Terug van weggeweest: gebruiksverbod gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw

Met aangepaste grondslag is verbod op schadelijke bestrijdingsmiddelen met onmiddellijke ingang weer van kracht

Interessant? Deel het artikel

Gewas spuiten gif

Een kleine twee jaar geleden haalde het gerechtshof Den Haag een streep door het wettelijke verbod op het professioneel gebruik van gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw. Geen voorstander van de potentiële terugkeer van chemie voor de bestrijding van bijvoorbeeld onkruid in de openbare ruimte, stelde de Staat cassatie in. Begin juli 2022 leidde dit tot de vernietiging van het arrest, daarmee is het chemieverbod per 8 juli 2022 weer van kracht.

Auteur: Karlijn Klei

Hoe zat het ook alweer? In november 2020 haalde het gerechtshof Den Haag een streep door het wettelijke verbod op het professioneel gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en biociden buiten de landbouw. Sinds april 2016 gold dit verbod voor het gebruik van onkruidbestrijdingsmiddelen op verhardingen. Per november 2017 gold het voor al het professioneel gebruik buiten de landbouw, met uitzonderingen.

Het hoger beroep van november 2020 werd ingesteld door ontwikkelaars van gewasbeschermingsmiddelen, toen onder de naam Nefyto) en Artemis. De uitspraak had inhoudelijk niets te maken met de wenselijkheid van gewasbeschermingsmiddelen; de rechter stelde de partijen in het gelijk omdat de wettelijke basis voor het verbod ontbrak. De directe consequentie van het ‘onverbindend’ verklaren van het verbod was dat het professioneel gebruik van toegelaten gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw weer was toegestaan – mits daarbij de voorschriften van het etiket werden nageleefd. De vernietiging van het arrest betekent dat het gebruiksverbod vanaf 8 juli 2022 weer geldt’

Nietig verklaard

Het gebruiksverbod was dus niet meer van kracht, nét toen de sector en de klanten gewend raakten aan chemievrij beheer, zo vertelt Bert van Loon, voorzitter Stichting Niet-Chemische Onkruidbestrijding op Verhardingen (NCO). Toch reed de ‘chemievrijtrein’ ondanks de uitspraak van de Hoge Raad door. ‘Er heeft, en had toen al, een kanteling in het beeld van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen plaatsgevonden. En sinds het verbod in 2016 heeft men dan ook aanzienlijk geïnvesteerd in (de ontwikkeling van) chemievrije alternatieven’, vertelt Van Loon. ‘Ook de bevolking moet het niet meer hebben van chemie.’

De potentiële terugval op het gebruik van chemie blijkt ook bij de Staat niet wenselijk te zijn; die stelde cassatie in tegen het arrest van het Hof. Begin juli 2022 werd daarmee de uitspraak die het Hof in november deed nietig verklaard. ‘De vernietiging van het arrest betekent dat het gebruiksverbod vanaf 8 juli 2022 weer geldt’, legt Van Loon uit. ‘Het Gerechtshof Amsterdam moet de zaak nu opnieuw behandelen. Zij komen naar verwachting over anderhalf tot twee jaar met een nieuw arrest, ook dan weer over de vraag of het gebruiksverbod nu wel of niet terecht is afgekondigd.’

Uitzonderingen

Net als voor het originele verbod, zijn ook rond de huidige in de Regeling Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden een aantal uitzonderingen omschreven. Zo is chemiegebruik buiten de landbouw volgens de nieuwe regels wel toegestaan wanneer dat noodzakelijk is voor een veilige exploitatie van bedrijfsmatige activiteiten of inrichtingen. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om beheersing van onkruid op bijzondere locatie, zoals spoorwegen, vliegvelden en militaire locaties. Een tweede uitzondering geldt als er sprake is van toepassing in het kader van bescherming van de gezondheid van mensen, dieren of het milieu. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een gerichte bestrijding van de eikenprocessierups en Aziatische duizendknopen.

