Marcel van Geel… Een man in de schaduw die vluchtelingen naar het licht leidt

“Sommige schaduwen stralen helderder dan lampen, wanneer ze voortkomen uit een verlicht hart.”

In de Nederlandse gemeente Raalte, waar het leven kalm en eentonig lijkt, werkt Marcel in de schaduw, maar laat hij een onuitwisbare indruk achter in het leven van nieuwe vluchtelingen. Al jaren wijdt hij zich aan het ondersteunen van nieuwkomers – niet alleen via regels en procedures, maar door het opbouwen van menselijke relaties met iedereen die hij ontmoet.
“Ik bied niet alleen technische diensten aan; ik luister naar hun verhalen en probeer echt aanwezig te zijn,” zegt Marcel met een zachte glimlach.

Tussen wet en geweten

Marcel werkt als  werkconsulent Statushouders en helpt vluchtelingen in Raalte om werk te vinden, vrijwilligerswerk te doen of hun Nederlandse taalvaardigheid te verbeteren.
“Het uiteindelijke doel is dat mensen financieel zelfstandig worden. Als dat iemand lukt, is dat een echte prestatie.”

Maar hij weet dat paden verschillend zijn.
“Iedereen heeft een ander verhaal, andere behoeften. Ik werk niet alleen, maar met geweldige collega’s. Samen proberen we mensen vertrouwen te geven. De relatie begint met wederzijds respect.”

De mens vóór de procedure

“De echt groten zijn zij die niemand als klein zien.”

Als je hem vraagt naar zijn motivatie, krijg je geen bureaucratisch verhaal, maar spreekt hij met diepe spontaniteit.
“Misschien gewoon omdat ik blij word als ik mensen help,” zegt hij.
“Het is belangrijk dat mensen het gevoel hebben dat er naar hen geluisterd wordt, daarom geef ik ze genoeg ruimte om hun verhalen te vertellen. In het begin zeggen ze niet alles, maar met de tijd begin ik de problemen te begrijpen en zie ik waar ik kan ingrijpen.”

Hier herinnert Marcel zich iemand die diepe invloed op hem had: zijn stiefvader Harry, die tien jaar geleden overleed.
“Hij werkte bij een organisatie en behandelde iedereen gelijk – van de directeur tot de schoonmaker. Van hem leerde ik om geen onderscheid te maken tussen mensen.”

Als een naam een obstakel wordt

Marcel herinnert zich een moment uit het begin van zijn werk met asielzoekers, toen hem werd gevraagd naar een scène die hem raakte. Het was toen hij een jonge Syrische man hielp die een vrachtwagenrijbewijs had.
“Ik belde een bedrijfseigenaar en vertelde hem dat de jongeman klaar was om te werken, Nederlands sprak en gezond was. Hij vroeg: hoe heet hij? Ik zei: Abdullah. Het werd stil. Toen zei hij: geen probleem, laat hem komen voor het gesprek. En hij kreeg de baan.”

Marcel gelooft dat bruggen bouwen niet gebeurt via cv’s, maar via menselijke ontmoetingen.
“Ik werkte vroeger bij de gemeente Zwolle. We richtten ons op persoonlijke gesprekken in plaats van cv’s te sturen. De mens eerst, niet de naam.”

Van Denemarken naar Raalte: lessen uit de wereld

Marcel studeerde aan een instelling die studenten uit Denemarken, Spanje, Noorwegen en andere landen samenbracht. Hij was de enige Nederlander.
“Daar leerde ik hoe leuk het is om met mensen uit verschillende achtergronden te praten. Die ervaring heeft me gevormd en me doen geloven in wederzijds respect.”

Tussen onrust en geduld

Marcel herinnert zich nog levendig die stille momenten waarin hij voor een vluchteling staat en het gewicht van de oorlog op diens gezicht ziet weerspiegeld.
“Velen wonen hier, maar hun hart is nog daar… in Syrië, of Soedan, of Oekraïne. Een van de moeilijkste uitdagingen voor mij is om mensen te zien die proberen een nieuw leven op te bouwen terwijl ze zich elke dag zorgen maken om hun familie in oorlogsgebieden.”

Hij pauzeert even, glimlacht zacht, en voegt toe:
“Soms lukt het me niet om ze te helpen. Soms krijgen ze een baan en falen daarin, om redenen die we niet altijd begrijpen. Het is niet gemakkelijk. Maar ik werk met geduld. Mijn vrouw zegt dat ik geen geduld heb, maar ze weet niet hoe ik op mijn werk ben,” zegt hij lachend, en vervolgt:
“Geduld is in dit werk geen keuze, het is een noodzaak.”

Binnen de wet… en daarbuiten

Marcel beschrijft zichzelf als iemand die voortdurend zoekt naar de mogelijke ruimte binnen de wet:
“Ik denk niet dat we star moeten zijn. Mijn rol is om te zien wat mogelijk is, niet alleen wat onmogelijk is.”
En hij voegt toe: “Ik krijg betaald om mensen te helpen. Dit werk heeft geen zin als we de wet niet gebruiken om mensen te dienen – niet andersom.”

De spiegel van de vluchtelingen

Tijdens zijn bezoeken aan de huizen van vluchtelingen viel het Marcel op hoe warm en gastvrij ze zijn – iets wat hij zelden in die mate terugvindt in de Nederlandse samenleving.
“Wij moeten van elkaar leren, en ik heb persoonlijk veel van hen geleerd.”

In de vluchtelingen zag hij een uitzonderlijk vermogen om hun vrijgevigheid te behouden, ondanks diepe verliezen. In die ontmoetingen leerde hij niet alleen de betekenis van gastvrijheid, maar ook om te stoppen met klagen.
Hij voegt nadenkend toe:
“Ik leef in veiligheid, mijn kinderen gaan naar school, ik heb een goede baan. Ik klaag nergens over, want ik heb verhalen uit de hel gehoord” – verwijzend naar wat hij hoorde van vluchtelingen over oorlog, asiel en het verlies van een thuisland.

Succes stap voor stap

Op dit moment werkt zijn team aan het opleiden van een jonge vluchtelinge binnen het integratieprogramma aan de Hogeschool Windesheim. Het werk verloopt langzaam, zegt hij lachend, “altijd vanwege de procedures”, maar hij gelooft dat elke vooruitgang, hoe klein ook, betekenis heeft. “Wanneer ik zie dat iemand zich ontwikkelt, een baan krijgt en dit viert… geeft dat mij de motivatie om door te gaan.” We doen dit onder andere om een goed voorbeeld te zijn binnen de gemeente Raalte en tegenover andere organisaties. Daarnaast leren we ook veel van onze stagiaire.

Zijn boodschap aan vluchtelingen

Marcel sluit zijn gesprek af met een oprecht advies aan nieuwe vluchtelingen:
“Leer de taal. Wees niet bang om te vragen. Schaam je niet om hulp te zoeken. Je hebt daar recht op.”
En hij voegt er zelfverzekerd aan toe:
“Ik werk met honderd mensen en zeg hen altijd: vraag het me, wij zijn er om jullie te helpen.”
“Wees niet bang, want vragen is de sleutel, en de eerste stap is een overwinning op het onbekende.”

“Dankbaarheid”… Een woord dat de reis samenvat

Marcel, als je een boek zou schrijven over deze ervaring, welke titel zou je kiezen? Hij antwoordde zonder aarzeling:
“Dankbaarheid.”

Een van de definities van dankbaarheid, zegt hij, is “De stille erkenning dat we hier niet alleen zijn gekomen.”