Een Tweede Kamerlid op bezoek in Olst. Dat gebeurt niet elke week. Woensdag 15 oktober staat Lisa Westerveld van GroenLinks-PvdA in het Holstohus. Om over de zorg te praten. Goed initiatief. Maar laten we het ook meteen goed doen: geen praatcircus, maar eerlijk gesprek. Want er valt genoeg te bepraten.
Westerveld is geen onbekende. 140.000 voorkeurstemmen, woordvoerder jeugdzorg, populair bij de achterban. Allemaal mooi. Maar hier in Salland telt iets anders: kun je luisteren? Want wij hebben geen behoefte aan mooie verhalen over wat er allemaal gáát gebeuren. We willen weten wat er mis is gegaan, waarom het mis is gegaan, en – belangrijker nog – hoe we het fiksen.
(Lees verder onder afbeelding)
Wat we zien in Olst-Wijhe
Laten we even de kaarten op tafel leggen. Het Weijtendaal in Wijhe moest onlangs een opnamestop instellen. Personeelstekort. Geen handen aan het bed. Dat is geen statistiek, dat zijn onze ouders, buren, familie die nét geen bed krijgen als ze het nodig hebben.
Huisartsen nemen geen nieuwe patiënten aan. Niet omdat ze niet willen, maar omdat ze het niet trekken. Wie pas in Olst komt wonen, mag uitkijken naar een dokter in Deventer of Zwolle. Handig.
De jeugdzorg? In 2020 kostte die de gemeente €5,3 miljoen. Bijna een miljoen meer dan vier jaar daarvoor. Tekort van €600.000. En wat krijgen we ervoor terug? Wachtlijsten. Overspannen jeugdzorgwerkers. En ouders die tegen stapels formulieren aanlopen om hun kind geholpen te krijgen.
Dit zijn geen doemverhalen. Dit is wat er gebeurt. In onze gemeente. Nu.
Wat er beloofd werd
Weet je wat het mooie is van Kamerdossiers? Je kunt teruglezen. En wat zien we dan? Dat de jeugdzorg na de decentralisatie in 2015 “dichter bij de mensen” zou komen. Gemeenten konden het beter, lokaal maatwerk leveren, goedkoper én menselijker.
Tien jaar verder: explosieve kosten, wachtlijsten, personeelstekort. Maatwerk? We zijn vooral bezig met bezuinigen en indicaties aanscherpen omdat het geld op is. Dat is geen maatwerk. Dat is noodbeleid.
Den Haag heeft gemeenten opgezadeld met taken waar geen realistische financiering tegenover stond. Kleine gemeenten als Olst-Wijhe zijn kwetsbaar: één gezin met complexe problematiek en je hele begroting wankelt. Acht jongeren in 24-uurs specialistische zorg buiten de gemeente, en je tekort is €600.000. Dat is de werkelijkheid van decentralisatie voor dorpen als Wijhe.
Wat we zelf doen (en waarom dat niet genoeg is)
Nu geen misverstand: wij in Olst-Wijhe zijn niet bij de pakken gaan neerzitten. Noaberschap bestaat nog. Ut Huus doet fantastisch werk met ruim 130 vrijwilligers. Mantelzorgers staan elke dag klaar. De huisarts, het CJG, sociaal werkers – ze werken samen, proberen preventief te werken, signaleren vroeg.
Dit zijn de dingen waar we trots op mogen zijn. Dit is wat een kleine gemeenschap sterk maakt.
Maar laat één ding helder zijn: je kunt de verzorgingsstaat niet uitbesteden aan vrijwilligers. Angelique Huisman van Ut Huus doet fantastisch werk, maar zij is geen verpleegkundige. Mantelzorgers vangen op, maar zij zijn geen jeugdzorgwerkers. De buurman die meekijkt is goud waard, maar geen vervanging voor professionele hulp.
Wat gebeurt er als we blijven leunen op “de gemeenschap vangt het wel op”? Dan branden vrijwilligers op. Dan bezwijken mantelzorgers. Dan houdt op een gegeven moment niemand het meer vol, en staat iedereen met lege handen.
