Woon-werk-fietsen is gewoon een heel goed medicijn

Ik voel dat drukke gedachten van mij afglijden, hoe snel de omgeving langs mij glijdt, hoe mooi de kleuren in het bos zijn. Mijn hoofd en lijf staan open, als een wapperend gewaad in de wind. Flarden van gedachten en ideeën zweven in de lucht. Ik probeer ze te vangen maar dat blijkt niet nodig, de stilte neemt het over.

Was getekend Gjilke Keuning

Gjilke weet niet alleen in woorden haar fietsbeleving te vangen. Ze kan dat ook mooi met schilderen (de foto hierboven is een impressie van hoe ze zich voelt in de verschillende stadia van fietsen), over fotografie en dans. En met onderzoek. Keuning heeft onderzocht wat fietsen met ons doet, waarom we veel meer woon-werk zouden moeten fietsen en hoe we dat voor elkaar kunnen krijgen.

Eigenlijk moet je het fietsen tussen wonen en werk niet vertalen in tijd, vindt Gjilke Keuning, je moet het zien als een investering in je welzijn. Het levert je zoveel meer op dan alleen dat je van A naar B gaat, eigenlijk is fietsen per definitie alleen maar winst, het is mentale oplaadtijd, gezondheid is geen bijproduct maar een hoofddoel.

Cycling Futures, the rise of super human be-ing heet haar onderzoek dat ze deed voor de Fietsersbond en als student van de Hoge School voor de Kunsten in Utrecht.

De fietsforens heeft ook een gezondheidsbelang

Beleidsmakers, HR-managers, fietsondernemers, ontwerpers, allemaal zouden ze het onderzoek van Gjilke Keuning ter harte moeten nemen., Het leert je op een andere manier kijken naar de fiets-forens. Ook binnen het gezondheidsbeleid van overheden, gemeenten en zorgaanbieders mag het woon-werk-fietsen wel meer centraal komen staan. “De samenleving als geheel heeft keihard ruimte nodig om op te laden, de aandacht naar binnen te keren, te leren, te ontdekken en de wereld om zich heen beter te begrijpen. Op de fiets wordt de hersenactiviteit, het denkvermogen maar ook de intensiteit van de emoties verhoogd. Door de optimale combinatie van uitdaging, vaardigheden en zintuiglijke prikkels hebben mensen een grote kans om in flow te komen. Flow is de optimale staat van zijn en genieten. De zone waarin alles vanzelf lijkt te gaan, je groeivermogen omhoog gaat en de druk op jezelf verdwijnt. Er is mentale veerkracht opgebouwd, wat doorwerkt in werk, relaties en vrije tijd.”

“De wetenschap dat fietsen forenzen veerkrachtig maakt, terwijl ze onderweg zijn, wordt op dit moment niet benut binnen fietsbeleid. Het huidige fietsbeleid richt zich op het verbeteren van de fietsinfrastructuur. Dat moet en kan anders. Door reistijd te reframen naar welzijnstijd ontstaan er nieuwe kansen voor het Nederlandse fietsbeleid.” De tijd is er rijp voor. “De veerkracht van de samenleving is post COVID19 extreem laag maar de vraag naar zelfregie was nog nooit zo groot.” Woon-werk-fietsen is daar een ultiem middel voor.

In de flow

Keuning heeft onderzocht hoe fietsers in hun flow raken, want die heb je nodig om al die positieve effecten te ervaren. Dan gaat het om een wisselwerking tussen bewegen, zintuiglijke prikkels en emoties, die zorgen voor een positieve verandering in de gemoedstoestand. Je moet dan wel ervaren dat je soms met weerzin op de fiets stapt of last hebt van iemand die zijn auto half op het fietspad geparkeerd heeft, dat je daarna toch snel relaxt, je mniet meer stoort aan die lastige vraag die je de hele dag al dwars zit, dat je in de flow raakt, de tijd vergeet en diepere inzichten krijgt, zodat je uiteindelijk lekker ontspannen en helemaal tevreden op je bestemming aankomt.

We schrijven ook voor iedere dag medicijnen voor

Keuning legt ook nadruk op haar onderzoek omdat de snel veranderende technologie, zoals zelfrijdende en zelfdenkende systemen, ons beweegpatroon wel eens ten negatieve kunnen beïnvloeden. Ook veranderende ecologie, bijvoorbeeld minder ruimte voor groen en toenemende hitte, komen eigenlijk niet zo goed uit. Kortom, we moeten er mee aan de bak. En snel ook. “Vaag gedoe?” zegt Gjilke Keuning over haar woon-werk-flow. “We schrijven wel makkelijk levenslang medicijnen voor!” Maar er is veel meer dan gezondheid. Tegen de Fietsersbond zegt ze: “Stel je voor dat er een manier is om ervoor te zorgen dat je als mens vaker zo’n gelukzalige toestand bereikt waarin je op de toppen van je kunnen ideeën bedenkt en je werk kunt doen. Fietsen kan helend zijn voor zowel fysieke als mentale klachten en waarom zou je daar niet meer mee doen? Alleen al als je je voeten ronddraait op de trappers. Die roterende beweging wekt positieve gevoelens op, maar zorgt ook voor betere verbindingen in je hoofd. Daardoor is het bijvoorbeeld goed voor mensen met stress, maar ook met alzheimer. En voor je ogen is het ook zalig. Die hebben die rijke prikkels nodig. De hele dag achter je beeldscherm zitten is echt slecht voor ogen omdat dat zo eentonig is.”

Lees hier het hele onderzoek.

Gjilke Keuning heeft het onderzoeksresultaat ook uitgetekend