In de havens werkt dat systeem van vroeg-pensioen al langer: vroeger met pensioen bij onregelmatige diensten, lawaai, stof, zwaar en eentonig werk. Elk jaar in de ploegendienst telt ook zwaarder mee. Iedereen snapt: wie jarenlang kapotgaat bij steeds andere werktijden, mag eerder met pensioen.
In diezelfde week kwam naar buiten dat biologisch eten goedkoper is, mits je gezonder gaat eten. Niet die industrieel geproduceerde zoet-zout-vetbommetjes uit de schappen, maar gewoon écht eten: groenten, fruit, peulvruchten, brood zonder een waslijst aan E-nummers. Geen kratten bier, maar een lekkere thee.
En toen dacht ik: waarom hebben we voor onze gezondheidszorg eigenlijk nog geen laat-risico voor de eigen bijdrage?
Kijk, ziek worden kost geld, we dragen daar allemaal naar rato aan bij. En iedereen betaalt de eerst paar honderd euro zelf: het eigen risico.
Maar dat is helemaal niet eerlijk. Want wie gezond leeft, betaalt net zoveel als iemand die vet vlees nog altijd het belangrijkste van de maaltijd vindt, zijn longen vrijwillig vol rookt, of zijn avond structureel afsluit met een liter cola en een zak chips.
Dat systeem voor vroegpensioen moet toch ook te regelen zijn voor de eigen bijdrage in je gezondheid?
- Gezond leven en gezond eten? Dan zakt je eigen risico.
- Ongezond leven? Dan loopt het juist op. Je krijgt de schade ook niet betaald van de verzekering als je je huis zelf in de fik steekt.
Neem de Heinose Pomdagen en straks Stöppelhaene. Horden feestvierders gaan dronken naar huis. Moet je lekker zelf weten. Maar moet ik dan jouw ziekenhuiskosten betalen? Weet je dat de helft van de kankers vermijdbaar is?
Dat is toch precies hoe solidariteit werkt? We betalen samen, maar wie bewust extra risico neemt, draagt daar zelf een steentje meer aan bij.
En het mooie is: gezonder leven blijkt niet eens duurder. Uit een Oostenrijks onderzoek blijkt dat een gemiddeld gezin van vier personen met hun huidige eetpatroon zo’n € 611 per maand kwijt is aan boodschappen. Schakel je blind over op biologisch, zonder iets aan je gewoontes te veranderen, dan stijgt dat naar € 802 per maand.
Maar: ga je écht gezonder eten – minder vlees, minder snacks, minder frisdrank, meer groente en fruit – dan zakken je kosten met biologisch eten zelfs naar € 600 per maand. Goedkoper dan je ongezonde boodschappenmand, en ook nog eens een stuk beter voor je lijf. Wordt je vegetariër of veganist dan leef je nóg goedkoper en nog gezonder.
En daar stopt de winst niet. Je voelt je fitter, hebt meer energie en belandt minder vaak bij de huisarts. Dat scheelt je eigen portemonnee, maar vooral ook de samenleving als geheel.
Dus ja, geef mij maar dat laat-risico. Net zoals bij vroegpensioen erkennen we dat sommige keuzes zwaarder tellen. Want solidariteit is prachtig, maar het werkt pas écht goed als we er allemaal ook iets voor terug doen.
