De Sallandse Geus: Het grote zwijgen op het pluche!

Ruim elf jaar Wethouder Marcel Blind. Meer dan vijftien jaar CDA aan de macht. En nog steeds geen antwoord op de simpelste vraag: wat hebben jullie eigenlijk gedaan?

In Salland zeggen we: “Beloven doet een dwaas, maar nakomen doet een wijze.” De vraag is alleen: hoe weet je of er nagekomen wordt als niemand de moeite neemt het te vertellen?

Vorige week kreeg ik een e-mail van een lezer. “Eindelijk iemand die de vragen stelt die ik al jaren heb,” schreef ze. “En die het ook durft te zeggen en op te schrijven. Maar waar zijn de antwoorden?”

De boodschappen zijn 40% duurder geworden, maar daar kunnen ze op het gemeentehuis weinig aan doen. Wat ze wel konden doen is onze bibliotheek behouden en mijn dochter vindt nog steeds geen betaalbare woning in haar eigen dorp. Sportverenigingen zoeken wanhopig vrijwilligers. De prullenbakken lopen over omdat ze te weinig geledigd worden. En loop je door het centrum? Dan zie je weer een leegstaand pand erbij.

Maar weet je wat wel is veranderd? De rekening die we betalen.

4,2 miljoen euro naar externe bureaus. Twintig onderzoeken sinds 2022. 170.000 euro per jaar aan Regio Zwolle. En wat krijgen we ervoor terug? Stilte.
Het experiment: vragen wat er beloofd werd

Ruim drie jaar geleden stond heel politiek Olst-Wijhe te juichen over hun Strategische Raadsagenda. “Focus & Verbinding” heette het wonder. De coalitie van Gemeentebelangen Olst-Wijhe, CDA Olst-Wijhe en VVD Olst-Wijhe ging het waarmaken. Eindelijk een heldere koers. Concrete doelen. Meetbare resultaten.

Nu, ruim drie jaar later, wilde ik weten: wat kwam er van terecht?

Simpele vraag. Logische vraag. De vraag die elke kiezer zou moeten stellen. In augustus stuurde ik alle zeven fracties dezelfde vraag: “Wat is jullie balans van ruim drie jaar Focus & Verbinding? Wat ging goed, wat niet, en waarom?”

Het resultaat? Een meesterclass in politieke arrogantie.

De stilte van de macht

Van de zeven fracties reageerden er twee. De progressieve oppositie (PvdA, Groen Links en D66 Olst Wijhe) leverde een eerlijke terugblik – wat ging goed, wat beter kon, concrete voorbeelden. Precies wat je zou verwachten van volksvertegenwoordigers.

De rest? Complete stilte van de machthebbers.

Gemeentebelangen Olst Wijhe – de grootste partij – had het blijkbaar te druk om te antwoorden. Te druk? Ze zitten daar om ons te vertegenwoordigen. Als ze te druk zijn om uit te leggen wat ze doen, waarom zitten ze daar dan? Wacht, dat is niet helemaal eerlijk. Ze reageerden wel. Maar hoe!

“Geachte anoniem,” begint de brief van Gemeentebelangen. Anoniem! Alsof burgers zich moeten legitimeren voordat ze vragen mogen stellen aan hun eigen volksvertegenwoordigers.

Ze geven toe dat mijn vragen “terecht” zijn, maar verwijzen naar hun verkiezingsprogramma – dat er nog niet is. En natuurlijk krijg ik het pas als ik mijn naam geef. Want “democratie en openbaar bestuur drijft op openheid”, schrijven ze. Precies! Openheid! Zoals: openheid over wat jullie de afgelopen drie jaar hebben gedaan. Maar dat vinden ze blijkbaar te open.

De brief druipt van de arrogantie. Ze noemen mijn deadline “eenzijdig” en “niet reëel”. Sorry? Drie jaar de tijd gehad, en drie maanden om een balans op te maken is niet reëel? Hoeveel tijd hebben jullie dan nodig? En dan nog het mooiste: ze noemen me een “oud-raadslid” die het democratische proces wel kent. Interessant. Kennelijk denken ze te weten wie ik ben, maar willen ze toch dat ik mezelf bekend maak. Of ze bluffen. Beide opties zijn veelzeggend.

De Partij voor de Sport – ook complete stilte. Ironisch, want deze partij stopt ermee na deze periode. De initiatiefnemer stapt over naar Gemeentebelangen. En nota bene tijdens de raadsvergadering over de sporthal in Wesepe? Zeiden ze helemaal niks. De Partij voor de Sport! Je zou er maar op gestemd hebben in de verwachting dat ze voor de sport zouden opkomen. In plaats daarvan kruipen ze weg als het erop aankomt. Maar ja, waarom je nek uitsteken als je toch al opstapt naar een veiligere plek?

VVD Olst Wijhe – de partij die landelijk schreeuwt over transparantie en verantwoording – gaf radio stilte. Kennelijk geldt transparantie alleen voor andere bestuurders, niet voor henzelf.