Dat is de vraag die Lisa Westerveld moet beantwoorden: waarom moet een klein dorp als Olst zwaarder tillen aan de zorg dan nodig is, omdat Den Haag decennialang heeft zitten prutsen?
Wat we willen weten
Mevrouw Westerveld komt praten. Prima. Maar dan graag over dit:
Personeelstekort: Wat doet de landelijke politiek om zorgpersoneel aan te trekken en te behouden? Niet over vijf jaar, maar nu. Want Het Weijtendaal heeft nu geen handen nodig, niet als het kabinet eindelijk een beleidsplan heeft afgerond.
Jeugdzorgfinanciering: De tekorten stapelen zich op. Gemeenten moeten bezuinigen, kinderen wachten langer. Hoe lang gaat dit door? Is GroenLinks-PvdA bereid jeugdzorg weer deels landelijk te organiseren, zodat kleine gemeenten niet failliet gaan aan twee zware gevallen?
Toegankelijkheid op het platteland: Ziekenhuizen, GGZ, specialisten, allemaal in Deventer of Zwolle. Voor ouderen zonder auto een dagtocht. Hoe houden we basiszorg bereikbaar? Meer digitale zorg klinkt mooi, maar niet iedereen heeft een laptop. En sommige zaken kun je niet via een scherm regelen.
Mantelzorg: Wat gaat de politiek doen om mantelzorgers te ontlasten? Niet symbolisch met een bos bloemen, maar echt. Respijtzorg, financiële compensatie, meer professionele ondersteuning. Want mantelzorg is geen oplossing voor een falend zorgstelsel.
Dit zijn geen retorische vragen. Dit zijn de vragen die elke avond aan keukentafels in Olst en Wijhe gesteld worden. Door ouders die hun kind niet geholpen krijgen. Door kinderen die hun dementerende vader verzorgen. Door mensen die wanhopig een huisarts zoeken.
Wat het hoort te zijn
Zo’n dorpsgesprek moet geen verkiezingsreclame zijn. Het moet ook geen Klaagmuur worden. Maar het moet wél eerlijk zijn.
Wethouder Judith Compagner zal ongetwijfeld vertellen wat de gemeente probeert. En dat is veel, binnen de mogelijkheden. Angelique Huisman kan laten zien wat een gemeenschap vermag. Prachtig. Dat verdient respect.
Maar Lisa Westerveld moet ook gewoon toegeven waar de politiek gefaald heeft. Waar beloftes niet uitgekomen zijn. Waar de gevolgen van landelijk beleid lokaal pijn doen. Geen smoesjes over coalitieakkoorden of begrotingsruimte. Gewoon: dit is fout gegaan, dit gaan we anders doen.
Dat is wat een Sallandse geus wil horen. Geen gefluit, geen politieke trucs. Gewoon eerlijk zeggen hoe het zit.
En dan dit
Ga woensdag naar het Holstohus. Niet omdat Lisa Westerveld zo’n populair Kamerlid is. Maar omdat dit jouw kans is om gehoord te worden. Stel je vraag. Vertel wat jij ziet. Vraag door.
Want uiteindelijk gaat het hier niet om Lisa Westerveld, GroenLinks-PvdA, of welke partij dan ook. Het gaat om de vraag of de zorg in Olst-Wijhe over tien jaar nog bestaat. Of onze kinderen hier nog een huisarts kunnen vinden. Of Het Weijtendaal nog steeds bedden heeft. Of Ut Huus niet kapot gaat aan taken die eigenlijk professioneel moeten.
Mooi dat ze komt. Maar laat ze ook luisteren. Echt luisteren. En dan niet alleen knikken, maar ook iets doen.
Want wij onthouden. De Sallandse Geus vergeet niet zo snel.
Dorpsgesprek met Lisa Westerveld, woensdag 15 oktober, 20.00 uur, Holstohus (Jan Schamhartstraat 5, Olst). Kom, luister, praat mee. En vooral: hou ze scherp.
Platform De Sallandse Geus
