‘Werk samen!’ heet het boek van Jos van der Horst, waarin hij advies geeft voor ‘de professionele in het publieke domein’. Kern van het boek is dat je eerst zelfvertrouwen moet hebben, want dat is de basis om anderen te vertrouwen. En dat heb je nodig voor samenwerken: vertrouwen in elkaar.
Dat wat vliegen is voor een vogel is volgens Van der Horst samenwerken voor mensen. We kunnen niet zonder. Voor vogels is het daarom wel fijn dat ze geen hoogtevrees hebben. Dat is wel anders bij mensen: velen hebben vrees voor samenwerking. Sommigen kunnen het niet eens…
Stap voor stap neemt Van der Horst de lezer mee in de manier waarop samenwerken het best van de grond komt en de meeste vruchten afwerpt. Iedere stap lijkt logisch, maar als je dan in de praktijk kijkt, ga je daar dan toch weer aan twijfelen.
Managers in de publieke sector
Neem de managerscultuur in de publieke sector. Die manager wil altijd samen werken, maar meestal toch heus onder zijn voorwaarden. En volgend jaar is ie weer weg, komt er een ander die zijn eigen zienswijzen meeneemt om hetzelfde doel te bereiken.
Politiek kan ook niet samenwerken
Als je de adviezen van ‘werk samen’ tegen het licht van de politieke wereld houdt, is het helemaal schrikken. Politici waarmee je gewoon ergens op een bijeenkomst heel goede gesprekken kunt voeren veranderen in de politieke arena in coalitie en oppositie, ze zitten gevangen in een systeem waar samenwerken af te raden is, want over vier jaar moet je herkozen worden, op basis van wat je anders maakt dan de ander in plaats van wat je samen vertegenwoordigt.
In Raalte hebben BB, CDA en VVD de kluit openlijk belazerd omdat ze niet wilden samenwerken met de grootste partij. Ze hopen dat de kiezer dat over vier jaar vergeten is.
Het raadsbrede akkoord dat in Olst-Wijhe bij de vorige raad nog als een groot goed aan de man werd gebracht, bleek een leugen na de afgelopen verkiezingen.
Regels spreken wantrouwen uit in plaats van de wil samen te willen werken
Daar waar bijvoorbeeld cliënt, verpleging en familie een samenwerking aangaan, net als leerlingen en leraren ook, daar laten ambtenaren meestal verschrikkelijk verstek gaan in samenwerken. Misschien lukt dat met het eigen team prima, maar met de samenleving loopt de samenwerking toch vooral stuk op wantrouwen. Overheid en samenleving werken samen op basis van regels, steeds meer regels, juist om te voorkomen dat er sprake kan zijn van samenwerken: het moet voor die tijd al dicht getimmerd zijn.
Jammer, jammer, jammer. Want ‘Werk samen!’ legt toch echt uit dat er alleen maar voordelen zijn aan samenwerken. Je wordt er echt allemaal beter van, met wie je werkt, maar ook waarvoor je werkt. Want samenwerking is de spil van de menselijke prestatie.