Misschien hebben ze het van Mark Rutte geleerd: gewoon niks zeggen tot het over waait. Of ze denken dat ze lokaal beter stil kunnen blijven, want landelijk loopt het ook niet bepaald op rolletjes. Met 15 zetels in de peilingen zijn ze van regeringspartij naar zielig hoopje verworden. Blijkbaar is de VVD Olst-Wijhe bang dat ze hetzelfde overkomt als ze hun mond opendoen.Slim bedacht: als je toch niks goeds te vertellen hebt, kun je maar beter zwijgen. Helaas vergeten ze dat kiezers ook conclusies trekken uit stilte.

CDA Olst Wijhe – ah…., het CDA. Daar wordt het pas echt interessant. Zes weken stilte, en toen kwam de “dreigmail” Het CDA Olst Wijhe reageerde helemaal niet. Zes weken lang. Zes weken stilte op een simpele vraag over hun prestaties. Van de partij die meer dan vijftien jaar aan de macht zit. Zes weken vond ik genoeg. Ik schreef een tweede brief – nu rechtstreeks naar de partijvoorzitters.

Want als fracties te deftig zijn om burgers te antwoorden, probeer je het hogerop. In die tweede brief was ik duidelijker. Ik schreef dat hun stilzwijgen de geloofwaardigheid van hun partij schaadt. Dat ik hun houding zou beschrijven in een opiniestuk. En dat de keuze aan hen was – net als de consequenties.
Bingo! Interim-secretaris Sanny Kolkman van het CDA reageerde prompt. Maar hoe!

Mijn vragen over hun prestaties werden bestempeld als “dreigmail”. Dreigmail! Omdat ik schreef dat hun stilzwijgen gevolgen zou hebben. “Daarin proef ik een dreigement,” schreef ze. “Op dreigementen acteren we so wie so al nooit. Dat hoort niet bij een democratie.”

Welkom in de omgekeerde wereld

Lees dit nog eens goed. Kritische vragen stellen aan volksvertegenwoordigers is blijkbaar “ondemocratisch”. Maar meer dan vijftien jaar aan de macht zitten zonder verantwoording af te leggen? Dat hoort wel bij de democratie. De brief druipt van de arrogantie. Ze willen niet reageren op “anonieme mail” – alsof burgers zich moeten legitimeren voordat ze vragen mogen stellen aan hun eigen volksvertegenwoordigers. Ze nodigen me uit voor een avondzitting in een vergaderzaal – alsof een openbaar antwoord op openbare vragen te veel gevraagd is.

Kennelijk denken ze dat ze het zich kunnen veroorloven. Misschien hebben ze gelijk ook – ze hadden in 2022 behoorlijk wat mazzel dat BBB niet meedeed aan de verkiezingen. Anders hadden ze vast een flink aantal zetels ingeleverd aan de boze kiezer. En dat is precies het probleem: een partij die vijftien jaar aan de macht zit, denkt dat zij bepalen hoe de democratie werkt. Dat zij bepalen wie vragen mag stellen, hoe die gesteld mogen worden, en wanneer er geantwoord wordt.
En dan te bedenken: dit is de partij van “normen en waarden”. Van christelijke politiek. Van dienstbaarheid aan de gemeenschap. Maar als een burger vraagt wat er van hun beloften terecht kwam, wordt die weggezet als “bedreigend”.

Hoe macht corrumpeert

Die arrogantie is niet aangeboren. Die groeit. Na meer dan vijftien jaar aan de macht vergeet je hoe je dienaar werd. Dan denk je dat je heerser bent. Wethouder Marcel Blind zit inmiddels tien jaar op dezelfde pluche stoel. Tien jaar! Maar het CDA zit nog langer aan de macht – al sinds 2010 onafgebroken in het college.

Vijftien jaar dezelfde partij op dezelfde posten.

Vijftien jaar lang beslissingen nemen over ons geld. Vijftien jaar lang beloften doen aan de kiezer. Vijftien jaar lang commissievergaderingen, raadsvergaderingen, overleggen achter gesloten deuren. Maar wat ze al die tijd hebben bereikt? Daar mag je zelf naar gissen.

Want verantwoording afleggen? Ho maar. Dat was vroeger, toen het CDA nog geloofde in dienstbaarheid. Nu zijn zij de heren, wij het voedvolk. Wij mogen braaf stemmen en onze belasting betalen. Maar vragen stellen? Dat is blijkbaar “bedreigend”.

Zo ver zijn ze gekomen van hun christelijke wortels. Van nederige dienaren naar arrogante heersers.

Wat we wel merken

Want sommige dingen merken we wel: Wesepe wacht nog steeds op hun sporthal. Na zeven jaar plannen maken. Honderdduizenden euro’s naar een Voorzieningenhart dat er nooit kwam. Nu weer geld voor een Plan van Eisen, terwijl er geen cent is voor de bouw.

Sportclub Wesepe moest de tennisafdeling sluiten. Verenigingen luiden al sinds 2019 de alarmbel over vrijwilligerstekort. Tijdens de energiecrisis weigerde de coalitie brede compensatie. Er is 34.000 euro per jaar voor alle sportclubs samen. Peanuts vergeleken met externe bureaus.

