In 2019 luidde het manifest “Nood Luid Onze Klok” de alarmbel over de crisis bij onze verenigingen in Olst-Wijhe. Vrijwilligerstekort, vergrijzing, stijgende energielasten – de problemen stapelden zich op. Besturen die hun stoelen niet meer gevuld kregen, vrijwilligers die opbrandden, jongeren die massaal wegbleven. De schrijvers van dat manifest zagen het aankomen. De rest van ons deed alsof het wel mee zou vallen.
De gemeente reageerde pas in 2023 met het nieuwe Sportakkoord 2023-2026. Beloofde beterschap, meer samenwerking, een Sports Platform en zelfs een clubsupportcoach. Maar zoals we in Salland zeggen: “Beloven en waarmaken zijn twee verschillende dingen.”
Morgen, woensdag 17 september en 1 oktober, staat er weer een inloopmoment gepland in de raadzaal van het gemeentehuis in Wijhe. Van 15.00 tot 16.30 uur kunnen verenigingen hulp krijgen bij het aanvragen van subsidies. Dezelfde raadzaal waar vijf jaar geleden de eerste noodkreten werden genegeerd. Dezelfde gemeente die nu ineens cultuurmakelaar Eleon de Haas paraat heeft staan voor het Themajaar Cultuur 2026.
Wie vandaag door onze dorpen rijdt, weet beter. De klok luidt nog steeds. Alleen doet iedereen net of ze hem niet horen. Behalve dan als er subsidieformulieren ingevuld moeten worden.
Te weinig, te laat
In april 2023, midden in de energiecrisis, besloot het college geen brede compensatie te geven voor de torenhoge energierekeningen. Alleen zwembad De Welters en Ut Huus kregen steun, puur omdat ze meeliftten op het gemeentelijk energiecontract. Voor de rest? Niets.
Landelijk zag 83% van de sportclubs de energierekening verdubbelen of verdrievoudigen (NOC*NSF). In Olst-Wijhe was de officiële lezing: er was “geen directe behoefte” aan hulp. Probeer dat maar eens uit te leggen aan de penningmeester die zich afvraagt hoe hij de veldverlichting moet betalen.
Het Sportakkoord dat daarna werd gepresenteerd was een mooi boekje voor in de raadskrant, maar voor de verenigingen voelde het vooral als plannen op papier terwijl de rekeningen gewoon bleven komen.
Verdwenen beloften
Het mooiste zijn die projecten die groots worden aangekondigd en daarna verdampen. Het manifest sprak over drie “proeftuinen”, het Sportakkoord beloofde een Sports Platform in 2023 en een clubsupportcoach in 2024. Zoek maar eens een verslag, een agenda, een resultaat. Het lijkt erop dat iemand heeft bedacht dat aankondigen hetzelfde is als uitvoeren.
Zelfs het Sportakkoord geeft toe dat “veel intenties uit het vorige akkoord te weinig uit de verf zijn gekomen.” Waarom dat mislukte en hoe we dat voorkomen? Daarover blijft het oorverdovend stil.
En zo kunnen we in 2026 weer een nieuw akkoord schrijven waarin we toegeven dat dit akkoord ook niet gelukt is.
Het rekensommetje dat pijn doet
De gemeente heeft €34.000 per jaar beschikbaar voor alle sportclubs samen. Voor cultuur €66.500 plus €10.000 voor het “themajaar.” Verdeeld over tientallen organisaties. En voor je dat geld krijgt, moet je eerst een 25-punten beoordelingssysteem doorlopen.
Het is alsof je naar de brandweer belt omdat je huis in lichterlaaie staat en ze zeggen: “We komen wel, maar vul eerst even dit aanvraagformulier in.”
De praktijk op het veld
Intussen sluiten verenigingen hun deuren. Sportclub Wesepe moest per 1 januari 2024 de tennisafdeling stoppen. Te weinig leden, te weinig vrijwilligers, te weinig geld. Wijhe ’92 doet het goed met ruim 1.100 leden en een sterke organisatie. maar dat is ook een fusieclub met schaalvoordeel. Kleine dorpsclubs hebben dat niet.
