Twee mensen die in de jaren negentig als kind en als jongvolwassene moesten vluchten uit het voormalige Joegoslavië. Over oorlog, trauma, en vooral over verbinding en hoop.
“Van de ene op de andere dag was alles anders”
Mirza was 11 jaar toen de oorlog in Bosnië uitbrak. “De avond ervoor lag ik gewoon op bed met het idee dat ik de volgende dag naar school zou gaan,” vertelt hij. “Maar ineens was er paniek. Schoten in de nacht, mijn oom gooide steentjes tegen het raam, en we moesten vluchten. Alles bleef achter: speelgoed, huis, herinneringen. Van container naar container, op zoek naar een veilig moment.”
Mija was iets ouder toen zij haar thuis moest verlaten. “Ik kende geen verschil tussen religies. Ik had vriendjes, buren, we vierden elkaars feesten – orthodoxe, islamitische, katholieke. Opeens hoorde je dat er wél verschil was. Dat blijft een wond. Ik kan nog steeds niet naar iemand kijken in termen van geloof. Voor mij is er maar één vraag: ben je een goed mens of niet?”
De kracht van een zaadje
Mirza herinnert zich goed hoe zijn opa hem een levensles meegaf. “Hij zei altijd: kijk nooit naar iemands kleur, afkomst of religie, maar naar zijn hart. Toen begreep ik dat niet. Nu wel. Die les draag ik altijd mee. Jaren later, in Nederland, ontstond er een vriendschap met een Servische man en zijn vrouw. Geen gesprekken over politiek of haat, alleen vriendschap. Toen hij overleed, was zijn laatste wens om naast mijn opa begraven te worden. Dat zegt alles over verzoening en verbinding.”
Oorlog laat sporen na
Beiden benadrukken dat oorlog diepe littekens achterlaat. Mirza: “Je groeit op in angst. Je ziet mensen verdwijnen, hoort verhalen, en soms zie je dingen die je nooit meer vergeet. Daarom doet het zo pijn om te zien dat er elders in de wereld nog steeds kinderen opgroeien in oorlog. Of het nu in Oekraïne, Palestina of ergens anders is: we leren te weinig van het verleden.”
Verbinding zoeken in Olst
Mija en Mirza zijn inmiddels stevig geworteld in Salland en zetten zich in om verbinding te brengen. Mija doet dat met Aan Tafel Bij, een initiatief waarbij verschillende culturen elkaar ontmoeten via eten, muziek en verhalen.
“Het begon met een Boliviaanse avond,” vertelt ze. “Daarna volgden Bosnische, Indische en Eritrese avonden, maar ook een Hollandse stamppotavond. Elke keer zie je hetzelfde: mensen leren elkaar beter kennen en gaan met een ander gevoel naar huis.”
Mirza probeert zijn netwerk in te zetten. “Iedereen die ik ken heeft kinderen. Ik probeer te laten zien dat we allemaal hetzelfde zijn, dat we meer delen dan we denken. Kleine zaadjes planten – daar begint verandering.”
Het verhaal van Enkeltje Hollandia
De theatervoorstelling Enkeltje Hollandia van regisseur Nick Teunissen vertelt het verhaal van vlucht, verlies en hoop. Het stuk reist langs grote zalen in Nederland en komt nu ook naar Olst.
“Wat bijzonder is,” zegt Mija, “is dat het stuk niet alleen gaat over wat er misging, maar juist over wat we ervan kunnen leren. Over hoe belangrijk het is om verhalen te blijven delen, en hoe kunst een brug kan slaan.”
Mirza vult aan: “Na de voorstelling blijven mensen vaak nog lang napraten. Daar zit de echte kracht. Elkaar horen, elkaars verhalen voelen.”
Een uitnodiging aan Salland
Op 28 september staat Enkeltje Hollandia in het Holstohus in Olst. “Het zou prachtig zijn als de zaal vol zit,” zegt Harrie. “Niet alleen om dit indrukwekkende verhaal te horen, maar ook om met elkaar het gesprek aan te gaan. Want verbinding begint bij luisteren.”
Mede mogelijk gemaakt door Univé Buurtfonds
Podcast
