons gaat pachten, krijgt uiteindelijk een kant-en-klaar perceel met een aantal teeltmogelijkheden. De pachter of de boer beheert en bewerkt de percelen aan de hand van de visie die we samen hebben opgesteld. We monitoren de ontwikkelingen in de biodiversiteit en het landschap en we zorgen voor kennisontwikkeling van onze deelnemers.
Een aantrekkelijk boerenland
Dit doen we sowieso om het boerenland weer aantrekkelijk te maken voor allerlei soorten insecten, vogels, zoogdieren, planten én levensvormen in de bodem:
