Een maaltijd over thuiskomen, vertrekken en opnieuw beginnen
Ga samen aan tafel en er ontstaan vanzelf gesprekken. Zo ook die avond na de theatervoorstelling Een Enkeltje Hollandija in het Holstohus. Er zat een bont gezelschap aan tafel: de theaterman, zijn ouders uit het westen, de Sallandse organisatie, de mannen van de theatertechniek, Bosniërs die de enkele reis gemaakt hadden, een studente wiens leven richting vanwege het oorlogsverleden van haar ouders.
Ooit uit Sarajevo gevlucht, door een tunnel, het bos in, hand in hand. Vasthouden om niet kwijt te raken, elkaar dragen als iemand valt. Letterlijk! Symbolisch zijn we dat hier in Nederland kwijt aan het raken. Met de gure PVV en zijn dictatoriale leider. Met een BBB van Sallandse bodem, een lobbypartij voor agro-industriële miljonairs, die gevaarlijke afslagen neemt, de rechtstaat ondermijnt. Begon het in Bosnië ook niet zo?
Die nachtelijke vlucht om de snipers te ontwijken. Die illegaal gegraven tunnel naar buiten de stadsgrenzen. Het bos, waarin je geen hand voor ogen zag. Hand in hand liepen ze, letterlijk elkaars leven vasthoudend. Af en toe op hun pad net uitgetrapte sigaretten. Een minuut eerder en ze waren gesnapt door een patrouille. Uiteindelijk kwamen ze in Zwitserland terecht. Toen de oorlog voorbij was, keerden ze terug — maar wie terugkeert, blijkt soms niet meer welkom. Ze werden bekeken als deserteurs. Dus gingen ze opnieuw. Dit keer naar Nederland. Hier bouwden ze hun leven weer op, in een nieuwbouwwijk waar het stil is na het eten.
Aan tafel ook een studente. Voor haar begint het leven eigenlijk nog maar net. Haar ouders waren destijds gevlucht, zijzelf is hier geboren. Op de middelbare school kwam ze naast een jongen te zitten die ook uit Bosnië kwam — maar van een andere etnische minderheid. Dat bleek nog steeds ‘een ding’. Het zette haar aan het denken. Hoe kan dat onderscheid er nog steeds zijn, een generatie later en in een ander land. Ze besloot conflictwetenschappen te studeren en is inmiddels vrijwilligster bij de stichting Kinderhulp Bosnië.
Een driegangenmaaltijd die hinkte op de smaken van moederland Bosnië en thuisland Nederland. Met rakia uit Bosnië en een bittertje van het Holstohus. Het bracht de wereld samen op één bord. Verhalen. Herinneringen. Maar ook gewoon gelach. Want het leven gaat verder. “Nee, na 19.00 uur eet ik niet meer wat. Ik moet aan de lijn denken.” De man op het podium was aan tafel ook weer de zoon van zijn moeder: “kijk je wel een beetje uit wat je drinkt?” De westelingen aan tafel kregen een staaltje Sallands platproat’n te vertalen.
