Wil jij werken aan een gezonde bodem en een duurzaam landbouwbedrijf? Of werken met compost? Hoe kan je dierlijke mest slim inpassen in je vruchtwisseling? Kan je reststromen benutten? Of samenwerken met de buurman om kringlopen te sluiten? En vooral: wil jij je verdienmodel verbeteren door lagere kosten? Dan is de training kringlooplandbouw echt wat voor jou!
Voor wie?
Voor agrarische ondernemers met interesse in het sluiten van kringlopen op het eigen bedrijf. Hoe pak je dat aan? Hoe werk je met de natuur aan een levende en actieve bodem? Ervaren biodynamische boeren en tuinders en deskundige trainers werken met jou aan een concreet plan voor je eigen bedrijf.
Waarom kringlooplandbouw?
Je gaat werken vanuit verbinding met de omgeving, in samenwerking met de natuur. Door minder aanvoer van (kunst)mest en gebruik van gewasbeschermingsmiddelen verminderen de kosten. Slim samenwerken met de buren in het sluiten van kringlopen. En toch je productie je inkomsten voor gezonde producten op orde houden. Kortom: minder afhankelijk zijn van inputs. Is dat ook mogelijk op jouw bedrijf?
Biodynamische boeren en tuinders hebben ervaring met kringlooplandbouw. Al sinds 1924. En die ervaring delen ze graag met nieuwe geïnteresseerde agrarische ondernemers. Daarom organiseren we trainingen voor ondernemers die willen leren over het sluiten van kringlopen en het werken aan een gezonde bodem. In deze trainingen kringlooplandbouw komen basisprincipes en de praktijk van de kringlooplandbouw bij elkaar.
Doe je mee?
Dan ben je van harte welkom op een van de werkplaatsen kringlooplandbouw. Dat zijn praktijkbedrijven van ervaren biodynamische boeren, die je meerdere aspecten van kringlooplandbouw laten zien. Er is een werkplaats kringlooplandbouw in elke regio in Nederland. De biodynamische boeren verzorgen de training kringlooplandbouw samen met deskundige trainers van het Louis Bolk Instituut, Land & Co en sectorspecifieke adviseurs kringlooplandbouw. Tijdens de training stel je je eigen bedrijfsplan op voor het sluiten van de kringloop op jouw bedrijf. De training duurt 4 dagen, in de herfst/winter 2023 en 2024.
Deelnemende bedrijven:
Maria van Boxtel (Land&Co)
Maria van Boxtel is senior adviseur en trainer en werkt aan de thema’s verduurzaming en verdienmodellen. Ze verzorgt met enthousiasme hele praktische trainingen over strokenteelt, omschakelen naar een duurzaam verdienmodel of bedrijfsopvolging.
Maria werkt graag samen met de praktijk, om vernieuwingen in weerbare landbouwsystemen concreet te laten zien. Meer variatie in je vruchtwisseling voor meer biodiversiteit en minder ziekten en plagen. Een gevarieerd rantsoen voor gezondere dieren en minder dierenartskosten. Bedrijfsstart en -opvolging, ook als je van buiten de landbouw komt. Concrete stappen op de bedrijven van de deelnemers, dat is het doel. Maria zet haar deskundigheid en brede blik in zodat ondernemers zelf stappen kunnen zetten naar verduurzaming.
Ga naar website Land & Co.
Leen Janmaat (Louis Bolk Instituut)
Leen Janmaat is senior onderzoeker en adviseur en werkt aan de thema’s bodem, biodiversiteit en klimaat. Naast onderzoek verzorgt hij trainingen voor agrariërs en adviseurs. Samen met de praktijk werkt Leen aan vergroening waarbij landbouw en natuur beiden een plek verdienen. Door meer variatie ontstaat er een robuust landbouwsysteem die voldoet aan de beleidsdoelen. Goed voorbeeld doet volgen, daarom werkt hij samen met boeren en tuinders aan veldproeven en demonstraties. Zowel bodem als biodiversiteit vraagt om een systemische benadering, dit leidt tot praktische oplossingen.
Ontdek hoe zij varkens voeden met regionale reststromen en hoe deze aanpak hen helpt om hun drijfveer en zoektocht naar duurzaamheid vorm te geven.
We nemen je mee naar De Beersche Hoeve, een innovatieve werkplaats in Noord Brabant waar zaadveredeling en -vermeerdering centraal staan. Hier werken ondernemers Teun en Edwin samen met de natuur om de bodem rijk en vruchtbaar te houden. Ontdek hoe zij compost en organische stof gebruiken om een gezonde groei van diverse gewassen te bevorderen, en hoe zij vertrouwen en goede afspraken gebruiken om tot een duurzaam verdienmodel te komen.
De riviertjes de grote en de kleine Beerze meanderen over landgoed de Baest. Vandaar de naam van het bedrijf: De Beersche Hoeve. Ondernemer Teun laat zien: “Onze bodem bestaat uit een dikke, donkere laag, rijk in organische stof. Bovenop geel zand. Een echte Enkeerdgrond. Uit ervaring blijkt onze zandgrond wat uitspoeling gevoelig te zijn. Onze bemesting bestaat uit compost (mengsel van vaste rundermest en maaisel), ongeveer 30 ton per hectare.”
Ga naar website Beersche Hoeve
Huiberts bloembollen
Voor agrarische ondernemers met interesse in het sluiten van kringlopen op het eigen bedrijf. In deze training komen verschillende facetten van kringlooplandbouw aan bod met speciale aandacht voor het bevorderen van een gezonde bodem met goede opbrengsten zonder gebruik van kunstmest en pesticiden. Bij de start ontvangt iedere deelnemer de poster kringlooplandbouw die gaandeweg ingevuld gaat worden. Na aanmelding ontvang je het volledige programma. Samen met zijn partner Johanna runt John Huiberts het biologische bloembollenbedrijf in Sint Maartenbrug. “We komen allebei uit een bloembollenfamilie,” glimlacht John. Tien jaar geleden maakten ze de omslag en schakelden om naar biologische bollenteelt. Voor een gezonde bol plant de familie Huiberts de bollen in een ondergroei van groenbemesters en grassen en in een vruchtwisseling met groenten en groenbemesters. Ook werken John en Johanna met eigen compost en VitaLeaves, een eigen plantversterkende mix. Dat levert weerbare bollen op. Daarnaast komt een deel van de mengteelt terecht bij een veehouder. “Met deze uitwisseling sluiten we de kringlopen. ”
Gezonde bodem vormt de basis voor succesvolle bloembollenteelt. De bodem in al haar facetten staat centraal in de training. Hoe verbeter je de bodem en meer specifiek hoe voed je het bodemleven? Welke meststoffen zijn hiervoor nodig en hoe bereid je zelf compost of bokashi om de bodem te voeden.
Ga naar website Huiberts bloembollen
Overesch biologisch- dynamische landbouw
Het familiebedrijf van Rik Overesch en zijn vader Jan is gelegen op Sallandse zandgrond. “Kringlopen sluiten is onze drijfveer en tegelijk onze zoektocht,” weet Rik Overesch. “We verzorgen veel natuurgronden en hebben aandacht voor biodiversiteit.” De varkens (circa 115 fokzeugen en 800 vleesvarkens) en 25 Brandrode runderen leveren de mest voor de weilanden en akker- en tuinbouw. Naast 35 ha eigendom pacht het bedrijf circa 115 hectare van diverse (landgoed)eigenaren.
In deze training verkennen we op dit familiebedrijf de kansen voor akker- en tuinbouw op zandgrond, gecombineerd met varkens. Welke gewassen zijn geschikt? Welk bouwplan sluit hierbij aan? Welke gewasrotatie is optimaal en hoe verzorg en bewerk je de bodem? Speciale aandacht voor onkruidenbeheersing.
Op Landgoed Overesch worden veel regionale reststromen benut. Met name het rantsoen van varkens is gebaseerd op reststromen. “Oorspronkelijk werden varkens immers zo gehouden binnen het boerenbedrijf” aldus Jan Overesch.
Deze vierdaagse training is voor iedereen met interesse in het sluiten van kringlopen op het eigen bedrijf. In deze training komen verschillende facetten van kringlooplandbouw aan bod met speciale aandacht voor het duurzame verdienmodel van het gemengde bedrijf met akkerbouw, vleesvarkens en gebruik van reststromen uit de regio. We verkennen op het familiebedrijf van Jan en Rik Overesch de kansen voor akker- en tuinbouw op zandgrond, gecombineerd met varkens. Welke gewassen zijn geschikt? Welk bouwplan sluit hierbij aan? Welke gewasrotatie is optimaal en hoe verzorg en bewerk je de bodem? Speciale aandacht voor onkruidenbeheersing.
Ga naar website Overesch biodynamische landbouw
DE Stadsboerderij
De Stadsboerderij is bewust een gemengd bedrijf, de vaste mest uit de potstal wordt benut op de akkers. De vleeskoeien zelf lopen in de zomerperiode in natuurgebieden rondom Almere. Voor de ondernemers Tom Saat en Tineke van den Berg staat de bodemvruchtbaarheid centraal. Ze nemen meerdere maatregelen voor een gezonde en vruchtbare bodem. Naast een ruime vruchtwisseling met vlinderbloemigen en gebruik van verteerde potstalmest wordt de bodem ondiep en minimaal bewerkt. Door scantechnieken en regelmatige bodembemonsteringen wordt de bodemontwikkeling en –vruchtbaarheid gevolgd in de tijd. Maar kringloop is breder dan alleen mineralen, ook in gebruik van brandstoffen maakt het bedrijf stappen vooruit. Inmiddels rijdt de eerste trekker op waterstof en is een waterstoftank in aanbouw.
Ook op de Stadsboerderij staat de bodem centraal. In deze training volgen we de mineralenstromen op het bedrijf waarbij stikstof en koolstof met het rekenmodel NDICEA in beeld worden gebracht. Maar ook de aard van deze stoffen komen aan bod, hoe breng je als boer stikstof en koolstof in een passende verhouding bij elkaar?
Ga naar website Stadsboerderij Almere
WaddenMax
Met 90 melkkoeien – een mix van Blaarkoppen en Holsteins – plus akkerbouwgewassen hebben Ben en Mieke van Tilburg een echt gemengd bedrijf. WaddenMax ligt in het Groningse Hornhuizen op een zeekleigrond met 35 tot 20 afslibbaar. Ben teelt op 80 hectare aaneengesloten blok aan huis en nog een stukje akkerbouw op afstand. Ook gebruiken ze de kwelder voor beweiding van het jongvee.
De vader van Ben, Max van Tilburg, verplaatste het bedrijf in 2002 uit het Utrechtse Hagenstein naar naar Hornhuizen. “We hadden daar geen mogelijkheden meer. Hier in Groningen hebben we alles aan een stuk, echt veel makkelijker,” vertelt hij.
Ben zit ook niet stil. Hij kocht een tweede melkveelocatie in Winsum, 50 hectare vooral grasland en wat verouderde gebouwen. Maar volop kansen. “Hier kan iemand boer worden,” glundert Ben.
WaddenMax boert bewust in evenwicht. “Met het mengen van melkvee en akkerbouw kun je prima verdienen,” zegt Max. “We rekenen grofweg met 1 koe per hectare. Met ons goede gras en grasklaver, kuilvoer en wat graan erover krijgen we toch een productie van 7500 liter.” WaddenMax koopt weinig krachtvoer aan, zo’n 8 tot 12 ton per jaar voor de hele veestapel. Ze telen vooral zelf mixen, zoals veldbonen, graan en erwten en ook mais met stokslabonen. “We zaaien zowel de mais als de bonen tegelijk, met de precisiezaaimachine in rijtjes zodat we goed kunnen schoffelen. Met half mei zaaien halen we goede resultaten met weinig onkruid.” Al het grasland bevat ook een goed aandeel klaver.
WaddenMax verzuivelt zelf zo’n 150.000 liter per jaar en levert de rest van de 7 ton melk aan Willig in Heereveen. “Die maken er kaas voor de Duitse biodynamische markt van.” De romige kwark en dagverse zuivel van WaddenMax verkopen ze laagdrempelig in de zelfbedieningswinkel aan huis.
De eigen potstal levert ruige mest en een beetje drijfmest op. Met akkerbouwer Havenga uit de regio ruilen ze stro voor mest. Ook wisselen ze uit met SPNA Kollummerwaard.
“Niet teveel koeien op genoeg land,” stellen Ben en Max samen. “Dan gaat het eigenlijk vanzelf.”
Ga naar website WaddenMax
Neem contact op met de bedrijven waar uw belangstelling naar uit gaat!
