Met die woorden typeert burgemeester Sietske Poepjes van Olst-Wijhe de identiteit van inwoners van de IJsselvallei.
Poepjes is gefascineerd door regionale culturen en eigenheid. Ze schreef er een boek over, gebaseerd op haar wortels in Friesland. Sinds februari 2024 woont en werkt Poepjes als burgemeester langs de IJssel.
Verhaal gaat verder onder de foto
Openheid en meerstemmigheid
Ter gelegenheid van de presentatie van de reisgids ‘IJsselvallei met andere ogen’ gaf Sietske Poepjes een bespiegeling over de regionale identiteit in het stroomgebied van de IJssel. Het bracht haar tot de volgende woorden:
‘De IJssel verbindt en scheidt. Zij bracht door de eeuwen heen kooplui, reizigers en andere snuiters in onze streken – en daarmee nieuwe invloeden, nieuwe klanken, nieuwe manieren van kijken. Dat heeft ervoor gezorgd dat er in de IJsselvallei altijd een openheid en meerstemmigheid is geweest, meer dan in streken die minder ontsloten waren.’
‘Tegelijkertijd scheidt de rivier ook. Zij vormt een hindernis die je enkel kunt nemen met een veer of een brug. Zelfs binnen onze eigen gemeente Olst-Wijhe zie je dat terug. In Marle en Welsum, aan de westkant van de IJssel, zijn de boerderijen nét wat anders gebouwd. Alsof het water een zachte lijn trekt die verschillen markeert, zonder dat de samenhang verloren gaat.’
‘Als we de IJssel beschouwen als een bloedband, dan zijn wij, inwoners van de IJsselvallei, de familie die zij voedt en verbindt. Het eigene van ons mensen hier is dat wij leren leven met de tegenstellingen die de rivier ons geeft: openheid voor de wereld én geworteldheid in onze eigen streek. Wij zijn nuchter én gastvrij, verschillend én verbonden. Misschien verklaart dat waarom juist hier zoveel gemeenschapszin heerst, maar ook een sterk gevoel voor eigen kleur en eigen stem.’
Verhaal gaat verder onder de foto
Hang naar eigenheid
‘Binnen de IJsselvallei bestaan verschillen én overeenkomsten tussen plekken en personen. En tegelijk verschilt de vallei als geheel weer van andere delen van Nederland. De Rotterdamse delta heeft een ander aangezicht, een ander karakter. Toch verdwijnen de verschillen niet. Ondanks de kracht van media en globalisering, ondanks de muziek, mode en gerechten die overal hetzelfde lijken, blijft de hang naar eigenheid bestaan. Misschien juist wel sterker dan ooit. Hier in de IJsselvallei is eigenheid die soms subtiel is, alleen zichtbaar voor de fijnproever, maar die ons samen maakt tot wie we zijn.’
Wulpse minnares
Schrijver Bas Steman uit Zutphen beschouwt de IJssel als een geliefde, vertelde hij bij de presentatie van de gids ‘IJsselvallei met andere ogen’. ‘Ik beschouw de IJssel als een vrouw, een wulpse minnares. Hoe ze stroomt, hoe ze soepel elegant haar weg baant; ik houd ervan. We flirten vaak met elkaar. De IJssel is polyamoreus, want er zijn veel mensen die innig van de rivier houden. De IJssel wil ons allemaal.’
Verhaal gaat verder onder de foto
‘Ook is de IJssel een spirituele rivier. Want de grootste kloosterbeweging die we in Nederland hebben voortgebracht, de voorloper van het Humanisme, is ontstaan langs de IJssel. Het was dus niet alleen de handel die bloeide langs de rivier.’
Achterhoek
IJsselambassadeur Wim Eikelboom – schrijver van de gids – voerde een pleidooi om de naam ‘IJsselvallei’ een plek te geven op toeristische borden, zoals ook gebeurt met Liemers en de Achterhoek. Hij sprak zijn verbazing en ergernis uit dat langs de IJssel bij Zutphen een bord staat met de vermelding Achterhoek met daarop de stromende IJssel. ‘Claim deze regio alsjeblieft als IJsselvallei en niet zozeer als Achterhoek’, was zijn oproep. ‘De rivier hoort bij de ankers in het levensverhaal van mensen die hier wonen. En toch slaagt de rivier er niet in om de regionale identiteit uit te dragen.’
Verhaal gaat verder onder de foto
Ook moedigde hij om burgemeesters en wethouder aan om werk te maken van het idee om de IJsselvallei om te dopen tot Landschapspark IJsselvallei. Die suggestie is eind 2024 genoemd in een rapport van de Stedendriehoek Apeldoorn-Deventer-Zutphen. ‘Ik denk dat een Nationaal Landschapspark IJsselvallei de onderlinge band versterkt. Dat het mensen meer bewustzijn geeft van de waarde en betekenis van de rivier, die ons welvaart heeft gebracht. Met de keus voor een Nationaal Landschapspark IJsselvallei benadruk je bovendien de verbinding tussen Overijssel en Gelderland. Je geeft inwoners het bewustzijn dat we wonen op een geweldige plek, want wie wil er niet wonen en werken in een landschapspark.’
De reisgids ‘IJsselvallei met andere ogen’ is een co-productie van Floris Slotemaker en Wim Eikelboom, met omslag en illustraties door Chantal Santema.
De gids is verkrijgbaar bij boekwinkels langs de IJssel of via IJsselmoves.
