Lang, lang geleden – nou ja, in 2022 – troonden twee machtige heren en een dame over het rijk Olst-Wijhe. Koning Gemeentebelangen Marcel Blind, Baron VVD Hans Olthof en Hertogin Judith Compagner CDA – beloofden het volk bergen van goud. “Focus en Verbinding!” riepen ze vanaf het balkon van het gemeentehuis. “Wij spinnen voor jullie een gouden toekomst!”
De onderdanen juichten. Eindelijk heersers die goud konden spinnen! Net als in het sprookje.
Maar er was één probleem. Deze heersers konden wel spinnen, maar precies andersom. Waar Repelsteeltje van stro goud maakte, maakten zij van goud… stro.
Het mysterie
Ze draaien rondjes in het gemeentehuis. Wie is hij? Wat is zijn naam? Ze raden en gissen, net als de molenaarsdochter uit het sprookje. Maar ze komen er niet achter. Want niemand weet dat ik Repelsteeltje heet.
Is het een PvdA-lid? Een afvallige CDA-er of GB-er? Een boze burger met een eigen plan? Ze zoeken en speuren, vragen het via via aan Martijn Jumelet de postbode. Hij zet mijn stukken online, meer niet. Maar de likes, de vrienden, de volgers, ze groeien met de dag. Straks sta ik op eigen benen, dat is de afspraak met Martijn, maar het antwoord danst om hen heen zoals ik dans om het vuur.
De drie Nachten van spinnen
Eerste nacht: 2020. Duizend inwoners mochten “meedenken” over bezuinigingen. Niet óf, maar wáár. Een schijnvertoning waarbij je mag kiezen welk liedje de minstreel speelt terwijl het kasteel afbrandt. Het spinnewiel draaide, 3,5 miljoen euro goud werd stro.
Tweede nacht: 2022. Gemeentebelangen, VVD en CDA beloven “Focus en verbinding”. De bezuinigingen gaan door, de rapporten stapelen zich op. Het wiel draait sneller, meer goud wordt stro. 4,2 miljoen naar externe tovenaars.
Derde nacht: 2024. De Hooiberg sluit, de bieb krijgt eindelijk weer personeel – met geld van het rijk, niet de gemeente. Dalfsen maakt de bibliotheek gratis tot 27 jaar. Lochem houdt zwembaden open. Olst-Wijhe betaalt voor visies over “de winkelstraat van de toekomst”. Het spinnewiel knarst, maar draait door.
Het omgekeerde spinnen
Kijk, ik ben degene die hun trucs onthult. Het omgekeerde Repelsteeltje. Zij spinnen en spinnen aan hun rad, maar wat komt eruit?
Van de Noordmanshoek met grootse plannen maakten ze een braakliggend terrein met zonnepanelen. Abracadabra! Twintig jaar beloftes, miljoenen verspild aan een bedrijventerrein dat er nooit kwam. “Duurzaam landgoed!” riepen ze, terwijl ze aan het wiel draaiden. 15.000 vrijwilligersuren van Anton Kleine Schaars en zijn maten? Poef! Stro. 600.000 euro onderzoeksgeld? Verdampt! Nu beloven ze 700 woningen terwijl er maar plek is voor 200. Het goud van burgerinitiatief veranderd in het stro van bestuurlijk falen. (klik hier)
Van sportkantine De Hooiberg – het kloppend hart van Olst – maakten ze een spookgebouw. Simsalabim! Het enige café in Olst weg. Nu beloven ze een “ontmoetingsplek” in de bovenzaal. Van goud naar stro in één draai.
Van 3,5 miljoen voor verenigingen sponnen ze… lucht. Hocus pocus! Tussen 2020 en 2024 verdween het geld sneller dan je “Repelsteeltje” kon zeggen. Ze noemden het “Heroverwegen met perspectief” – een toverformule die geld doet verdwijnen. (klik hier)
“Het zwembad De Welters? Nu moet het overleven op 330 ‘Vrienden’ die 25 euro per jaar dokken. Vijftig bedrijven sponsoren bij. Vrijwilligers poetsen gratis de kleedkamers. De gemeente gaf het zwembad in 2016 weg aan de gemeenschap en verdween – zoals de dwerg in het sprookje, maar dan zonder eerst het werk te doen.”
