Wouter de Graaf is ‘Aardehuizer’: met zijn vrouw bewoont hij één van de hoog-duurzame woningen in de Aardehuis-wijk in Olst. Samen met de hele wijk en met talloze vrijwilligers uit de hele wereld heeft hij het gebouwd tot casco, en vervolgens zelf van binnen afgebouwd.
Door Wouter de Graaf
In ons huis heb ik natuurlijk al op allerlei manieren handen en voeten kunnen geven aan een duurzamer leven. Daarin hebben we natuurlijk als collectief veel meer gekund en aangedurfd dan iemand van ons als solist ooit was gelukt. Toen mijn moeder een paar jaar terug overleed, heb ik ook mijn erfenis voor duurzame doelen kunnen inzetten. Zij had heel traditioneel belegd, dus veel olie en zo, daar was niks duurzaams aan; dat heb ik toen allereerst omgezet naar beleggingen bij de Triodosbank.
Tesla
Mijn tweede actie was om een Tesla te kopen, toen nog bijna niemand er één had. Ik heb ook maar meteen voor het grootste model gekozen, de X, met die vliegtuig-achtige zijdeuren. Verder helemaal standaard, zonder toeters en bellen. Om zulke innovaties door te kunnen voeren, moeten mensen die het geld ervoor hebben daar natuurlijk aan meedoen. Daarvóór had ik een Renault Espace, en daar gingen vier fietsen in; dat viel bij deze Tesla nogal tegen, dat had ik niet voorzien! Maar ik was meteen heel blij om elektrisch te kunnen rijden. En ik was ook zelfstandig bedrijfsarts dus kon hem als ondernemer BTW-vrij kopen, met bovendien een milieu-investeringsaftrek; dat bij elkaar maakte het haalbaar. Ik moest ook een eigen laadstation voor grootverbruikers installeren. Dat stond dan geprogrammeerd op nachtstroom, omdat die goedkoper was.
Gezamenlijke carport met zonnepanelen
Op het dak van mijn huis had ik al wel zonnepanelen, en maandelijks hoefde ik maar een tientje of zo aan stroom bij te betalen. Maar toen ik de auto aansloot, verbruikte die meteen drie kwart van alle stroom die ik zelf opwekte, en moest ik dus veel meer bijkopen. Terwijl ik natuurlijk het liefst direct op zonne-energie wilde blijven rijden. Toen begon ik na te denken over een carport. We hebben onze gezamenlijke parkeerplaats aan het begin van de wijk liggen, en er zong al wel een idee rond om daar nog een schuurtje te bouwen, zoals voor materiaal en gereedschap. Ik dacht, als we dat idee nou eens uitvergroten, en een carport over de hele parkeerplaats bouwen, met daarop zoveel mogelijk zonnepanelen. Dan heb ik zelf genoeg stroom voor de Tesla, maar dan kunnen er in de toekomst ook steeds meer anderen zonnestroom gaan laden. Dus begon ik offertes aan te vragen, voor de carport zelf, voor laadpalen, voor de panelen, enzovoort. Want ik zou hier zelf in moeten investeren, anders zou hij er niet komen. Met de wijk hebben we ons gebogen over maten en aantallen, over wensen voor het schuurtje, voor een fietsenstalling, voor groen tussen de panelen, ik vond een architect, de bouwvergunning werd verleend; het ging de goeie kant op. Maar intussen bleef de aanneemsom maar stijgen, en die ging bovendien uit van allemaal beton en metaal. Dat zag ik dus steeds minder zitten.
Zodoende ben ik overgestapt naar een plan dat veel beter bij de wijk past: een houten carport, en bouwen met veel eigen werk. Timmerman Martin Blind, die eerder een grote rol had gespeeld in de bouw van de hele wijk, wilde de klus wel als aannemer doen. Zo is het verder ook gegaan, met behulp van een aantal lokale krachten, en een gevoel dat dichtbij zelf-doen stond. Vorige zomer is er dus een carport verrezen voor 20 auto’s. Die staan daaronder natuurlijk ook beschermd tegen sneeuw en ijs, en tegen de zomerzon. Op het dak liggen een slordige 240 zonnepanelen van 300 wattpiek, en beneden zitten overal stopcontacten. Elektrische fietsen kunnen er laden, en er is momenteel nog één elektrische auto in de wijk die het systeem gebruikt.
Onderzoek naar zeezoutbatterij
Nu laden we het liefst overdag, want dan komt de stroom direct van de panelen. Terwijl je de stroom ‘s nachts via het net krijgt, en daar betaal je natuurlijk voor. Bovendien gaat de particuliere saldering er straks af, dus je kunt de opgewekte stroom echt het best direct zien te gebruiken.
In dat kader hebben we hier ook nog een extra experiment mee kunnen integreren, waarvoor we met de wijk vanuit RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) al eerder ruimte hadden gekregen. In dit experiment doet de maker van een heel nieuw soort batterij mee, dr. Ten, en medewerkers van onder meer Saxion en Universiteit Twente. Met hen hebben we het afgelopen half jaar een zeezoutbatterij getest. Deze werkt in het geheel zonder vervuilende en zeldzame metalen uit Derde Wereldlanden, maar gebruikt vooral zeezout, dat op Aarde natuurlijk in oneindige hoeveelheden bestaat. Er kan ook niet veel aan kapot, en hij vliegt niet in de fik. En zo goedkoop en schoon als die is, valt deze juist ook in Derde Wereldlanden toe te passen. De ontwikkeling van betaalbare, eerlijke en schone batterijen is heel hard nodig als onderdeel van de energietransitie, want alle stroom die we mondiaal uit wind en zon gaan opwekken, moeten we voor een groot deel ook kunnen opslaan. En daar hebben dus met onze carport ook aan kunnen bijdragen.
Het groene dak
Het project is hiermee nog niet afgerond. We hebben alvast de leidingen aangelegd om laadpalen te kunnen aansluiten. In de loop van de tijd komen er in de wijk geheid elektrische auto’s bij, en als de vraag naar zonnestroom stijgt, kunnen hier straks aan de straat ook publieke laadpalen komen te staan. We hebben ook al een stichting opgericht, Het Groene Dak, met een brede duurzaamheidsdoelstelling. Het is nog toekomstmuziek, maar het idee is dat we gaan werken met een verdeelsleutel waarmee ik mijn investering op een gegeven moment kan terugverdienen, terwijl we ook wat fondsen opbouwen om lokale initiatieven te kunnen ondersteunen. En natuurlijk is dit project ook een prachtig voorbeeld dat overal na te volgen is. Dit kan overal op parkeerplaatsen! Door de opwarming van de Aarde wordt het daar steeds heter; alles is er versteend, het zijn net ovens. En van dat probleem kun je prima een oplossing maken. De investeringen daarvoor kun je als burgers uitstekend samen doen, je hoeft ‘s zomers niet terug in een snoeihete auto maar je kunt er wel aan opladen, en voor de (meer)opbrengsten kun je samen een bestemming kiezen – zoals meer groen, of een bonus voor inwoners met een extra krappe beurs. Ik zou het geweldig vinden om dit als model ook elders terug te zien. Ook bij zoiets krijg je natuurlijk samen oneindig veel meer voor elkaar dan in je eentje.
Volgende
Ik ben benieuwd naar wat Johan Jonker allemaal duurzaam doet. Johan is geen boerenzoon, maar leeft met zijn gezin bewust in ’t buitengebied op een voormalige boerderij. Daar bouwt hij al jaren aan een natuurrijk en waardevol landschap.
