De eerste kaarten werden gemaakt om roversbendes die we nu ontdekkingsreizigers noemen richting te geven. Er zijn geen kaarten die door ons geroofde goederenstromen in kaart brengen, maar er zijn wel kaarten van vluchtelingenstromen die dientengevolge tot stand kwamen.
Henk van Houtum wil niet zo zeer van de huidige kaarten af, maar hij wil meer en vooral andersoortige kaartenVan Houtum was onderdeel van het derde avondvullende programma van De Facto, journalistiek theater in ‘de wereld van niet-erkende landen en wonderlijke grensgebieden’. Een avond met live interviews, presentaties, een quiz, muziek en film.
Van Houtum wil kaarten die veel meer verhalen vertellen dan alleen maar waar de grenzen liggen. Je kunt ook kaarten maken van vliegverkeer, kaarten van waar je naar toe mag zonder visum, kaarten welke landen welke gebieden veroverden, kaarten die inzichtelijk maken waar wij oorlogen ondersteunen en kaarten die duidelijk maken waar wij onze rijkdom en zij hun armoede aan verdienen.
En kaarten ook waar we niet zelf altijd centraal staan. Want op onze kaarten staan we zelf altijd in het stralende middelpunt. Dat geeft onbewust ook een beeld over hoe we over ons zelf denken.
Je kunt zelfs per persoon een kaart maken. Met als thema waar jouw thuis is. Want dat een land meer dan zijn grens is, kwam Wim Tjerkstra vertellen. Hij is geboren en getogen in Elten, dat wij na de oorlog van de Duitsers opeisten als wiedergutmachung. Maar twintig jaar later gaven we het toch weer terug. Toen woonde Wim ineens in Duitsland. Op de avond voor de grenswijziging was dat plaatsje volgepakt met zuivelproducten. Een dag later waren al die producten in Duitsland zonder dat er import over betaald hoefde worden. Maar Wim maakte dat allemaal niet zoveel uit. Moderator Jorie Horsthuis wilde weten welke taal hij sprak. Ach, zo het uitkwam. Soms Nederlands, soms Duits, soms van beiden wat.
Researcher Suzanne Hendriks sluit de De Facto avonden altijd af met een quiz. Daar leerde ik dat prinses Margriet in Canada geboren was, maar dat ze die grond in Ottawa tijdelijk neutraal gemaakt hadden, zodat er toch ‘Nederlandse’ in haar paspoort staat. Weet je dat dat voor kraamkamers in Nederlandse ziekenhuizen ook kan gelden? In Twente kun je zo in het ziekenhuis bevallen en toch je eigen plaats als geboorteplek in je paspoort krijgen. Onder die voorwaarde mochten de kraamklinieken van Hengelo en Enschede fuseren. Dat idee is afgekeken van Terschelling. Daar beval je eigenlijk altijd aan de wal, in het ziekenhuis in Groningen. Kinderen krijgen dan toch keurig Terschelling als geboorteplaats genoteerd.
De Oekraïense Oleg Lysenko verwoorde de oorlog in Oekraïne op zijn accordeon. Met benefitconcerten zamelt hij geld in voor ambulances. Hier kun je doneren.
In het najaar komt De Facto nog een keer naar MIMIK.
Zie defactoborders.org en volg @defactoborders.
