Maandag 11 oktober 2021
Erg warm in de hut, veel zweten en vaak wakker. Douchen om 0645 uur en dan ontbijt op dek, daar waait het nog een beetje. In de lounge, een laagje onder het dek, is het bijna ondraaglijk warm. Ik kijk over mijn muesli heen naar een oosterhemel die elke minuut van kleur verschiet. Als gebruikelijk de laatste dagen laat de zon zich pas boven de laaghangende wolken zien als ze al minstens een kwartier op is. Samen met de vochtigheid is het direct weer zweten, zeker als ik meedoe met het schrobben van het dek. Klaas noemt bij het praatje om twee uur de mogelijkheid van een zwemstop, maar dan trekt de wind aan tot rond de acht knopen. Voorlopig dus nog maar even niet zwemmen. De wind is ook gedraaid en de stagzeilen worden bijgezet, die staan tussen de masten en hebben de vorm van een fok. Zowel de reis- als de vaste bemanning lijden onder een slaaptekort door de hitte. Dat komt de stemming niet ten goede. Kapitein Klaas geeft geen krimp: vroeger deden we het ook zo. En mogelijk dat het beter wordt na passage van de evenaar. Nog maar een poosje blijven schelden op de warmte in de hut.
Dinsdag 12 oktober 2021
Vandaag laat gelukkig de zon verstek gaan in een egaal grijze hoge bewolking. Daar zitten wat donkerder plekken in wat kan duiden op de ontwikkeling van buien. De vochtigheid voelt klef aan.
Om 1815 uur komt Klaas het stuurhuis uit: “Er komt een bui aan, alles wat los staat wegdoen of vastzetten.” Een kwartier later plenst het zoals dat in de tropen vaker tekeer gaat. In de wind die met de bui meekomt moeten de vlieger en de bovenste twee zeilen aan de grote- en voormast gestreken worden. Even nog het idee dat ik droog kan blijven maar als ik mijn telefoon ergens droog heb geparkeerd ga ik meehelpen en verspeel de laatste droge draad aan mijn lijf. In twintig tellen is iedereen die buiten staat helemaal kletsnat. Aan dek is de opluchting na deze afkoeling voelbaar, er zijn er die in de rust na de ergste wind staan te dansen op dek.
Er komen meer buien over en telkens is het even racen op de meekomende wind van de bui. Anja maakt van de nood een deugd door in bikini op de uitkijk te gaan staan, de regen voelt als een lauwe douche. Het blijft zo nu en dan regenen. In de aanloop naar de hondenwacht toch nog even slapen? Het lukt twee uurtjes en dan ben ik al weer op. Het dek is weer nat of nog nat. De motor staat aan, er is maar weinig wind en op deze manier doen we toch 4 knopen.
Woensdag 13 oktober 2021
Na wat werken aan mijn presentatie weet ik ook wat de titel wordt: Why medicines work and why not. Ik heb geen zin in een natte kont bij de eerste nachtwacht dus de zeilbroek gaat aan, maar die gaat even later ook weer uit: veel te warm! Hoewel er nauwelijks wind is worden alle zeilen weer bijgezet omdat de radar voorlopig geen buien meer ziet aankomen. De hemel vertoont zwarte gaten op de plekken waar zich wolken bevinden. Als die er niet zijn is er een fascinerend zicht op de sterren. Na de slaap wacht om 1000 uur een zonovergoten dag in een lichtbewolkte stralend blauwe hemel. Er is een prettige wind die het schip 5-10 graden laat hellen. Ik schrijf een haiku voor de nieuwe dag:
Love is life is love
Live to love and love to laugh
Because life loves laughs
Donderdag 14 oktober 2021
Gelukkig kiezen de twee buien waar we tussenin zitten een pad dat het onze niet kruist. Na de lunch de wacht van 16-20 uur. Rond 1800 maken we een zwemstop, ook even het water in geweest, zwembadje van 3000 meter diep. Aan het eind van de wacht rond 20 uur zien we warempel een schip op een afstand van 10 mijl. Om ons heen blijven zich maar buien ontwikkelen, wat (slechts) op een afstandje mooi is om naar te kijken.
Vandaag is de bovenste steng van de grote mast eraf gehaald. Helemaal boven op het topje zit het (niet werkende) rode licht van de rood-boven-groen verlichting van een groot zeilschip. Het is een enorme klus om de steng los te maken van de mast en ook veel werk om alle elektrische leidingen af te koppelen voordat het geval naar beneden gehaald kan worden. Na een uur of twee prutsen lukt het dan toch en kan het licht gemaakt worden. Morgen terugzetten, het is inmiddels te donker om dat fatsoenlijk uit te voeren.
