“Ik zat in de techniek. Heb destijds MTS Electrotechniek gedaan. Toen in het begin van de jaren zeventig mijn broer stopte met zijn boerenbedrijf, mijn ouders huis, ging het balletje langzaam rollen.”
Aan het woord is Jan Overesch, vanaf 1994 overtuigd bio-boer. Samen met zijn vrouw Mariet maakte hij in dat jaar de overstap van een regulier boerenbedrijf naar dat van één met een bio-dynamisch predikaat.
Het begin
Als je Jan vraagt waarom hij met zijn technische achtergrond de overstap maakte naar het boerenbedrijf blijkt één van zijn drijfveren toch de liefde voor de natuur te zijn:” Natuur trok mij altijd al. Nadat mijn broer gestopt was werd de grond verhuurd. Ik kwam in contact met andere boeren en dat maakte wat bij mij los.”
Nadat een varkensvoorlichter hem als tip had gegeven om kleinschalig met een aantal varkens te beginnen, volgde hij een korte cursus Varkenshouderij. Vervolgens werden er plannen gemaakt, schetsen uitgewerkt en uiteindelijk een vergunning aangevraagd.
In 1980 was daar zijn eigen bedrijf met fokzeugen en vleesvarkens.
Weerstand tegen gif
Het besef kwam om niet alleen in de stal bezig te willen zijn. Er werd besloten om ook akkerbouw in de bedrijfsvoering in te voeren.
“Op een gegeven moment komen de adviseurs langs. Het advies luidde om verschillende gewasbeschermingsmiddelen te gebruiken. Anders gezegd: we moesten gaan spuiten. Dit riep al gauw weerstand op bij ons.”
“Pesticiden spuiten is nooit goed voor de natuur. Bovendien kun je prima zonder al die middelen.
Maar de invloed van de pesticidenindustrie is groot en geloofwaardig. Ze doen je geloven dat je niet zonder kunt. Op de landbouwscholen leer je nog steeds dat je zonder gif geen gezonde gewassen kunt telen.
“Vergeet niet dat je met spuiten veel indirecte kosten maakt; je vervuilt het water, het bodemleven wordt aangetast en de bio-diversiteit krijgt klappen.”
(Lees verder onder afbeelding)
In gesprek met ProRail
Doordat het bedrijf van Overesch voor een gedeelte grenst aan het spoor krijgen zij ook te maken met het feit dat ProRail langs de schouwpaden [pad langs een watergang] en op de plek waar de spoorbielzen liggen ook pesticiden spuit. Jan besluit hierover contact op te nemen met ProRail.
“In 2012 ben ik begonnen om via een briefwisseling hierover in gesprek te gaan met ProRail. Mijn doel was om door middel van argumenten ProRail te overtuigen dat spuiten met glyfosaat ronduit slecht is voor de natuur en onze leefomgeving, inclusief de vervuiling die het veroorzaakt bij het grondwater. Via emails en Twitter [X] zocht ik contact. Ik heb foto’s gemaakt als ik de mannen met hun gele karretjes weer zag spuiten en klachtenformulieren ingevuld.”
Een reactie vanuit ProRail bleef veelal uit. Soms werden er toezeggingen gedaan voor een gesprek, hetgeen echter niet gebeurde. Eén keer volgde er een gesprek, wat echter niets opleverde.
Toezegging
Ruim twaalf jaar later is er opeens een telefoontje van RTL dat Jan vraagt of ze langs mogen komen in verband met een item over ProRail en het stoppen met spuiten van glyfosaat. Een gevoel van ‘de aanhouder wint’ komt bij Jan naar boven.
Jan zegt toe en vervolgens besteedt RTL Nieuws in mei van dit jaar een item over het onderwerp waarin ProRail aangeeft om gefaseerd te stoppen met het spuiten van glyfosaat. In 2028 moet dit in het hele land definitief zijn.
“In Duitsland en Frankrijk zijn ze al veel verder met milieuvriendelijke alternatieven. Ik heb dit ook aangegeven bij ProRail. Het is mooi dat het er nu dan toch eindelijk van lijkt te komen.
Zo zie je maar weer, je moet je kop niet laten hangen….”
Keuring pesticiden
Onlangs kwam via een uitzending van Zembla naar voren dat de instantie die verantwoordelijk is voor het keuren van gewasbeschermingsmiddelen [CtgB] wellicht een methode gebruikt die enigszins discutabel is. Hierdoor zouden mogelijke kankerverwekkende stoffen over het hoofd worden gezien.
Jan Overesch is hier helder over:”Allereerst, de naam gewasbescherming is een geniale naam bezien vanuit de commercie en marketing. Alsof deze pesticiden de gewassen beschermen. Het tegendeel is waar; zij vernietigen het evenwicht in de natuur en daarmee de harmonie waarbinnen normaal gesproken een gewas kan groeien.”
Daarnaast is het volgens Jan Overesch zo dat in dit geval de CtgB de zogenoemde slager is die zijn eigen vlees keurt. “De industrie levert eigen onderzoeken aan bij het CtgB, die op haar beurt daar conclusies aan verbind. In de praktijk worden pesticiden gemengd en dus als cocktails gebruikt. Daar zijn geen onderzoeken naar gedaan door de industrie en ook niet door het CtgB.”
(Lees verder onder afbeelding)
Alternatief
Initiatieven om het anders te doen zijn er genoeg. Een belangrijk voorbeeld daarvan is de biologische landbouw en veeteelt. “Pesticiden zijn schadelijk voor mens, dier en het milieu. Ze brengen grote schade toe aan de biodiversiteit. Dat het anders kan laten biologische boeren al decennia lang zien. Volhouden en doen waar je in gelooft, of zoals Jan het zegt:
“Zeggen wat je doet en doen wat je zegt.”
