In de discussie over de N35 loopt een reeks argumenten dwars door elkaar. De politieke betrouwbaarheid is er daar een van, net als west tegen oost-Nederland en het stikstofprobleem. Tot slot is de bereikbaarheid van ons deel van het land een belangrijke pijler van het gesprek.
Wat opvalt is dat de argumenten in de discussie vaak ontsporen van de ene naar de andere lijn. Een mooie: dat de weg niet aangepakt wordt komt door stikstofproblemen, daar wordt BBB als mede schuldige voor aangewezen omdat die de veestapel niet krimpen en BBB is groot geworden omdat we al jaren een zwalkend en vooral visieloos kabinet hebben dat vooral aan west Nederland denkt.
Je hebt dan wel ongeveer de inhoud én de kwaliteit van de reacties onder een artikel over de N35 in de Stentor samengevat, een artikel waar heel eenzijdig vooral lobbyisten voor ondernemers aan het woord gelaten worden.
De feiten afzonderlijk
Maar wat gebeurt er als je probeert de feiten afzonderlijk te benaderen?
De politieke betrouwbaarheid
De politiek is inderdaad onbetrouwbaar. Landelijk, maar net zo goed lokaal. Zo zwoer Olst-Wijhe vijf jaar geleden bij een breed coalitieakkoord omdat dat overal blablabeter voor zou zijn, om dat idee vier jaar later weer af te schieten omdat dat overal blablabeter voor zou zijn. In Raalte stalen BB, CDA en VVD de verkiezingen, BB maakt haar referendumbelofte niet waar, net als de verkiezingsbelofte windmolens buiten de gemeente te houden.
Maar hebben we met de N35 wel met een onbetrouwbare politiek te maken? Nee en ja! In dit geval is de landelijke politiek heel betrouwbaar. Ze hadden beleidsvoornemens die niet waargemaakt konden worden vanwege de stikstof. Als de feiten veranderen ben je betrouwbaar als je daar het beleid aan aanpast. Als Den Haag dat de afgelopen vijftien jaar iedere keer gedaan had, hadden we nu deze problemen niet gehad.
Het is juist de lokale en regionale politiek ie onbetrouwbaar is in deze kwestie. Zij huilen nu krokodillentranen omdat ze al vier, vijf verkiezingsronden lang over elkaar heen buiten met de mooiste plannen voor de N35. Ze durven niet onder ogen te zien dat het juist hun eigen vertragingsbeleid is dat het met de stikstof niet opschiet, waardoor grote infrastructurele werken on hold zijn gegaan.
West tegen oost
Is het zo dat west zich meer toe-eigent dan oost? Ja. Onze redacteur Kees Huls schrijft daar geregeld over. Wij krijgen veel minder gedaan als het om wegennet gaat dan west. In absolute zin, maar ook als je het afzet tegen hoofd van de bevolking en dus qua inbreng aan belastingen. En die rekensommetjes van Kees, daar schrik je van: het zijn mega grote verschillen.
Het is overigens ook niet zo gek dat dat zo werkt. Want de meeste volksvertegenwoordigers komen uit het westen. Daarbij is Den Haag zo’n kolere-eind weg dat politici uit andere delen van het land daar gaan wonen. Eventueel slechts vier dagen in de week, maar ook dan beïnvloedt je woonplaats dat wat je ziet, denkt en voelt. Niet voor niets wil Twente het provinciehuis van Overijssel liever in Enschede dan in Zwolle. Niet voor niets is RTV Oost vanuit Hengelo veel meer RTV Twente. Niet voor niets vinden de buurdorpen van Raalte dat hun gemeente hen onderwaardeert.
Overigens is dat achtergesteld worden heel moeilijk te duiden. Want het calimero-effect speelt ook mee. En vanuit Zwolle (provinciehuis), Hengelo (RTV Oost) en Raalte (gemeentehuis) zien ze dat achtergestelde heel anders.
Op Sallands niveau lijkt in Olst-Wijhe dat achtergestelde gevoel ten opzichte van Raalte na de gemeentelijke herindeling overigens juist verdwenen te zijn. Maar onderling hebben Wijhe en Olst dan wel weer van alles met elkaar te stellen.
Stikstof
De stikstofuitstoot als directe aanleiding moet je natuurlijk geheel los zien van politieke betrouwbaarheid of wie de macht heeft. Feit is dat we zelf wetten gemaakt hebben ten aanzien van die stikstof. En kom nou niet met links gedoe. Want het was toch echt rechts dat al een tijdje Rutte in het torentje heeft gezet. Rechts was zo verstandig de juiste wetten te maken, maar vergat een beetje zich zelf aan die wetten te houden. Dat mag niet. Net als de rechter iemand veroordeelt die iets doet wat van de wet niet mag, veroordeelt de rechter daarom ook een overheid die iets doet wat volgens de wet niet mag.
CDA, VVD, BBB en LTO willen die stikstof-wetgeving graag ter discussie stellen. Maar die discussie gaat dan niet over de houdbaarheid van de mens als diersoort op deze planeet, die gaat over verkiezingen winnen en de agro-industrie ter wille zijn. Als je het al over kiezersbedrog wil hebben, dan zou dat hier wel bij passen.