En de “beperkte impact”! O, wat een meesterstuk! Wethouder Olthof belooft dat bezuinigingen nauwelijks voelbaar zijn. Hun oplossing? Reserves leegtrekken terwijl de OZB met 11% stijgt! “Impact beperkt voor inwoners,” riepen ze, terwijl ze aan het wiel draaiden. Maar verenigingen krijgen minder subsidie, speelplekken minder onderhoud, openingstijden worden korter. Dat is het spinnewiel laten betalen door gezinnen die al minder koopkracht hebben, terwijl je zegt dat niemand het merkt. Van “liberaal beleid” naar “meer betalen voor minder” – het ultieme goud-naar-stro trucje! Een VVD-wethouder die lasten verhoogt en tegelijk roept dat de impact beperkt blijft? Zelfs Repelsteeltje kon niet zo goed liegen.(klik hier)
Maar voor externe tovenaars – BDRG! Goudappel Coffeng! – hadden ze wél 4,2 miljoen. Magische namen die zakken goud doen verschijnen. Voor hen draait het wiel dag en nacht. (klik hier)
Het Dansen om het vuur
‘s Nachts dans ik om het vuur in het gemeentehuis en zing: “Vandaag onthul ik, morgen schrijf ik! Overmorgen lachen de inwoners! Niemand weet, niemand weet, dat ik Repelsteeltje heet!”
Want ik ben wat ontstaat wanneer beloftes in stro veranderen. Het zuchtje uit de rij bij de zelfbedieningsbieb. Het hoofdschudden bij de dichte sportkantine de Hooiberg. Ik ben overal waar mensen uit Olst-Wijhe zijn. Iedereen kent mij jong en oud.
Het Geheim
Wil je mijn naam weten? Ik ben de stilte die niet meer zwijgt. De vrijwilliger die moe wordt. Het kind zonder muziekles. De oudere zonder hulp in de bieb. Ik ben wat jullie zelf hebben gemaakt.
En zolang ze blijven spinnen – goud naar stro, beloftes naar leugens – dans ik door. Tot ze stoppen met raden naar namen en beginnen met luisteren naar de waarheid.
Want pas als de gemeente stopt met zoeken naar wie ik ben en begint met kijken naar wat ze doen, verdwijn ik. Net als in het sprookje.
En ze leefden nog lang en…
Toen kwam er een dag dat de Geus het zat was. Al dat geraden, al dat gespeculeer. “Zijn jullie klaar met gissen?” riep ik vanaf het dak van het gemeentehuis. “Want ik ben het zat!”
En zoals in elk goed sprookje kwam er toen een grote wijze olifant – of was het wethouder Blind na een zware lunch? – die zo hard blies dat alle rapporten van externe bureaus door Olst-Wijhe waaiden. 4,2 miljoen euro aan papier dwarrelde als herfstbladeren door de straten.
“Luister goed,” zong de Geus voor de laatste keer. “Ik ben het giswerk beu! Focus op de inhoud, doe jullie werk! Want ooit, als de tijd rijp is, als de laatste vrijwilliger is opgebrand en het laatste rapport is geschreven, dan scheurt het doek. Dan staat daar geen mysterieuze dwerg meer, maar gewoon iemand uit Olst-Wijhe die de waarheid vertelt.”
De burgemeester, de wethouders, de raadsleden – ze keken elkaar aan. Was dit het einde van het sprookje?
Nee. Want in Salland eindigen sprookjes anders.
En zo bleef de Geus dansen, maar nu niet meer om zijn naam te verbergen. Nu danste hij omdat de waarheid moet worden verteld. En de gemeente? Die draaide door aan hun spinnewiel, maar steeds meer inwoners zagen het stro dat eruit kwam.
En ze leefden nog lang en… nou ja, gelukkig? Dat ligt aan jullie stem in maart 2026.
As ‘t joe niet ansteet? Dan mo’j niet luusteren. Maar onthoud: elk sprookje heeft een moraal. Die van dit verhaal? Stop met zoeken naar de boodschapper. Luister naar de boodschap.
Wordt vervolgd… want het beste sprookje is er een met een vervolg.
Maar de Geus kijkt terug. En onthoudt. En as ‘t nodig is? Dan zeg wie ‘t hardop. Zoals nu.
Platform De Sallandse Geus