OSV ’95 houdt stand met 300 gymnasten maar zoekt nog steeds trainers. IVN Olst-Wijhe viert trots zijn 60-jarig bestaan met 200 leden (Sallandse koppigheid ten top!). Maar voor elke club die het redt, is er één die zich elke maand afvraagt of ze de contributie kunnen verhogen zonder de laatste leden weg te jagen.
Samenwerking: mooi, maar zwaar
Het sportakkoord bracht samenwerking, dat is waar. Ut Huus nam een coördinerende rol op zich, er kwamen “pilottuinen” en er is meer afstemming tussen verenigingen. Maar tegelijk worden diezelfde vrijwilligers nu gevraagd om nog meer te doen: duurzaamheid, energietransitie, beleidsconsultatie. Het is dus alsof je tegen iemand die al verdrinkt zegt: “Hier, houd deze steen ook nog even vast. dan leer je beter zwemmen.”De politieke werkelijkheid
De gemeenteraad had het verschil kunnen maken. Maar de coalitie – VVD Olst-Wijhe, Gemeente Belangen Olst-Wijhe en CDA Olst-Wijhe – hield de touwtjes strak in handen en de portemonnee dicht.
In september 2023 dienden oppositiepartijen PvdA Olst-Wijhe, GroenLinks Olst-Wijhe en D66 Olst-Wijhe het amendement “Van goed idee naar beter plan” in. Ze vroegen niet om meer geld, maar om meer tijd: het college moest de uitgangspunten voor de harmonisering van het subsidiebeleid verder uitwerken en pas in juni 2025 aan de raad voorleggen. Zo konden verenigingen zich voorbereiden en werden ze niet halsoverkop in een nieuwe bureaucratie geduwd. De start van het nieuwe subsidiebeleid zou dan per 1 januari 2026 ingaan, met duidelijke criteria, bedragen en maatschappelijke effecten.
Hun boodschap was helder: geef verenigingen de tijd om te wennen, organiseer intervisiemomenten en voorkom dat overvraagde vrijwilligers nóg meer papierwerk moeten doen terwijl ze al worstelen met leden en bestuur tekorten.
Maar de coalitie (VVD Olst-Wijhe, Gemeente Belangen Olst-Wijhe en CDA Olst-Wijhe) luisterde niet. Zelfs de partij die zichzelf “voor de sport” noemt stemde tegen. Het amendement werd weggestemd, ondanks dat het precies was waar de manifestgroep in 2019 om had gevraagd: visie, tijd en ruimte voor lokale oplossingen.
Het resultaat? Geen stevige raadsdebatten, geen spoed overleggen, geen alternatieve plannen. Er werd niet bestuurd, er werd beheerd. De gemeente draaide op de automatische piloot terwijl de problemen zich opstapelden en de verenigingen mochten het zelf uitzoeken.
Wat er wel nodig was
Kijk naar Raalte: vaste bedragen per club, bijdragen per jeugdlid, ondersteuning van personeelskosten, bonussen voor kansengroepen. Of Staphorst, Dalfsen en Ommen, die samen gespecialiseerde diensten organiseerden. Dáár is visie. Dáár is lef.
Olst-Wijhe had zich bij die initiatieven kunnen aansluiten, ledenwerfcampagnes kunnen financieren, vrijwilligersondersteuning kunnen opzetten. In plaats daarvan kregen we een sportakkoord dat de symptomen beheert maar de ziekte laat woekeren.
De rekening van vandaag
Enkele jaren later moeten we vaststellen: het manifest was een juiste diagnose. Maar de behandeling schoot tekort. Leden blijven weg, vrijwilligers blijven schaars, en de “transformatie” waarover in 2023 werd gesproken, blijkt vooral meer papierwerk te zijn.
Het is alsof je naar de dokter gaat met een gebroken been en hij zegt: “Ik zie het probleem. Hier heb je krukken. En trouwens, zou je ook nog even mijn praktijk kunnen schoonmaken?”
