,,Niet het vele is goed, maar het goede is veel. Dat is mijn levensmotto’’, legt Beppie Koeslag uit Bathmen uit. ,,Met elkaar delen is zó mooi. Zoals Sallanders die Stöppelhaene vieren delen met de mensen uit Kibinge, dat is toch fantastisch. Zo ervaren ze dat ook in Oeganda’’, vertelt Koeslag enthousiast. Ze is al jaren actief als secretaris van de stichting Kinderen van Uganda (de Engelse naam voor het land), die dit jaar wordt verblijd met de Oogstgave van het Sallands oogstfeest Stöppelhaene.
De vanuit Bathmen opererende stichting KvU ondersteunt al bijna 30 jaar kleinschalige projecten in het Afrikaanse land. ,,Sinds 2012 richten wij ons vooral op Kibinge, een ‘subcounty’ in het district Bukomansimbi in het zuidwesten van Oeganda. Je moet het uitspreken als ‘Tsjibinguh’. Het is een arm plattelandsgebied met 16 dorpen, vlakbij de stad Masaka. Zo’n 90 procent van de inwoners moet zien rond te komen van de karige opbrengsten van de landbouw, vooral koffie en bananen.’’
Meer schooltuinen
Met de opbrengst van de Oogstgave wil KvU 3 extra schooltuinen aanleggen. Daar krijgen ruim 1500 kinderen praktisch landbouwonderwijs en elke dag een voedzame lunch. Uit de meest gemotiveerde leerlingen worden in het project ‘Child to Farmers’ 100 kinderen gekozen om in hun vakantie een leer-/werkstage te volgen. Ook krijgen ze een startpakket voor een eigen moestuin, een ‘home garden’. Aansluitend op die stages ontvangen 200 jongeren extra training en handgereedschappen, waarna ze als ‘loonwerker’ aan de slag kunnen bij bestaande boeren in de regio. Door dit praktijkonderwijs groeit de voedselzekerheid voor de bewoners van Kibinge sterk.
(lees verder onder afbeelding)
De 73-jarige Bathmense is al bijna 40 jaar betrokken bij Oeganda. ,,In het Deventer Dagblad stond in 1985 een oproep voor gastgezinnen voor buitenlandse studenten van de tropische landbouwhogeschool Larenstein in Deventer. Zij woonden in een studentenflat, wij moesten zorgen voor een sociale opvang. Onze eerste student was een Oegandees. Daar voerden we hele gesprekken mee en zo ontstond een heel vertrouwde band.’’
Oegandese naam
In 1999 bezocht Beppie voor het eerst Oeganda, samen met een delegatie van KvU. Van die stichting is ze nu al zo’n 15 jaar secretaris. De betrokken Sallandse kreeg van de Oegandezen een bijnaam: ‘Sanyu’. Dat betekent vreugde en geluk. Vijf keer was zij op werkbezoek. Vanuit het bestuur gaan er ieder jaar 1 of 2 bestuursleden op werkbezoek. ,,We werken met directe lijnen en zijn transparant.” Afgezien van een subsidie van de gemeente Deventer voor Internationale Samenwerking doen zij dat op eigen kosten. ,,Dan praten we bij met KvU-projectleider Stephen Kamya en zijn teams. Hij is een gedreven man op wie we altijd kunnen rekenen. Hij is zelf vader van 3 kinderen en komt uit de regio. Samen met zijn streekgenoten werkt hij aan betere levensomstandigheden, duurzaam en met oog voor de natuur.’’
(lees verder onder afbeelding)
Lege maag
In Kibinge is in 10 jaar tijd een netwerk van 14 scholen opgezet met schooltuinen, agrarische coöperaties en een gezondheidscentrum. ,,We konden het niet verkroppen dat kinderen een hele dag met een lege maag op school zaten. In 2014 is via KvU de eerste schooltuin aangelegd, waardoor kinderen eindelijk gezond en gevarieerd voedsel krijgen. Daarnaast zijn onder leiding van Stephen ‘greenteams’ gevormd, waarin leerkrachten, enkele ouders en leerlingen zitten. Zij leren kinderen in de ‘schoolgardens’ groente en fruit verbouwen, waar hun ouders ook weer kennis mee opdoen.’’
(lees verder onder afbeelding)
Het ‘Child to Farmers-project’ is een groot succes. ,,Groepen van 30 jongens en meisjes krijgen bij modelboeren les, zoals in het planten van koffie, de verzorging van kippen en konijnen en het maken van compost. Zo’n 500 jongeren hebben hier al aan meegedaan. Boeren werken ook steeds meer met elkaar samen in coöperaties. Dit kennen ze niet in Oeganda, maar wel in Kibinge. Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder, hebben ze hier ervaren’’, zegt Koeslag blij.
Mutubabomen
Bijzonder is ook het planten van bomen in deze regio. ,,Dat zijn mutubabomen, van het ficusgeslacht. Zeven eeuwen geleden al is ontdekt dat je de bast van die bomen kunt oogsten. Dat is ‘Bark Cloth’ en staat op de werelderfgoedlijst van Unesco. Door de bast langdurig met hamers te kloppen ontstaat een soepel maar stevig doek. Dat kan voor kleding worden gebruikt, voor boekenleggers en tassen, maar ook als lijkwaden en muurdecoratie.’’
,,Na de oogst wordt de ‘uitgeklede’ boom ingepakt in bananenbladeren, waarna er nieuwe bast ontstaat. Van elke boom kan 60 à 70 keer geoogst worden, dus dit is heel duurzaam. KvU heeft dit nieuw leven ingeblazen en nu krijgen jonge mannen training in dit bijzondere ambacht. Via KvU kun je ook een mutubaboompje in Kibinge laten planten, voor 5 euro per stuk, inclusief certificaat. De mensen in Kibinge weten nu waarom bomen zo belangrijk zijn, zeker nu ook daar klimaatverandering merkbaar is!’’
(lees verder onder afbeelding)
Duurzame landbouw
Het voordeel van deze mutubabomen is ook dat ze meters hoog worden, waarna hun bladeren de minder hoge gewassen eronder beschermen door schaduw te bieden. Koffieplanten, maïs en knolgewassen bijvoorbeeld geven zo een betere oogst. Ook gaan die bomen bodemerosie tegen. GFT-afval kennen ze niet. Op resten van koffiebonen worden oesterzwammen geteeld. Bladresten worden gevoerd aan varkens, konijnen en koeien.
,,Zo is sprake van een geïntegreerde landbouw, heel duurzaam. Hiermee voorzien ze niet alleen in hun eigen levensonderhoud, maar vermarkten ze ook allerlei producten. Heel trots zijn we ook op de ‘Deventer Koffie’, gebrand en verpakt in Deventer en van uitstekende Arabica- en Robustabonen uit Kibinge en een ander deel van Oeganda. Steeds meer jongeren worden er getraind als koffieboer. Stephen Kamya is ook daar de grote motor achter. Alles gebeurt ‘step by step’, van onderop. Hij stimuleert jong en oud. Zij dragen zelf de voorstellen aan. Na beoordeling zoeken wij in Nederland ondersteuning, met kennis of financieel. Wij zijn heel trots op hem. Ook de Oogstgave ’24 zal weer goed besteed worden.’’ 