1.200 woningen tekort, zegt de Woonvisie. Hoeveel er nu bij zijn? Hoeveel betaalbaar voor onze kinderen? Zoek het maar uit.

De participatie-poppenkast

Ze vragen wel onze mening. Het Inwonerpanel doet vier onderzoeken per jaar. 1.620 mensen voor de Omgevingsvisie. 833 mensen mochten online “swipen”. 425 inwoners in het klimaatpanel. Maar wat doen ze met al die input? Mysterie.

Participatie is blijkbaar eenrichtingsverkeer: wij mogen praten, zij hoeven niet te luisteren.

Hoe het wel kan

Utrecht heeft een publiek dashboard met alle beloften. Groen voor “gelukt”, rood voor “gefaald”. Singapore behaalt 99% digitale diensten door transparante rapportage. Meer dan 200 Noord-Amerikaanse gemeenten laten driemaandelijks zien waar ze staan.

Waarom kan dat hier niet? Te dom? Te lui? Of gewoon te arrogant?

Het echte probleem

Marcel Blind zit meer dan tien jaar op dezelfde stoel. Het CDA meer dan vijftien jaar onafgebroken in het college. Ze zijn zo gewend aan het pluche dat ze denken dat het hun gemeente is. Het pluche maakt lui. Je hoeft geen vragen te beantwoorden – je zit er toch. Je hoeft niet uit te leggen wat je doet – de vergoeding komt elke maand. Je hoeft niet te luisteren – ze stemmen toch wel weer op je.

Dit is hoe democratie sterft: niet met een klap, maar met een zucht.

De rekening van maart 2026

Over zes maanden zijn er verkiezingen. Marcel Blind wil er vast nog een periode bij. Na elf jaar wethouderschap zou hij met nog één of twee jaar precies die magische twaalf jaar bereiken. Toeval? Misschien heb ik het mis, maar die APPA-pensioenregeling wordt pas echt interessant na twaalf jaar dienst. En voor iemand van 62 is de timing wel heel.…. praktisch.

Maar goed, misschien denkt hij gewoon dat hij onmisbaar is of komt hij überhaupt niet op de lijst. Maar waarom zouden we hem nog vier jaar gunnen? Hij kan niet eens uitleggen wat hij de afgelopen elf jaar heeft gedaan.

Ze beloofden “Focus & Verbinding”. We kregen onduidelijkheid en afstand. Ze beloofden participatie. We kregen enquêtes zonder gevolg. Ze beloofden verantwoording. We kregen stilte.

Tijd voor verandering

Andere gemeenten bewijzen dat het anders kan. Publieke dashboards. Echte participatie. Termijnbeperkingen voor wethouders. Bestuurders die wel uitleggen wat ze doen.

Want democratie is geen gunst die bestuurders verlenen. Het is een recht dat burgers hebben. En dat recht staat onder druk. Landelijk zien we het vertrouwen in de politiek kelderen. Peilingen tonen jaar na jaar dalende cijfers: vertrouwen in de Tweede Kamer, in politieke partijen, in het hele systeem. De democratie is brozer dan ooit.

Dat begint niet in Den Haag. Dat begint hier, in gemeentehuizen waar bestuurders denken dat ze geen verantwoording hoeven af te leggen. Waar burgers worden weggewuifd als “anoniem” of “bedreigend” als ze vragen stellen. Waar transparantie een mooi woord is voor verkiezingsfolders, maar niet voor daadwerkelijk bestuur.

Elke keer dat een wethouder weigert uit te leggen wat hij doet, sterft er een stukje democratie. Elke keer dat een raadslid stil blijft als burgers antwoorden willen, groeit de kloof tussen bestuur en burger. En die kloof voeden ze landelijk uit tot wantrouwen, tot boosheid, tot het gevoel dat stemmen toch niks uitmaakt.
En wie dat na elf jaar nog niet snapt, hoort niet op die stoel.

De komende periode ga ik partij voor partij analyseren. Wat hebben ze beloofd in 2022? Wat hebben ze waargemaakt? Motie voor motie, amendement voor amendement, belofte voor belofte. De rekening wordt opgemaakt.

En ik moedig lezers aan: stuur me een mail of persoonlijk bericht. Zoals anderen dat al hebben gedaan. Welke beloften zijn bij jullie niet uitgekomen?

Welke problemen worden genegeerd? Welke vragen blijven onbeantwoord? Want alleen samen kunnen we ze dwingen verantwoording af te leggen.

De Sallandse Geus onthoudt wat er beloofd werd. En in maart 2026 krijgen we de kans om te laten zien wat we daarvan vinden.
Want zoals ze in Salland zeggen: “As de rekening komt, mot-je betalen.” En die rekening komt eraan.

De Sallandse Geus zegt:

’t Is mooi bedacht. Maar wa’j d’r an had…? En as ‘t nodig is? Dan zeg wie ‘t hardop.