De Sallandse Geus zegt wat nodig is
Wij klagen niet voor de lol. We doen voorstellen:
- Effectiviteitsmeting 2026: harde cijfers, geen mooie praatjes. Hoeveel leden erbij? Hoeveel vrijwilligers?
- Meer financiële steun: een paar honderd euro per club per jaar is gênant weinig. Kijk naar de buren en kopieer wat wel werkt.
- Crisissteun: geen herhaling van “geen directe behoefte.” Volgende keer direct helpen.
- Regionale samenwerking: meedoen waar het ons wel iets oplevert.
De Sallandse Geus kijkt terug. En onthoudt. En zegt het hardop: onze verenigingen verdienen meer dan symptoombestrijding. Ze verdienen een gemeente die meedenkt, investeert en lef toont.
Want zoals we in Salland zeggen: “As je de bodem van de put kunt zien, is ’t te laat om een ladder te zoeken.” Voor veel verenigingen is die bodem al zichtbaar. Het sportakkoord was een begin, maar een begin is geen oplossing. En oplossingen? Daar wachten we nog steeds op.
Want zoals ze hier zeggen: “Een klok die niet gehoord wordt, kan net zo goed stil staan.”
Verkiezingen 2026: Tijd om af te rekenen
In maart 2026 mogen jullie weer stemmen. Dan kunnen jullie afrekenen met de partijen die onze verenigingen in de kou lieten staan. Niet alleen VVD Olst-Wijhe, maar ook CDA Olst-Wijhe en Gemeente Belangen Olst-Wijhe. Samen gaven ze geen prioriteit aan een eerlijk subsidiebeleid, kozen ze ervoor om tijdens de energiecrisis géén brede compensatie te geven en kwamen beloofde oplossingen traag of helemaal niet van de grond.
Herinner je de drie proeftuinen (Vitale aanbieders, SPOC, Inclusieve sportcultuur) waar nauwelijks zichtbare resultaten van kwamen. Het Sports Platform dat in 2023 zou worden herstart maar in 2023–2025 nauwelijks zichtbaar was. De clubsupportcoach die in 2024 gepland stond, maar pas in 2025 in de vacaturebank verscheen – veel te laat voor de verenigingen die nu leden verliezen. Mooie praatjes, lege agenda’s, vertraagde uitvoering.
Daarom is het nu aan jou! Of je nu zelf sport, kinderen hebt die trainen of vrienden die elke week vrijwilliger zijn, dit gaat over ons allemaal. Over het behoud van de velden, zalen en teams waar we samen trots op zijn. In Salland zorgen we voor elkaar, en dat betekent ook dat we onze verenigingen overeind houden.
Kies in 2026 voor mensen die geld en energie steken in vrijwilligers, trainers en ledenwerving en dus niet in nog een rapport of “participatietraject.” Kies voor bestuurders die geen drie onderzoeken nodig hebben om te zien dat sportclubs leden verliezen. Die de klok wel horen luiden en in actie komen.
- Vier jaar lang kregen we beloftes over samenwerking en participatie.
- Vier jaar lang bleven de problemen liggen.
- Vier jaar lang betaalden jullie de rekening.
De vraag is: willen jullie dit nog vier jaar langer?
De Sallandse Geus heeft het allemaal bijgehouden:
- Elke belofte over het Sportakkoord
- Elke gemiste deadline
- Elke euro die naar externe bureaus ging in plaats van naar velden en zalen.
Want dat zijn we als Sallanders aan elkaar verplicht: de waarheid vertellen. Ook als die pijn doet. Ook als die ongemakkelijk is voor de zittende wethouders of raadsleden.
En as ’t nodig is? Dan zeg wie ’t hardop.
De Sallandse Geus zegt:
’t Is mooi bedacht. Maar wa’j d’r an had…? En as ‘t nodig is? Dan zeg wie ‘t hardop.
Platform De Sallandse Geus