Vrijdag 15 oktober 2021
Ik ben al om 0245 wakker genoeg om uit bed te stappen. Het nachtzweet douche ik door het putje. Een hapje midnight snack (staat er steeds voor de dienstdoende wacht) en dan langzaam mijn ogen laten wennen aan het donker. Als ik recht omhoog kijk lijkt de hemel schoon. De scheiding tussen lucht en water is ondoorzichtig. Er zijn veel ontladingen in de wolken, de engelen zijn met de fotoflitser in de weer, gelukkig op enige afstand. Eerder is er wel een bui geweest, het dek is nog nat en de plekken waar je kunt zitten ook. Ik zie binnen een uur vier meteorieten door de lucht schieten, maar wat moet je daarmee als je niet veel meer te wensen hebt?
Aan het eind van de 04-08-wacht is er zo weinig wind dat de motor er bij aan gaat. Er worden weer drie plastic-trekken gedaan en ik help mee met uitzoeken van de vangst. Er kan/moet ook een krat appels geschild worden (voor apple-crumble) en ook daar help ik mee. Dan is er voor de lunch nog even tijd om wat aan schrijfwerk te doen. Er passeert op vrij korte afstand een schip, de Explorer die voor National Geographic naar Antarctica vaart, ook vanuit Ushuaia. We maken weer een zwemstop, ik ga deze keer niet het water in.
‘s Avonds bij het eten verse appelmoes en een overheerlijk toetje: appel-crumble.
Zaterdag 16 oktober 2021
Bij de start van de hondenwacht is het dek nat, het heeft geregend. De koers is 160, veel oostelijker dan de kant van Montevideo op. Alle zeilen worden successievelijk gestreken en we motoren tegen de wind in. Door nu oostelijk aan te houden is de kans wat groter dat we de passaatwind ten zuiden van de evenaar makkelijker oppikken om koers te zetten naar Brazilië. Voordeel is ook dat we zo hopelijk de doldrums (een windloze strook in de buurt va de evenaar) kunnen vermijden. Het geheel van de nacht doet spookachtig aan. De lucht is lichtgrijs door de al meer dan halve maan die er achter zit. Pas tegen vieren gaat de maan onder, nog steeds achter de wolken. Dan is het duister wat dikker. Tijdens deze nachtwacht komt in mijn herinnering de melodie en ook de tekst van het refrein terug van het lied dat Chris Dixon in Ushuaia zong: While the raging seas may roar, and the stormy winds may blow, and we jolly sailor boys went up and up aloft, and the landlubbers lying down below (3x) and the landlubbers lying down below.
Florian houdt een praatje over lichten en boeien, toch nog weer wat geleerd van wat ik niet wist.
De 12-14 wacht is nattig, het blijft steeds maar een beetje spetteren. We zien vrijwel de hele dag de zon niet, maar dat is voor een dag niet erg. Pas bij het schrijven zie ik dat het vandaag zaterdag is.
Ook de zeilen zien we de hele dag niet, beide motoren staan aan voor een vaartje van 4-5 knopen. Gisteren hebben we 84 mijlen afgelegd, inclusief zwemstop.
De wacht 20-24 begint nog met een mazzeltje dat we tussen twee buien door varen zonder noemenswaardig nat te worden. Dat wordt later op de avond wel anders. De wind trekt aan tot boven de 20 knopen zonder dat we zeil op hebben behalve de bezaan. Met die windsnelheid en een striemende regen is het laatste halfuur op het voordek allesbehalve een pretje. Onder die omstandigheden is er totaal niets te zien voor de uitkijk.
Zondag 17 oktober 2021
Na een bakje muesli de 08-12 wacht. Mijn korte broek is droog, de zeiljas nog lang niet. Het miezert nog, het regent niet maar het is niet droog. Een jas droogt het snelst als je hem aan hebt, maar het voelt wat klef. De temperatuur is trouwens heel aangenaam. Na de koffie worden de stagzeilen en de fokken weer gezet op een koers 160, de motor blijft meelopen. De grijze luchten van gisteren en vandaag doen een beetje aan de Noordzee denken in plaats van de oceaan 4 graden boven de evenaar. Ondanks de verkoeling buiten is het binnen nog snikheet. De ventilatie krijgt het niet voor elkaar om het slapen in de sauna eens wat aangenamer te maken. Er zijn mensen die niet meer in hun hut slapen maar op de banken in het dekhuis. De vermoeidheid slaat ook bij mij toe en na de lunch ga ik even liggen. Het wordt een namiddag van helemaal niets doen. Zitten en denken en meer is het niet. Wit heeft de wacht van 16-20 uur. Ook dan miezert het weer, gelukkig is de wind praktisch helemaal weg, er is nog 3 knopen van over en dat scheelt een hoop in het gevoel tijdens een bui.
