De puzzel van gedragsverandering
Waarom vinden mensen het zo lastig om in actie te komen? Gedragswetenschapper Leonie Venhoeven onderzocht dit: “Gedragsverandering is een puzzel waarbij alle stukjes moeten passen. Urgentie, kennis, uitvoerbaarheid en sociale steun: je hebt ze allemaal nodig.”
- Urgentie – Veel mensen zien wel dat het vaker en harder regent, maar koppelen dat niet aan hun eigen tuin of straat. Als je nooit natte voeten hebt gehad, voelt het probleem niet persoonlijk.
- Kennis – Zelfs als er bereidheid is, weten inwoners vaak niet welke maatregelen bij hun tuin passen. Wat kan ik doen met kleigrond? Hoe werkt een wadi of infiltratiekrat eigenlijk?
- Uitvoerbaarheid – Het klinkt eenvoudig, maar een regenpijp doorzagen of een buis ingraven voelt voor veel mensen spannend. We overschatten hoe makkelijk het is.
- Sociale norm – Volgens Reint Jan Renes doen mensen pas echt mee als ze zien dat anderen het ook doen. “In je eentje voelt het zinloos. Maar als de buren al beginnen, stap je sneller in. We noemen dat conditional cooperation.”
Daarom werken klassieke folders en informatiecampagnes vaak maar beperkt: willen is één ding, dóen vraagt om begeleiding, voorbeeldgedrag en collectieve actie.
Het Sallandse antwoord: volledig ontzorgd
Precies daar speelt Salland op in. In de gemeenten Raalte en Olst-Wijhe worden inwoners die hun regenpijp willen afkoppelen honderd procent ontzorgd. Via de Ulebelt kunnen ze zich aanmelden:
- Ambassadeurs komen langs, kijken mee en maken een plan op maat.
- Vrijwilligersploegen helpen bij het zagen, graven en aansluiten.
- De gemeente regelt subsidie en materialen.
Samen werkt het beter
Dat collectieve aspect maakt het verschil. Als één tuin in de straat wordt afgekoppeld, volgen er vaak meer. Er hangen bordjes “Hier is afgekoppeld” en buren raken nieuwsgierig. In de podcastreeks De Groene Bank vertellen bewoners hoe blij ze zijn met hun groene, koele tuin én hoe de straat er gezelliger van wordt. Zo ontstaat precies die sociale norm die onderzoekers noodzakelijk achten om gedragsverandering blijvend te maken.
👉 Nieuwsgierig? Luister het drieluik over regenwater afkoppelen in De Groene Bank op Spotify of meld je direct aan via ulebelt.nl/afkoppelen.