Tenslotte is het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen ook toegestaan op specifieke terreinen voor recreatieve doeleinden of voor het beoefenen van sport die vanwege hun aard of omvang niet op een andere manier kunnen worden onderhouden, zoals op sportvelden en campings. Ook binnen het nieuwe gebruiksverbod zijn in de Regeling Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden een aantal uitzonderingen omschreven.

Geen risico

In 2020 werd het verbod onverbindend verklaard omdat de wettelijke basis ontbrak. ‘Toen voormalig staatssecretaris Infrastructuur en Milieu Wilma Mansveld het verbod voor 2016 optuigde, bleek dat er dat er geen waterdicht wetenschappelijk bewijs was dat de middelen schadelijk zijn voor mens of dier’, legt Van Loon uit. ‘Dat is nog steeds zo. Zonder hard wetenschappelijk bewijs en dus geldige rechtsgrond zijn daarmee de stoffen an sich nu ook niet verboden.’

Men gooide het daarom over een andere boeg. Het uitgangspunt voor de overheid is nu dat als het dankzij goede alternatieven niet nodig is chemie te gebruiken, de blootstelling en daarmee eventuele risico vermeden dienen te worden. Van Loon: ‘Er is aangetoond dat chemievrij beheer in de openbare ruimte tegen maatschappelijk aanneembare kosten mogelijk is. Anders gezegd is het uitgangspunt nu: we gaan het niet meer toepassen omdat het anders kan en we het risico te groot vinden dat het gebruik van de middelen toch schadelijk is.’

‘We willen de middelen niet meer toepassen omdat het anders kan én we het risico te groot vinden dat het gebruik van de middelen toch schadelijk is’

Teleurstelling

Jo Ottenheim van Croplife laat Stad+Groen weten teleurgesteld te zijn met het oordeel van de Hoge Raad. ‘We hebben dit traject destijds in gang gezet omdat we het principieel niet eens waren met het verbieden van het gebruik van een toegelaten product, waarvan de risico’s aanvaardbaar zijn gevonden. Dit is de weg die we bewandeld hebben, en met teleurstelling moeten we vaststellen dat die ons helaas niet gebracht heeft waar we op hoopten. We hebben met z’n allen de uitspraak van de Hoge Raad te respecteren. Dit is het, en nu verder.’

Ottenheim: ‘We moeten ons goed bedenken dat er allerlei uitzonderingen zijn en dat in die beschreven situaties gebruik gewoon mogelijk blijft. De toelating wordt in die zin met de uitspraak ook niet aangetast. Zowel de actieve stof (op Europees niveau) als je het middel (op nationaal niveau) zijn toegestaan.’ Ottenheim vraagt zich af of de fabrikant van de middelen in de toekomst nog bereid zal zijn om die toelating in stand te houden. ‘Want, ja er is vraag, maar is de vraag goed genoeg om die toepassing inderdaad te blijven ondersteunen? Dat is een afweging die de fabrikant op duur moet maken. Hoe dat uitpakt, dat zal de toekomst moeten uitwijzen.’

‘We hebben met z’n allen de uitspraak van de Hoge Raad te respecteren. Dit is het, en nu verder.’

Bron: Stad+Groen

 

 

 

 

 

 

 

     
     

 

 

 

     

 

   

 

 

 

   

 

 

   

 

 

 

 

 

Word supporter van HierinSalland

HierinSalland is voor, maar ook van Salland. Word supporters en ondersteun ons. Door mee te doen of met een kleine bijdrage.

Interessant? Deel het artikel

Meer over

Blijf op de hoogte

Abonneer je op een of meerdere van onze nieuwsbrieven en ontvang elke week een update van de artikelen op Hier in Salland. Om de twee weken verloten we onder de abonnees om en om een pakket uit de biologische boerderijwinkel Overesch en de biologische Supermarkt in het Bos van Kleinlangevelsloo, beiden in Raalte. Bekijk de spelregels.

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Blijf op de hoogte

Abonneer je op onze nieuwsbrief en ontvang elke week een update van de artikelen op Hier in Salland. Iedere maand verloten we onder de abonnees een pakket uit de biologische boerderijwinkel Overesch in Raalte. Bekijk de spelregels.