Maandag 18 oktober 2021
Bijtijds wakker, een kop thee en dan de wacht van 04-08. Ze stuurt heel makkelijk, vaak blijft ze zonder het stuurwiel aan te raken 5-10 minuten op koers. Aan het eind zie en rapporteer ik een schip, een lege (gas)tanker. Verder weinig opwinding.
Tijdens de rest van de ochtend na de wacht is er een les rond de bezaanmast om alle lijntjes uit te leggen.
Ik ben begonnen te lezen in het boek The Spy van Paolo Coelho. Dat is door hutgenoot Dave Pogatchnik achtergelaten toen hij afstapte op Tenerife. Het is de geschiedenis van Mata Hari, fascinerend, ook om te lezen hoe ze haar vrije leven uiteindelijk met de dood heeft moeten bekopen. Een zin treft me genoeg om hem hier te herhalen: Zolang we niet weten waarheen ons het leven voert, zijn we nooit verdwaald.
Gistermiddag zijn we op een koers van 225 gaan varen. Dat begint te lijken op de zuidoostpassaat die ons de goede kant op blaast.
Dinsdag 19 oktober 2021
Als ik bij het begin van de hondewacht om 0000 uur op de breedtegraad van de GPS kijk, zie ik dat er nog 10-20 minuten te gaan zijn tot de evenaar. De vorige wacht gaat nog niet weg en Jordi gaat met zijn camera voor GPS zitten. Om 0024 trekt Klaas aan de fluit voor een stoot van zeker 10 seconden, met recht een lange stoot. Het groepje mensen rond het stuurhuis heeft dan afgeteld naar de nul alsof het oudejaarsavond is.
De koers hangt rond de 210 en de snelheid tussen 3,5 en 4 knopen. Het is een (bijna volle) maanlichte nacht waarbij alles op het schip duidelijk te zien is. Na 0400 nog even met 2 mensen van de witte wacht een dronk (thee) uitgebracht op de passage van de nul graden.
Na een korte slaap zie ik om 0915 al weer een prachtige ochtend! Tijdens het twee-uurtje laat Klaas weten dat er die middag een bezoeker aan boord komt, waarna alle voorbereidingen in gang gezet worden. De vaste bemanning heeft er een prachtig feest van gemaakt. Ruim een uur duurt de inauguratie van de Pollywogs (mensen die voor het eerste de evenaar per schip passeren. Er zitten leuke ‘straffen’ bij, en niemand hoeft zich in de zeik gezet te voelen. Er is het nodige werk om het dek weer schoon te maken na de gore brij die over de Pollywogs wordt uitgestort.
Na het eten worden de passagecertificaten uitgereikt met de nieuwe namen voor iedereen die zich nu ook shellback mag noemen of bij de door Neptunus gegeven naam, meestal een zeedier. En natuurlijk de gebruikelijke oorlam jenever. Mijn Neptunus-naam is Malle Mok, Fries voor Albatros.
Woensdag 20 oktober 2021
Ontbijt aan dek terwijl de lucht lichter wordt. Nog steeds geen wolkeloze opkomst, maar de bui die er aan lijkt te komen gaat gelukkig niet door. Weinig nieuws tijdens de wacht van 08-12 uur. We koersen nu 200 of scherper als de wind het toelaat en we nog wat ruimte voor snelheid overlaten. Aan het zog van het schip is te zien dat we 10 tot 15 graden verlijeren.
Het topje van de grote mast wordt teruggezet waar het hoort, nu met een werkend rode toplicht.
De pin-rail race nadert en ik zie regelmatig mensen vreselijk hard oefenen. Mensen kunnen zichzelf flink opnaaien. Ik oefen niet en ik voel me daar ook totaal niet schuldig over. Er zijn veel andere dingen op dit schip waar ik heel goed in ben.
Donderdag 21 oktober 2021
Roer, roer, uitkijk, vrij, uitkijk, roer, roer, uitkijk en dan zit de hondenwacht er al weer op. De volle maan gaat onder achter een laagje wolken en de zon komt op achter een iets kleiner wolkenlaagje. Groot oranjerood en majesteitelijk klimt de vurige wagen van de dageraad uit zee. Vandaag serveert de kombuis eieren met spek bij het ontbijt die ik er helaas van verdenk dat ik daarna met een dreigende migraine even heel rustig ga zitten met een halve liter water. Het lukt weer om de aanval af te wenden. De koers van Europa is nog steeds 195 en de snelheid komt regelmatig boven de 5 knopen. Ik schil mee met de 20kg aardappels die er door gaan bij het avondeten.
