Vermogen zonnepanelen Overijssel meer dan vertienvoudigd

Interessant? Deel het artikel

endona zonnepaneel zonnepanelen zonnepark

De provincie Overijssel wil dat in 2023 door besparingsmaatregelen het energie- verbruik met ruim 6% is afgenomen. Daarnaast is het doel om voor het overgebleven energiegebruik 20% uit hernieuwbare bronnen te halen. Overijssel zet daarbij vooral in op energie uit wind, zon, biomassa en bodem (zoals geothermie).

Vanaf 2012 is het plaatsen van zonnepanelen op woningen en bedrijven steeds populairder geworden. Vanaf 2014 zien we ook dat zonnevelden in Overijssel in opmars zijn. In alle gevallen gaat het hier om installaties die elektriciteit opwekken (zon-PV installaties). In totaal is het geïnstalleerd vermogen in Overijssel vanaf 2012 toegenomen van 32,4 megawattpiek (MWp) naar 391,8 MWp (figuur 1). Daarmee is in 6 jaar tijd een toename van 1108% gerealiseerd.

Kijken we naar het jaarlijks geïnstalleerde vermogen op woningen dan zien we ten opzichte van 2012 een toename met een factor 11x (+1027%). Het vermogen op bedrijven nam met een factor 12x toe (1132%). Wat opvalt is de sterke toename op bedrijven in 2018, waardoor het totale vermogen op bedrijfsdaken voor het eerst het geplaatste vermogen op woningen oversteeg.

Vanaf 2014 is ook het plaatsten van zonnepanelen in zonneparken of –weides op gang gekomen. In 2015 en 2016 ging dit nog om een geringe hoeveelheid van 0,8 MWp. Sinds 2017 is ook hier een toename met 3,5 MWp in 2017 en 9,8 MWp in 2018. Deze trend zet sterk voort. In 2018 lag 48,5% van het geïnstalleerd vermogen op woningen, 49% bij bedrijven en 2,5% op zonnevelden.

Overijssel hard op weg om doelstelling van 2023 te overtreffen

De energieopbrengst van zonnepanelen is afhankelijk van de ligging van het dak (op het zuiden geeft het meeste rendement), de hellingshoek van het dak, zon, schaduw en in welk deel van Nederland de zonnepanelen liggen. De zoninstraling is hoger in het westen dan in het oosten, waardoor de opbrengst daar hoger is. De daadwerkelijke opbrengst aan opgewekte energie uit zoninstallaties is weergegeven in figuur 2. De opgewekte hoeveelheid in Overijssel is toegenomen van 77 terajoule (TJ) in 2012 naar 1192 TJ in 2018.

Voor 2019 zijn nog niet alle energiedata voor Overijssel beschikbaar, maar voor de aansluitingen op bedrijven is al bekend dat in 2019 het vermogen aan zon-PV installaties 300 TJ extra aan hernieuwbare energie per jaar zal opleveren. Voor 2020 zitten er inmiddels veel projecten in de pijplijn en de inschatting is dat in 2023 ruim 3000 TJ aan elektriciteit wordt opgewekt. Hiermee wordt duidelijk dat Overijssel in 2023 ruim boven de doelstelling van 1900 TJ uitkomt.

Het grootste deel van de opgewekte elektriciteit wordt teruggeleverd aan het elektriciteitsnet. Dit net is inmiddels op diverse plekken in Overijssel ‘vol’: op bepaalde hoogspanningsstations kan de netbeheerder geen teruglevering op een grootverbruikaansluiting meer honoreren. Dit is een aandachtspunt voor de toekomstige ontwikkeling van hernieuwbare elektriciteit. De netbeheerders werken aan oplossingen.

Elektriciteit uit zon is voor de transitie steeds belangrijker

Het aandeel hernieuwbare elektriciteit uit zon is sinds 2014 sterk gestegen (figuur 3). In 2014 werd uit zon, wind, biogas en overige verbrandingstechnieken in totaal 1702 TJ aan elektriciteit opgewekt. Daarvan werd 65% geleverd door ‘overige verbranding’ (met name biomassaverbranding) gevolgd door zon (16%), wind (10%) en biogas (9%).

De cijfers uit 2018 laten zien dat het belang van elektriciteit uit zon ten opzichte van de andere categorieën in een paar jaar tijd fors is toegenomen. In 2018 werd in Overijssel in totaal 2746 TJ elektriciteit opgewekt uit hernieuwbare bronnen. Het aandeel zon bedroeg maar liefst 43%. Overige verbranding is daarnaast belangrijk met 37%. Wind en biogas ontlopen elkaar niet veel met respectievelijk 9% en 11%.

Als we niet alleen kijken naar hernieuwbare elektriciteit, maar naar de gehele opwek van hernieuwbare energie in Overijssel (dus inclusief warmte, groen gas en biobrandstoffen voor transport) dan bedraagt het aandeel zonnestroom 13% in 2018.

Zonnevelden: groter, innovatiever en nu ook op water

Sinds 2014 wordt in Overijssel ook energie opgewekt via zonneparken of zonneweides. De eerste opstellingen werden gerealiseerd in Noord-Overijssel (0,1 megawatt) en in 2015 in Twente (0,6 megawatt). Vanaf 2017 werden de zonneparken groter, bijvoorbeeld De Groene Weuste bij Wierden (4,1 megawatt; opbrengst 13,8 TJ/jr), het zonnepark bij Heeten (2,2 megawatt; opbrengst 7,5 TJ/jr) en in de Oosterweilanden bij Vriezenveen (11 megawatt; opbrengst 34,2 Tj/jaar). Vanaf 2018 zien we in Overijssel de volgende ontwikkeling:

  • Schaalvergroting van zonnevelden. Rond 2018 was 4 à 5 hectare een vrij groot zonneveld, tegenwoordig worden er velden ontwikkeld van 10 tot 20 hectare of meer.
  • Meer zonnepanelen per hectare door oost-west oriëntatie van panelen in plaats van zuidoriëntatie. Deze verdichting loont als gevolg van prijsdaling van de panelen. Dat weegt op tegen lagere opbrengst per paneel als gevolg van een andere oriëntatie.

Recent voorbeeld van de schaalvergroting is zonnepark Aadijk bij Almelo (foto). Dit veld heeft een oppervlakte van 40 hectare en levert 115 terajoule/jaar aan elektriciteit. In maart 2020 werd een drijvend zonnepark in de Sekdoornse plas bij Zwolle geopend met een vermogen van 51,3 TJ/jaar. Een nog groter drijvend zonnepark, en tot nu toe het grootste van Europa, ligt in de Bomhofsplas, ook bij Zwolle. Hier liggen 72.000 zonnepanelen die goed zijn voor een opbrengst van 68,4 terajoule/jaar. De parken bij Almelo en Zwolle zijn op dit moment de grootste in Overijssel.

De reeds gerealiseerde en nog in ontwikkeling zijnde zonneparken in Overijssel voor het opwekken van zonne-energie zijn te vinden in Atlas van Overijssel. Via het aanklikken van de afzonderlijke locaties, komt gedetailleerde info beschikbaar.

Lokale initiatieven helpen om de doelstelling in Overijssel te halen

De laatste jaren zijn vanuit de samenleving diverse initiatieven ontplooid. Lokale initiatieven zijn belangrijk om de doelstelling in Overijssel te halen. Twee voorbeelden zij het zonnepark De Groene Weuste in Wierden en Zonnepark Heeten.

Zonnepark bij de Aadijk Almelo

Zonnepark de Groene Weuste

Dit zonnepark heeft een oppervlakte van 4,5 hectare en daarop zijn 13.440 zonnepanelen geplaatst. Het park wekt 4 miljoen kWh aan groene stroom per jaar op, voldoende voor 1.300 gezinnen. Het zonnepark is een lokaal initiatief van Stichting Duurzame Energie Wierden–Enter. Ga voor meer informatie naar de website van zonnepark de Groene Weuste.

Zonnepark Heeten

Het zonnepark in Heeten is een lokaal initiatief van Energiecoöperatie Endona. Het zonnepark is met een lening uit het Energiefonds Overijssel en via de provinciale regeling Subsidie Lokale energie-initiatieven tot stand gekomen. Ga voor meer informatie hier naar de website van Zonnepark Heeten.

Beleid provincie

In de energietransitie spelen inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties in Overijssel de hoofdrol. In het programma Nieuwe Energie Overijssel wordt samengewerkt in een alliantie om de doelstelling van 20% hernieuwbare energie te halen. De volgende kernpartners maken daar deel van uit: Provincie Overijssel, Bio-energiecluster Oost-Nederland, Netbeheerder Enexis, VNO-NCW/MKB-Nederland, gemeente Zwolle (namens de gemeenten in West-Overijssel), gemeente Hengelo (namens de gemeenten in Twente), Natuur & Milieu Overijssel, Waterschap Drents Overijsselse Delta, Waterschap Vechtstromen en de woningcorporaties Welbions en Salland Wonen (namens de Overijsselse woningcorporaties).

Financiering van grootschalige zonneprojecten vindt plaats via de Rijksregeling Stimulering Duurzame Energietransitie (SDE++). De provincie geeft aanvullende financiële steun via het Energiefonds Overijssel. Via het programma Nieuwe Energie Overijssel (NEO) ondersteunt de provincie bedrijven om de SDE-subsidieaanvraag te verzilveren en daadwerkelijk om te zetten naar bijvoorbeeld een zonnedak.

Voor lokale initiatieven kent de provincie de regeling Subsidie Lokale energie-initiatieven 2.0. Vanaf mei 2020 biedt het Energiefonds Overijssel nog meer mogelijkheden voor lokale energie-initiatieven.

Particulieren worden financieel geholpen en geprikkeld door het verstrekken van leningen met een lage rente en een vergoeding voor teruglevering aan het net.

Per 1 mei 2020 heeft de provincie Overijssel de voorwaarden voor de aanleg van zonneparken in het landelijk gebied aangescherpt. Initiatiefnemers voor zonnevelden moeten vanaf nu ook investeren in andere maatschappelijke opgaven zoals klimaat en duurzame landbouw, compensatie voor landschap en natuur, en in meerwaarde voor de omwonenden. Bijvoorbeeld door hen mee te laten profiteren van de opbrengst of door de aanleg van aantrekkelijke voorzieningen. De voorwaarden zijn terug te vinden in de handreiking voor zonnevelden.

Word supporter van HierinSalland

HierinSalland is voor, maar ook van Salland. Word supporters en ondersteun ons. Door mee te doen of met een kleine bijdrage.

Interessant? Deel het artikel

Meer over

Blijf op de hoogte

Abonneer je op een of meerdere van onze nieuwsbrieven en ontvang elke week een update van de artikelen op Hier in Salland. Om de twee weken verloten we onder de abonnees om en om een pakket uit de biologische boerderijwinkel Overesch en de biologische Supermarkt in het Bos van Kleinlangevelsloo, beiden in Raalte. Bekijk de spelregels.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Blijf op de hoogte

Abonneer je op onze nieuwsbrief en ontvang elke week een update van de artikelen op Hier in Salland. Iedere maand verloten we onder de abonnees een pakket uit de biologische boerderijwinkel Overesch in Raalte. Bekijk de spelregels.