“Wij hebben allemaal opvattingen over Oekraïne en wat daar gebeurt. Europa, de Russen, de Amerikanen, de Chinezen. Iedereen heeft een visie. Die visie is heel sterk bepaald door de eigen geschiedenis en cultuur van degene die kijkt.”
Door: Hester Hubbeling
Foto’s: Anita Ten Broeke
Dat vertelt Ron Keller, voormalig ambassadeur in de Russische Federatie én Oekraïne. Hij is te gast in Olst op uitnodiging van het Nut Olst-Wijhe. Zo’n 140 mensen zijn op 13 mei afgekomen op zijn lezing in het Holstohus. “Het is belangrijk dat we proberen te begrijpen met welke bril andere landen naar de wereld en naar ons kijken. Als je dat weet dan kan je er veel effectiever mee omgaan. Misschien doen we dat te weinig.”
(lees verder onder afbeelding)
Titel van de lezing is ‘Oekraïne, klem tussen geopolitieke grootmachten’, want zowel Rusland, als Europa en de Amerikanen willen invloed in Oekraïne. Na het uiteenvallen van de Sovjet Unie in 1991 wilde de Europese Unie samenwerken, met name op economisch gebied. “Ondertussen zijn de Verenigde Staten en Rusland doorgegaan met de koude oorlog. Dat durf ik nu wel te zeggen. De VS drong aan op uitbreiding van de NAVO naar Oekraïne en dat viel niet goed in Rusland”, aldus Keller.
Een deel van het publiek heeft een aantal weken daarvoor een Nut-lezing van Charles Groenhuijsen bijgewoond, over de Amerikaanse verkiezingen. Deze lezing over de geopolitiek rondom Oekraïne is een interessant vervolg. Een bijzondere avond, ook voor Ron Keller zelf. Zijn vrouw en schoonouders zitten op de eerste rij. Ze komen uit China en zijn schoonouders zijn voor het eerst in Nederland. Naast de Russische Federatie is Keller ook ambassadeur in Turkije en China geweest.
Hij stelt dat kennis over de geschiedenis van een land heel belangrijk is. Zo begrijpen we beter waar bepaalde opvattingen en gedragingen vandaan komen. “De geschiedenis is als een plant. Je kan een plant niet beoordelen als je de wortels niet begrijpt. Een plant groeit uit zijn wortels en wij zijn ook gegroeid uit onze eigen geschiedenis. Oekraïne is altijd verscheurd en bezet geweest en wil onafhankelijk zijn. Rusland wordt gedreven door een minderwaardigheidsgevoel. Het is niet eerlijk; het westen heeft de koude oorlog gewonnen, en nu gaan ze verder met uitbreiding van de Europese Unie en de NAVO. Poetin ervaart dat alsof hij de hoek in geduwd wordt. Wij hebben de frustratie en boosheid binnen Rusland onderschat.”
(lees verder onder afbeelding)
Keller is somber over het vervolg van de oorlog. “De Russen zitten er diep in, er zijn geen alternatieven voor Poetin.” Het ergste moet nog komen, vreest hij. Wel heeft hij goede hoop dat Oekraïne uiteindelijk zal overleven als Europees land en NAVO-lid zal worden. Dan komt een periode van herstel van de oorlogsschade. Keller voegt hieraan toe: “Laat Oekraïne vooral zelf eigenaar zijn van de wederopbouw. Geef geld en steun waar nodig, maar bemoei je niet met de keuzes die ze maken. Laat hen zelf kiezen, dit draagt bij aan hun zelfvertrouwen en identiteit.”
Na de pauze is het tijd voor vragen uit de zaal, zoals: ‘Gaat u dit college ook aan Mark Rutte geven als hij een rol bij de NAVO gaat spelen?’ Rutte kent het verhaal al, denkt Keller, net zoals meer Europese leiders. Maar je moet er wel met z’n allen achter staan om er wat mee te kunnen doen.
Iemand vraagt of één buitenlands beleid van de Europese Unie wel mogelijk is, met 27 staten. Keller geeft aan dat het eigenlijk helemaal niet ingewikkeld is. “Dat hebben we altijd gedaan. We zijn van families, naar stammen, naar dorpjes, steden, provincies en landen gegaan. We zijn steeds opgeschaald, omdat de uitdagingen hierom vroegen. Voor Europa is die opschaling belangrijk. We hebben te kampen met problemen die ver boven het landensysteem uitstijgen. De klimaatproblemen wordt niet opgelost als we niet samenwerken. We hebben een Europese visie nodig. We moeten meer verbindend samenwerken.” Keller vindt dat Europa zich los moet maken van Amerikaanse invloed. “We moeten onze eigen broek ophouden en onze buren helpen. Dat is niet alleen onze plicht, maar ook in ons eigen belang. Kijk naar uw buurman, daar heeft u geen Amerikaan voor nodig.”
Tijdens de lezing refereert Ron Keller aan meerdere onderwerpen waar hij nog een hele avond over kan vertellen. Zo kan hij nog wel drie lezingen komen houden in Olst. Hij bedankt de zaal: “Ik zie dat u enorm betrokken bent.” De vragen scherpen zijn denken.
“En ik hoop dat ik iets heb bijgedragen aan uw kijk op de wereld.”