Binnen de eigen witte wacht houden we vanaf de middagwacht van 14-16 uur een schema aan dat een shift opgeschoven is. Nu dus: uitkijk, roer, roer, uitkijk, vrij, uitkijk, roer, roer. Voor een van de anderen pakt dit iets prettiger uit. In een gesprekje op het voordek met Piet Hein hoor ik dat hij professor in de media is in Leiden. Daar zal ook zijn praatje over gaan, ik ben benieuwd.
Vandaag is het trouwens nog precies drie weken tot de verwachte aankomst in Montevideo en de afgelegde mijlen en het gemiddelde per dag lijken te bevestigen dat we dat ook kunnen halen.
We eten een heerlijke rundvleesstoofpot met snijbonen en gebaard (gebakken aardappelen). Ik deel mijn halve bord met een flexitatrier.
Vrijdag 22 oktober 2021
Voor de hondenwacht wordt gewaarschuwd voor een kans op een bui. Die zie ik ook hangen maar gelukkig varen we er op tijd onderuit. Het blijft verder droog. Door de volle maan en alle vocht in de lucht is er van de sterrenhemel maar weinig over. Het waait stevig door en we zien acht knopen op de teller van het schip verschijnen. We sturen al weer een aar wachten ouderwets op het magnetisch kompas, de i-pad tablet heeft kuren. Ook als de wind een beetje inzakt blijven we ruim zes knopen varen, dat is mooi voor het gemiddelde. We eten een bami die bijzonder lekker naar binnen gaat. Citroenijs toe. Na de late wacht snel naar bed.
Zaterdag 23 oktober 2021
Al wakker om 0650 uur, ontbijt aan dek 0715. Een kwartiertje rust en dan is het tijd voor het dagelijkse schrobben van het dek. Om acht uur gaat de wacht in tot 12 uur. Het is al weer volop zon met hier en daar wat bloemkoolwolkjes. Er is nog genoeg wind voor een snelheid van ruim zes knopen. De klok gaat vanmiddag 1400 uur een uur teruggezet worden. Dan zitten we op UTC-1. Ik zet mijzelf alvast op de nieuwe tijd, dan kan het maar wennen. Ik rapporteer een schip dat aan stuurboord boven de horizon komt op een afstand van ca 8 mijlen. Hij gaat voor ons langs op een afstand van ca 2 mijlen. Het blijkt de bulk carrier Bergen Blanc te zijn, een joekel van 327 meter lang en 55 meter breed, met zo breed als wij lang zijn!
Er komt een witte vogel even buurten. Hij heeft een gave vistechniek die ongeveer zo gaat: je scheert over het water met een punt van je vleugel rakelings boven het oppervlak. Een nieuwsgierige vis komt even kijken en is dan de pisang want deze vogel kan razendsnel keren en het water in duiken. Mooi om even te volgen.
Bij het twee-uurtje blijkt dat we ruim 140 mijlen hebben afgelegd en dat ons gemiddelde over de hele afstand nu op 5 knopen zit. Op de kaart zijn we nu het eiland Fernando Noronha voorbijgevaren op ruime afstand (200 mijl) en zitten we op de hoogte van Recife, Brasil. Volgens Kapitein Klaas zitten we nog ver genoeg naar het oosten om niet teveel last te hebben van de stromingen die rondom de oostpunt van Brazilië staan. Hij zegt dat dit sinds eeuwen de route is die alle schepen volgden, zowel om rond Kaap Hoorn te gaan als om naar Kaap de Goede Hoop (en India, China en Australië) te varen. Dichter bij Afrika dus oostelijker was weliswaar korter in kilometers maar met minder gunstige wind en dus in tijd langer. Al die verhalen over koersen en routes zijn al eeuwenlang opgeschreven en worden ook vandaag nog bijgehouden. Zo meet de Europa ook elke zes uren de temperatuur, ook van het zeewater, de luchtvochtigheid en geeft het de actuele bewolking en wind(richting) door.
Onze columnist Joop van der Wal mag graag zijn licht laten schijnen over onderwerpen die ons allemaal aangaan. Vaak vanuit een verrassende invalshoek. Eerdere artikelen van zijn hand kunt u hier lezen.
