Salland deze week: wat als we een digitale supermarkt opzetten met lokale producten?

Supermarkten, dat we ze in het centrum van onze dorpen hebben is best uniek. Dat komt omdat we geen detailhandel mogen drijven op industrieterreinen. In andere landen mag dat wel. Dus hebben de supermarkten buiten dorp en stad hun ruimte gezocht. Je gaat buiten Nederland voor véél boodschappen naar de supermarkt. Voor kleine tussendoordingetjes heb je winkels in het winkelcentrum.

Salland deze Week maken we samen met de samenleving en ontstaat door gesprekken die we voeren en mails die we ontvangen. Dus als jij ook een onderwerp hebt, kom maar door.

Dorpskernen in het buitenland schijnen daarom ook veel meer kleine winkeltjes te hebben. Op Nova Scotia heb je om die reden niet eens winkelcentra in dorpen. Hier hebben de supermarkten tot gevolg dat ze kleine winkels opsnoepen en dat ze donders veel parkeerplaats nodig hebben.

Als je alleen naar supermarkten kijkt – waar die dan ook mogen staan – hebben ze ook wel overeenkomsten. Tachtig procent van wat ze verkopen staat niet in de schijf van vijf. Gezonde dingen zijn meestal niet in de aanbieding. Verreweg het meeste dat je er koopt is dus bagger. Het maakt dik en ziek. Dat weten supermarkten ook dondersgoed. Daarom maken ze reclame voor het tegenovergestelde: dat je er zo gezond van wordt. Laten we die reclame omzetten in daden: dat we de vervuiler laten betalen. Dat supermarkten hun veroorzakende ziek zijn van de samenleving voor hun rekening nemen en dat we dat in de prijs doorberekenen.

Korte ketens

Boeren doen hun stinkende best eten voor ons te maken. Maar omdat ze zulke lage marges krijgen, moeten ze bokkensprongen maken dat eten zo goedkoop mogelijk te produceren. Voedsel produceren is daarom een industrie geworden. Tussen boer en supermarkt is er al helemaal geen sprake meer van een beetje gevoel voor gezondheid. Unilever en co werken met compleet gerobotiseerde fabrieken waar ons eten in plastic verpakt er uitkomt, vooral voorzien van conserveringsmiddelen, zout, suiker en andere verslavende lekkermakers.

Dat kun je doorbreken door ‘korte ketens’, je moet het anders regelen tussen boer en bord. Maar hoe? De digitale supermarkt is al aardig op weg. In steden gaan al steeds meer mensen niet naar de supermarkt. Een bedrijf als Picnic komt het – met elektrische auto’s – thuisbezorgen. Daar zitten grote voordelen aan. De consument is namelijk veel meer baas over zijn boodschappen. Hij ervaart minder prikkels die tot impulsaankopen leiden. En voordat je afrekent bij de kassa krijg je eerst nog eens een overzicht en dus een herbeslismoment: heb je die roze koeken echt nodig?

Online: nog kortere ketens

Als online winkelen doorzet – en dat doet het – zal de bestaande supermarkt zich aanpassen. Maar net als altijd en overal, zullen het de nieuwkomers zijn die de verandering écht tot stand brengen. Winkels die zich helemaal toeleggen op online, zullen immers per definitie goedkoper zijn. Ze kunnen veel beter voorraden beheren omdat ze wegens algoritmes beter weten dan jij wat je morgen gaat kopen. En voorraden in de groothandel opslaan is veel goedkoper dan dat je er ook nog een klantvriendelijke winkel bij open moet houden. Dat ‘zien’ van de producten is helemaal geen voordeel, de verleiding weerstaan wel. Hoewel digitaal winkelen natuurlijk nieuwe verleidingen creëert. De computer kent jouw gedrag en gewoonte en weet precies waar die jou mee kan verleiden. Als je spotify luistert, kent hij zelfs jouw gemoedstoestand van het moment dat je bestellingen doet. Maar voor je op de betaalknop drukt, kun je altijd nog even weer terug.

Digitaal winkelen levert je een account op dat met je meedenkt. Klanten die dit product kochten, waren ook geïnteresseerd in… Dankzij Spotify is menigeen al op heel nieuwe muziek gekomen, waar je het bestaan niet van af wist maar wat precies dat is wat jij leuk vindt. Zo kan de supermarkt je ook helpen. Als je wil. En ze brengen het thuis als het je uitkomt.

Eén lokale supermarkt voor alle lokale voedsel

Nou, als je dat nou in de steigers zet voor lokale producten. De boer en de hobby-jam-maker kan er zijn producten op aanbieden, de klant kan lekker rondneuzen om te zien wat er deze week lokaal te koop is. Niet bij één leverancier, maar bij één winkel waar al die leveranciers bij aanhaken.