Bereikbaarheid
Als je de bereikbaar van het oosten van het land zonder al het bovenstaande beschouwt, dan doemen er twee vragen op: wat gebeurt er als we de N35 verbreden; hoe zouden we het kunnen regelen zonder verbreding van de N35.
Om met die verbreding te beginnen: iedere studie toont aan dat een bredere weg meer auto’s aantrekt. Om twee redenen: je kunt sneller van A naar B ‘dus laat ik ook maar een auto kopen’ met als gevolg dat ook die bredere weg weer snel vol raakt. Die andere reden is dat iedere euro in een weg geen euro voor het openbaar vervoer is.
Dus de weg verbreden is een korte termijn-oplossing die bakken met geld kost zonder dat je voor de lange termijn iets oplost. Ons politieke systeem met om de vier jaar verkiezingen, maakt dat korte termijn-denken veel aantrekkelijker dan een visie voor de lange termijn hebben.
We hebben al eerder uitgerekend dat je met de kosten van de (zinloze) verbreding iedere bijstandsgerechtige in Salland vijf jaar lang 300 euro per maand extra van kunt geven.
Alleen maar een probleem in de spits
Corona heeft geholpen te kijken naar de lange termijn. Ineens was het minder druk op de weg. De theoretische modellen bleken te kloppen. Als je slechts tien tot vijftien procent minder verkeer hebt, zijn alle files opgelost. De echte oplossing is dus dat we minder verkeer moeten hebben in plaats van bredere wegen. Als je dan inzoomt op wanneer die files er staan, dan moet je vooral minder verkeer in de spits hebben. Belangrijk argument van ondernemers is dat werk-werk-verkeer vast loopt. Kan dat niet op andere tijden rijden dan in de spits?
Hoewel ondernemers over het algemeen juist minder overheid willen, hebben ook zij recht op dat de overheid hen helpt problemen op te lossen. Maar de vraag kan ook zijn: wat doe je zelf dan? Neem het grote advies- en ingenieursorganisatie Arcadis. Dat kiest er bewust voor zich te vestigen naast stations. In Zwolle zijn ze buren van het stadskantoor. Medewerkers mogen ook privé gratis met de trein en thuis werken wordt zeer gewaardeerd. Benieuwd of andere werkgevers op die manier ook meewerken asfalt te ontzien.
De files worden veroorzaakt door woon-werk. Dat leidt naar heel andere oplossingen dan bredere wegen. We noemen er een paar:
– iedereen die zijn werk flexibel kan beginnen en stoppen, moet uit de spits blijven
– iedereen die thuis kan werken, moet dat doen
– ga carpoolen
– ga werkhubs maken in de dorpen, een soort dichtbij-kantoor waar je met personeel van ook andere bedrijven een gezellige werkplek hebt, maar (digitaal) ook heel goed verbonden bent met het hoofdkantoor. Is meteen ook goed voor de leefbaarheid van de dorpen. Je ziet de broodjeszaken al zo oppoppen.
– zorg voor interessant openbaar vervoer, of beter: zorg voor een goed imago van het openbaar vervoer. Ook hier geldt: buiten de spits is het hartstikke comfortabel in de trein! Mensen die een negatief oordeel over de trein hebben, zijn meestal mensen die er nooit gebruik van maken…
– maak goede fietsverbindingen tussen de dorpen en de steden. We hebben inmiddels een batterij aan slimme en snelle fietstypes waarmee je in sneltreinvaart langs de file rijdt.
Tja, als je dat allemaal niet wil, dan ga je toch lekker in de file staan?
Intrigerende column.
“De” politiek is natuurlijk niet onbetrouwbaar. Kiezers willen helaas nooit allemaal hetzelfde en steeds weer iets anders. Politici gaan met die waaiende winden aan de slag. Putin en Orban zijn voorspelbar dus betrouwbaar. Zoals coor andderen al gezegd: democratie is de slechtste regeringsvorm die er is, met uitzondering van al die andere vormen die van tijd tot tijd zijn uitgeprobeerd, en bovendien is de vermeende onbetrouwbaarheid van de politiek eenvoudig te begrijpen door af en toe vijf minuten met kiezers te spreken.
West tegen oost: raar calimero-verhaal. In west wordt ons geld verdiend, en vervolgens via allerlei herverdeelsystemen zoals gemeentefonds, bijstandsuitkeringen en subsidies onevenredig doorgesluisd naar het oosten en noorden. Onze welvaart evenredig daar besteden waar die wordt verdiend, zou echt nadelig voor overijssel zijn.
En waarom zou je iedere bijstandsclient maandelijks 300 euro er bij willen geven? Dat geld kun je beter besteden aan allerlei vormen van beschut werk en beschutte activiteiten waarvoor je beloond wordt als je er aan deelneemt.
Alles natuurlijk niet kritisch, maar prikkelend bedoeld.